- •Марфемная структура слова: агульная характарыстыка.
- •Марфалогія: тэрмін і паняцце. Аб’ект лінгвістычнай марфалогіі.
- •Марфеміка:тэрмін і паняцце. Падраздзелы марфемікі.
- •Марфалагічны ўзровень мовы і яго адзінкі. Марфема і фанема. Марфема і слова.
- •Марфема і морф як асноўныя паняцці марфемікі.
- •Правілы ідэнтыфікацыі марфем. Аламорфы і варыянты марфемы.
- •Лагічныя падставы класіфікацыі марфем. Класіфікацыя марфем паводле функцыі і месца ў складзе словаформы.
- •Класіфікацыя афіксальных марфем паводле значэння. Працэдура выяўлення граматычных і неграматычных значэнняў як падстава для размежавання словазменных і словаўтваральных афіксаў.
- •Працэдура выяўлення сінтаксічных і несінтаксічных значэнняў як падстава для размежавання словазменных і словаўтваральных афіксаў.
- •Разнавіднасці словазменных і словаўтваральных марфем (агульная характарыстыка): флексія, прэфікс, постфікс, конфікс.
- •Класіфікацыя марфем паводле паходжання.
- •Корань слова: функцыя, значэнне, структура.
- •Свабодныя і звязаныя карані.
- •Канчатак (флексія) як спецыфічная афіксальная марфема. Структура канчатка. Цяжкія выпадкі вылучэння канчатка.
- •Прыстаўка (прэфікс): функцыя і структура. Адметныя рысы словаўтварэння з дапамогай прыставак.
- •Суфікс: тэрмін і паняцце. Суфікс і прыстаўка. Суфікс і канчатак. Функцыя і структура суфікса.
- •Афіксоіды: тэрмін і паняцце.
- •Віды афіксоідаў: прэфіксоіды і суфіксоіды.
- •Афіксоід як лінгвістычная праблема.
- •Паняцце нулявой марфемы. Нулявая флексія. Праблема нулявой прыстаўкі.
- •Нулявы суфікс: падставы, паводле якіх адбываецца выдзяленне нулявых суфіксаў; сфера функцыянавання нулявых суфіксаў.
- •Постфікс: тэрмін і паняцце. Паходжанне постфіксаў. Постфіксы і суфіксы. Постфіксы і прыстаўкі.
- •Конфікс (цыркумфікс): тэрмін і паняцце. Конфікс як лінгвістычная праблема.
- •Інтэрфікс: тэрмін і паняцце. Разнавіднасці інтэрфіксаў.
- •Інтэрфіксы ў структуры складаных словаформ.
- •Інтэрфіксы паміж утваральнай ановай (коранем) і словаўтваральным суфіксам.
- •Інтэрфікс як лінгвістычная праблема.
- •Гістарычныя змены ў марфемнай структуры слова. Спрашчэнне як гістарычны працэс. Прычыны спрашчэння.
- •Перараскладанне як гістарычны працэс. Прычыны і вынікі перараскладання.
- •Ускладненне як гістарычны працэс. Прычыны і вынікі ўскладнення.
- •Аснова слова. Тыпы асноў.
- •32.Словаўтварэнне: тэрмін і паняцце. Сінхроннае і дыяхранічнае словаўтварэнне. Утваральная і вытворная аснова ў дыяхранічным і сінхронным аспектах.
- •33.Прынцыповае адрозненне вытворных і невытворных слоў. Вытворныя словы ў аспекце семантыкі.
- •34.Словаўтваральны аналіз слова: задачы і прыёмы.
- •35.Словаўтваральны і марфемны аналіз слова: задачы, прыёмы правядзення, вынікі. Паняцце этымалагічнага аналізу слова.
- •38.Прадуктыўныя, малапрадуктыўныя і непрадуктыўныя сродкі марфалагічнага словаўтварэння.
Інтэрфіксы паміж утваральнай ановай (коранем) і словаўтваральным суфіксам.
Інтэрфіксы, якія служаць для злучэння асновы (кораня) з суфіксам выкарыстоўваюцца пры аб’яднанні асноў з суфіксамі як прыкрытымі, так і не прыкрытымі. Напр.: пры іх дапамозе аб’ядноўваюцца запазычаныя асновы, што заканчваюцца на галосную з непрыкрытымі суфіксамі:
Арга(т)ызм-арго+ызм; Снабізм- сноб+ізм
Асновы на галосную фанему могуць спалучацца і з прыкрытымі суфіксамі пры дапамозе інтэрфіксаў:
Жэле(й)ны- жэле+ -н-; Купэй()ны- купэ+-н-; Рэле(й)шчык-рэле+-шчык-; Самалі(й)скій- Самалі+ск; Чылі(й)цы- Чылі+ск
Пры стварэнні такіх прыметнікаў як кабарэтны, буржуазны, кіношнік у словаўтваральным працэсе ўдзельнічаюць інтэрфіксы –т-, -з-, -ш-
Інтэрфікс можа з’яўл. і пры аб’яднані з суфіксамі спрадвечна беларускіх асноў, якія заканчваюцца на галосную фанему (як паравіла гэта асновы прыслоўяў): Заўтрашні, нікудышні, Сённяшні, Учарашні.
Шырока выкарыстоўваюцца інтэрфіксы ў словах з прыкрытымі суфіксамі і асновамі якія заканчваюцца на зычную фанему або спалучэнне зычных фанем.У гэтых выпадках ужываюцца інтэрфіксы якія пачынаюцца на галосную фанему
Амерыканец-Амерыка+-ец-; Гегель(ян)ец-гегель+-ец-; Канадзец- Канада+-ец-; Рэспублік(ан)скі-рэспубліка+-ск-; Губернскі-губерня+-ск-; Кант(ыян)ства-Кант+-ств-; Донжуанства-Дон Жуан+-ств-; Марс(іян)скі-Марс+-ск-; Японскі-Японій+-ск-.
Многія з прыведзеных прыкладаў адносяцца да рознага тыпу вытворных слоў, якія ўзніклі на базе асноў уласных назоўнікаў. І сапраўды інтэрфіксацыя значна пашырае магчымасці словаўтварэння ад такіх асноў.
Юрацішкі- юрацішкаўская
Інтэрфікс, які служыць для злучэння асновы з пэўным суфіксам можа “абслугоўваць” не толькі гэты суфікс але і іншыя суфіксы ў словаўтваральнай парадыгме: Марс- марс(іян)ец, марс(іян)ка, марс(іян)скі; валачы- валач(ыль)шчык, валач(ыль)ня, валач(ыль)ны. Нягледзячы на тое, што разам з суфіксам інтэрфікс ўдзельнічае ва ўтварэнні новаго слова ўсёж такі яго поўнага зліцця з суфіксам не адбываецца. Каб паказаць, што інтэрфікс адрозніваецца ад суфікса і не зліваееца з ім поўнасцю ў марфемных слоўніках інтэрфікс аддзяляюць ад суфікса касой рыскай або дужкамі: амерык-(ан)-ец
Некаторыя вучоныя інтэрфіксы схільныя разглядаць як часткі морфаў, якія могуць скарачацца або нарошчвацца. Многія ўключаюць інтэрфіксы ў склад аднаго суфікса, які наз-ца вытворным суфіксам. Такія афіксы ўзніклі ў выніку працэсу перараскладання асноў і функцыянуюць яны як адзінае цэлае. Аднак вылучэнне інтэрфіксаў як структурных частак слоў грунтуецца на тым пункце погляду, што ніякіх вытворных суфіксаў у мове не існуе, таму што знач. такіх суфіксаў тоесныя знач. простых суфіксаў. Г.зн., што носьбітам словаўтваральнага знач. з’яўляецца не ўвесь адрэзак пасля ўтваральнай асновы, а толькі просты суфікс, адрэзак жа паміж асновай і суфіксам немае ніякага знач. і таму ён можа далучацца да розных суфіксаў.
Разам з тым неабходна прызнаць, што на практыцы далёка не ва ўсіх выпадках лёгка вызначыць, валодае тая ці іншая частка слова значэннем ці не.
Напр.:вісець
Чытаць
Па гэтай прычыне так званыя тэматычныя галосныя ў структуры дзеясловаў некаторыя даследчыкі разглядаюць як тэматычныя суфіксы, некаторыя- як асемантычныя пракладкі – гэта значыць інтэрфіксы.