- •Марфемная структура слова: агульная характарыстыка.
- •Марфалогія: тэрмін і паняцце. Аб’ект лінгвістычнай марфалогіі.
- •Марфеміка:тэрмін і паняцце. Падраздзелы марфемікі.
- •Марфалагічны ўзровень мовы і яго адзінкі. Марфема і фанема. Марфема і слова.
- •Марфема і морф як асноўныя паняцці марфемікі.
- •Правілы ідэнтыфікацыі марфем. Аламорфы і варыянты марфемы.
- •Лагічныя падставы класіфікацыі марфем. Класіфікацыя марфем паводле функцыі і месца ў складзе словаформы.
- •Класіфікацыя афіксальных марфем паводле значэння. Працэдура выяўлення граматычных і неграматычных значэнняў як падстава для размежавання словазменных і словаўтваральных афіксаў.
- •Працэдура выяўлення сінтаксічных і несінтаксічных значэнняў як падстава для размежавання словазменных і словаўтваральных афіксаў.
- •Разнавіднасці словазменных і словаўтваральных марфем (агульная характарыстыка): флексія, прэфікс, постфікс, конфікс.
- •Класіфікацыя марфем паводле паходжання.
- •Корань слова: функцыя, значэнне, структура.
- •Свабодныя і звязаныя карані.
- •Канчатак (флексія) як спецыфічная афіксальная марфема. Структура канчатка. Цяжкія выпадкі вылучэння канчатка.
- •Прыстаўка (прэфікс): функцыя і структура. Адметныя рысы словаўтварэння з дапамогай прыставак.
- •Суфікс: тэрмін і паняцце. Суфікс і прыстаўка. Суфікс і канчатак. Функцыя і структура суфікса.
- •Афіксоіды: тэрмін і паняцце.
- •Віды афіксоідаў: прэфіксоіды і суфіксоіды.
- •Афіксоід як лінгвістычная праблема.
- •Паняцце нулявой марфемы. Нулявая флексія. Праблема нулявой прыстаўкі.
- •Нулявы суфікс: падставы, паводле якіх адбываецца выдзяленне нулявых суфіксаў; сфера функцыянавання нулявых суфіксаў.
- •Постфікс: тэрмін і паняцце. Паходжанне постфіксаў. Постфіксы і суфіксы. Постфіксы і прыстаўкі.
- •Конфікс (цыркумфікс): тэрмін і паняцце. Конфікс як лінгвістычная праблема.
- •Інтэрфікс: тэрмін і паняцце. Разнавіднасці інтэрфіксаў.
- •Інтэрфіксы ў структуры складаных словаформ.
- •Інтэрфіксы паміж утваральнай ановай (коранем) і словаўтваральным суфіксам.
- •Інтэрфікс як лінгвістычная праблема.
- •Гістарычныя змены ў марфемнай структуры слова. Спрашчэнне як гістарычны працэс. Прычыны спрашчэння.
- •Перараскладанне як гістарычны працэс. Прычыны і вынікі перараскладання.
- •Ускладненне як гістарычны працэс. Прычыны і вынікі ўскладнення.
- •Аснова слова. Тыпы асноў.
- •32.Словаўтварэнне: тэрмін і паняцце. Сінхроннае і дыяхранічнае словаўтварэнне. Утваральная і вытворная аснова ў дыяхранічным і сінхронным аспектах.
- •33.Прынцыповае адрозненне вытворных і невытворных слоў. Вытворныя словы ў аспекце семантыкі.
- •34.Словаўтваральны аналіз слова: задачы і прыёмы.
- •35.Словаўтваральны і марфемны аналіз слова: задачы, прыёмы правядзення, вынікі. Паняцце этымалагічнага аналізу слова.
- •38.Прадуктыўныя, малапрадуктыўныя і непрадуктыўныя сродкі марфалагічнага словаўтварэння.
Паняцце нулявой марфемы. Нулявая флексія. Праблема нулявой прыстаўкі.
Паводле наяўнасці або адсутнасці фанемнага выражэння адрозніваюць матэрыяльнавыражаныя і нулявыя марфемы. Матэрыяльнавыражаныя марфемы (субстанцыянальныя, пазітыўная) - план выражэння якой прадстаўлены хаця б адной фанемай. Нулявой (негатыўнай) лічыцца марфема, якая ў структуры слова фанемамі не выражана, абазнач. спец. знакам Ø.
Нулявымі могуць быць і канчаткі, напр. груш (Р.скл, мн.лік), гэта форма *суадносіцца з радам склонавых форм, якія маюць матэрыяльнавыражаныя канчаткі; *суадносіцца з шэрагам словаформ, якія маюць значэнне Р.скл, мн.ліку і нулявы канчатак: яхт, барж.
Відавочна, што нуляв.флексіі ўстанаўліваюцца шляхам супастаўлення словаформы з інш. словаформамі. Відавочна і тое, што знач. нуляв. флексіі можа быць розным, г.зн. існуюць аманімічныя нулявыя флексіі: думаў, думала, думалі; яхт, барж, груш; Напр.у словаформах думаў і яхт нулявы канчатак носьбіт розных граматычных знач.: адз.лік, м.р.; Р.скл, мн.лік, ж.р.
як паказваюць факты мовы нулявыя словаўтваральныя афіксы ў СБМ з’яўл суфіксамі, прыстаўкі нулявымі быць не могуць, гэта тлумачыцца тым, што ў бел.м. няма такіх слоў, якія б выражалі значэнне характэрнае для прыставак і разам з тым маглі б трактавацца як вытворныя ад аднакаранёвых беспрыставачных слоў. Напр:ў бел.м. многа прыставая, якія выраж. знач. высокай ступені праяўлення прыменты: архіразумны, звышхуткі, ультрамодны.
У бел.м. няма такіх слоў, якія б выражалі знач. характэрныя для прыставак і мелі б суадносныя аднакаранёвыя словы, пазбаўленыя гэтага значэння.
Нулявы суфікс: падставы, паводле якіх адбываецца выдзяленне нулявых суфіксаў; сфера функцыянавання нулявых суфіксаў.
Нулявы суфікс-гэта такі суфікс, які ў структуры слова не выражаны фанемамі.
Паколькі нуль у грам мае значэнне,падставай для вызначэння слоў з нулявым суфіксам павінна быць зн-не аднолькавых слоў, у іх павінен быць нейкі семантычны кампанент, які звычайна ў дадзенай мове выражаецца пры дапамозе словаўтваральнага суфікса.Фонам для вылучэння слоў з нулявым суфіксам павінны быць словы з фармальна выражаным суф., якія маюць такое самае знач, якое мы прыпісваем слову з нул. суф. Т.ч. выдзяленне нулявых суфіксаў дапускаецца пры наяўнасці дзвух умоў:
1)словаўтваральнага зн-ня, якое прыпісваецца нулявому суфіксу, звычайна выражаецца ненулявымсуф.
2)побач са словамі з нулявым суфіксам існуюць аджнакаранёвае слова, больш простае паводле сенсу, якое можна было б разглядаць,як утваральнае для аналізуемага слова, калі б яго словаўтваральнае зн-не выражалася не нулявым суфіксам.
Нулявыя суфіксы дзенічаюць пераважна ў словаўтварэнні назоўнікаў.Акрамя зн-ня апрадмечанагадзеяння,нулявыя смуфіксы могуць абазначацьасобу паводле дзеянняабо прыметы (задзіра, інтэлектуал), апрадмечаныя прыметнікі (сінь, ціш) і некат. іншыя зн-ні. У спалучэнні з прыстаўкамі нулявыя суфіксы фукцыянуюцьу словаўтварэнні прым. і прысл: (бязногі-нага, наверх-верх)