- •Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі
- •1 Пәннің оқу бағдарламасы – Syllabus
- •1.1Оқытушылар туралы мәліметтер:
- •1.2 Пән туралы мәліметтер
- •1.5 Пән туралы қысқаша мағлұмат
- •1.6 Тапсырмалардың тізімі мен түрлері және орындау графигі
- •1.7 Әдебиеттер тізімі
- •1.7.1 Негізгі әдебиеттер
- •1.7.2 Қосымша әдебиеттер
- •1.8 Білімді бақылау және бағалау
- •1 Модуль
- •2 Модуль
- •1.9 Курстың саясаты мен процедурасы
- •2 Негізгі таратылатын материалдар мазмұны
- •2.1 Курстың тақырыптық жоспары
- •2.2 Дәріс сабақтарының қысқартылған жазбалары
- •2 Дәріс. Білдектерге орнату қателіктері мен орнықтары. Орнықтарды таңдау. Өңдеу дәлдігіне әсер ететін факторлар
- •3 Дәріс. Материалдарды қысыммен өңдеу технологиясы өндірісінің технологиялық әдістерінің сипаттамасы. Машина құрылымының технологиялылығы.
- •4 Дәріс. Машина тетіктерін өңдеудің технологиялық үрдістерін жобалау. Құрастырудың технологиялық үрдістерін жобалау.
- •4.1 Сурет – Бәсеңдеткішті жинақтау сұлбасынан үзінді
- •5 Дәріс. Шағын сериялы өндіріс шарттарында ұсталық-қалыптау машиналарының ірі тетіктерін жасау кезінде қолданылатын жабдықтар мен әбзелдер.
- •5.1 Сурет – Білдек үстеліне біркелкі жүктеулерді қамтамасыз ету тәсілдері
- •5.2 Сурет – Көпмақсатты білдектер
- •5.3 Сурет – Көпмақсатты білдектерде бір орнатуда тұрқылы тетіктерді жасау кезінде қолданылатын технологиялық өтулердің сұлбасы
- •6 Дәріс. Тоқпақ тұғырларының құрылымдық ерекшеліктері. Тоқпақ тұғырларын жасау технологиясы.
- •6.2 Сурет – Бу-ауалы қалыптау тоқпағы
- •6.3 Сурет – Соғу тоқпағының тұғыры
- •6.4 Сурет – Тоқпақ тіреуін белгілеу нобайы
- •6.5 Сурет – Бағыттаушылардың және технологиялық ауданның
- •6.6 Сурет – Тіректердің жоғарғы және төменгі жазықтықтарын жонғылау
- •6.7 Сурет – Тіректің параллель жазықтықтарын стендте өңдеу
- •7 Дәріс. Тоқпақ цилиндрін, сотаның және поршынын жасау технологиясы.
- •7.1 Сурет - Цилиндр – поршень сұлбасы
- •7.2 Сурет – Поршень, поршень сақиналарымен
- •8.2 Сурет – Жабық типтегі баспақ тұғыры
- •8.3 Сурет – Өңдеу кезінде тұғырды орналастыру сұлбасы
- •8.1 Кесте – Пісірілген және құйылған тұғырларды жасаудың салыстырмалы мәндері.
- •8.5 Сурет – Эксцентрикті білік
- •9 Дәріс. Тегершіктерді, шкивтерді, тісті доңғалақтарды жасау.
- •9.1 Сурет – Тегершік және шкив
- •9.2 Сурет- Тісті доңғалақ
- •9.3 Сурет – Тісті доңғалақты бұрыштарға (угольниках) орнату
- •9.4 Сурет – Күпшегі бар конусты тісті доңғалақ
- •10 Дәріс. Түзілімдерді, механизімдерді және толығымен машинаны құрастыруға қойылатын талаптар.
- •10.1 Сурет – Құрастырудың ұйымдастыру түрлері
- •10.2 Сурет – Құрастырудың ұйымдастыру түрлері
- •11 Дәріс. Гидравликалық баспақтарды жасау технологиясы. Цилиндрлер мен тығынжылдарды жасау.
- •11.1 Сурет – Баспақ бағаналары
- •11.2 Сурет – Бағаналарды белгілеу сұлбасы
- •11.3 Сурет – Жұмыстық цилиндр
- •11.4 Сурет – Тығынжылдар құрылымы
- •12 Дәріс. Қалыптық әбзелді жасау технологиясы. Қалыпты жасау кезіндегі өңдеудің жалпы және арнайы әдістері.
- •12.1 Сурет – Пішінді сотанды өңдеу сұлбасы
- •12.2 Сурет – Июге арналған қалыптың сотанын жоңғылау сұлбасы
- •13 Дәріс. Қаңылтыр қалыптауға арналған қалыпты жасау технологиясы. Қалып жиынтығы. Нормаланған тетіктер.
- •13.1 Сурет – Қалып жиынтығы, бағанашықтардың артжағында орналасуымен
- •13.2 Сурет – Қалыптың төменгі тақтасы
- •13.3 Сурет – Қалыптаңдырылған жұмыстық тетіктер
- •13. 4 Сурет – Сотанды токарлық өңдеу
- •14 Дәріс. Ыссы көлемді қалыптау қалыптарын жасау технологиясы. Тоқпақ қалыптарын жасау. Қосиінді ыссықалыптау баспақтарының қалыптары.
- •14.1 Сурет – Тоқпақ қалыптары
- •14.2 Сурет - Құралған тоқпақ қалыбы
- •14.3 Сурет – қықб қалыбы
- •15 Дәріс. Ұталық-қалыптау машиналарын және қалыптарды жөндеу. Жөндеудің мақсаты мен міндеті. Машиналар мен қалыптарды жөндеудің технологиялық үрдісінің жалпы сұлбасы.
- •15.1 Кесте – Ұсталық-баспалау жабдығы үшін жұмыстық циклдың құрылымы
- •2.3 Студенттің оқытушы басшылығымен өзіндік жұмысы аясында сабақтың жоспары (соөж)
- •2.4 Студенттердің өзіндік жұмысы аясында сабақтың жоспары (сөж)
- •2.5 Өзіндік бақылауға тест сұрақтары
- •Курс бойынша емтихан сұрақтары
- •Глоссарий
- •5В073800 «Материалдарды қысыммен өңдеу технологиясы» мамандығына арналған «Жабдықтар мен әбзелдерді өндіру технологиясы» пәні бойынша
Глоссарий
1. Материалдарды қысыммен өңдеу технологиясы технологиясы – бұл қажетті сападағы машиналарды жасау туралы ғылым, өндірістік бағдарлама мен көрсетілген мөлшерде, және де беілген мерзімде аз еңбек шығынымен, яғни төменгі өзіндік құнымен.
2. Бұйым – кәсіпорында жасалынатын өндірістің кез-келген заты.
3. Тетік – құрастыру операцияларын қолданбай, маркасы мен атауы біртекті материалдардан жасалған бұйым.
4. Құрастыру бірлігі – бұл құрама бөліктері құрастырылатын бұйым.
5. Өндірістік үрдіс – өзара байланысқан іс әрекеттердің жиынтығынан тұрады, олардың нәтижесінде бастапқы материалдар мен шалаөнімдер дайын бұйымға айналады.
6. Технологиялық үрдіс өндіріс затын өлшеу мен күйін анықтау әрекеттерінен тұратын өндірістік үрдістің бөлігін айтамыз.
7. Технологиялық операция деп бір жұмыстық орында орындалатын технологиялық үрдістің аяқталған бөлігін айтамыз.
8. Көмекші операциялар – (оларға тасымалдау, бақылау, таңбалау және басқада жұмыстар жатады) өлшемдері, пішіндерін, сыртқы түрін немесес өңделетңн бұйымның қасиетін өзгертпейтін, бірақ технологиялық үрдісті жүргізуге қажетті операция.
9. Жеке өндіріс – жасалатын немесе жөнделетін бұйымның атаутізімінің көптігімен және бұйымды шығарудың аз көлемімен сипатталады.
10. Сериялы өндіріс – периодты қайталанатын партиялармен жасалатын немесе жөнделетін бұйымның шектелген атаутізімімен және бұйымды шығару көлемінің көптігімен сипатталады.
11. Жаппай өндіріс – ұзақ уақыт бойы үздіксіз жасалатын немесе жөнделетін бұйымның атаутізімінің аздығы және бұйымды шығару көлемінің көптігімен сипатталады.
12. Тетіктің дәлдігі деп оның сызба талаптарына сәйкескелуін айтамыз: өлшемі, геометриялық пішіні, өңделетін беттердің өзара дұрыс орналасуы және олардың кедір – бұдырлық дәрежесі.
13. Тетіктің (дайындаманың) бет сапасы деп – ретімен қолданылатын бір немесе бірнеше технологиялық әдістердің әсер ету нәтижесінде оның беткі қабатының күйін айтамыз.
14. Беттің кедір бұдырлығы деп орнық ұзындығындағы, салыстырмалы аз қадамды тегіс еместіктердің жиынтығын айтамыз.
15. Беттің толқындылығы деп жүйелі түрде қайталанатын салыстырмалы үлкен қадамды тегіс еместіктердің жиынтығы.
16. Орнықтандыру деп – таңдалған координаттар жүйесіне қатысты дайындама немесе бұйымға қатысты қажетті күйге келтіруді айтамыз.
17. Бірлік технологиялық үрдіс – атауы, типтік өлшемі бір, орындалуы өндіріс түріне тәуелді емес бұйым жасау үрдісі.
18. Типтік технологиялық үрдіс – құрылымдық және технологиялық белгілері ортақ бұйымдар тобын жасаған кезде қолданылады.
19. Маршрутты технологиялық үрдіс – операция мазмұнында әрекеттер мен өңдеу режімін көрсетілмеген, құжаттамалармен орындалады.
20. Операциялық технологиялық үрдіс – операция мазмұнында әрекеттер мен өңдеу режімін көрсетілген, құжаттамалармен орындалады.
21. Маршруттық операциялық технологиялық үрдіс – операцияның бір бөлігіне әрекеттер мен өңдеу режіміне нұсқау беріліп, ал бір бөлігіне нұсқау берілмейтін құжаттамалармен орындалады.
22. Маршруттық карта – бұл технологиялық бірізділіктің барлық операциялары бойынша бұйым жасау мен бақылаудың технологиялық үрдісі жазылған құжат.
23. Операциялық карта – бұл әректтер бойынша жабдықтар, әбзелдер және өңдеу режімдері көрсетілген операциялардың жазбасы бар құжат.
24. Құрастыру – бұл дайындама немесе бұйымның құрамды бөлігінің ажырамалы немесе ажырамайтын қосылысының түзіліуі.
25.Тоқпақтар – соғылмаға соққымен және квази соққымен әсерететін ұсталық–қалыптау машиналары
26. Баспақтар – соғылмаға квазистатикалық әсер ететін ұсталық–қалыптау машиналары.
27. Орнату – өңделетін дайындамалар немесе құралатын құрастыру бірліктерін бекіту кезінде орындалатын технологиялық операцияның бір бөлігі.
28. Қалып сотаны – қалыптау кезінде қалыпталатың материалмен қамтылатын және жылжымалы болып табылатын қалыптың жұмыстық элементі.
29. Қалып сотанының бөлігі – сотанның жұмыстық контуры.
30. Қалыптың сотан-ұяқалыбы –қалып сотаны мен ұяқалыбының белгілері бар, қалыптың жұмысшы элементі.
МАЗМҰНЫ
1. Пәннің оқу бағдарламасы –SYLLABUS ………......................……………………….…..3
2. Негізгі таратылатын материалдар мазмұны ......…...........…………………………….....7
2.1 Курстың тақырыптық жоспары ………………………...........……………………….….7
2.2 Дәріс сабақтарының қысқартылған жазбалары...........………………………………... .8
2.3 Студенттің оқытушы басшылығымен өзіндік жұмысы аясында сабақтың жоспары..63
2.4 Студенттердің өзіндік жұмысы аясында сабақтың жоспары....……………………….64
2.5 Курс бойынша курстық жобалар тақырыбы .......…………............……………………65
2.6 Өзіндік бақылауға тест сұрақтары …...……………………............…………………...66
2.7 Курс бойынша емтихан сұрақтары.......……………………...........……………………71
Шығу туралы мәліметтер
Білдек жасау, материалтану және машина
жасау өндірісінің технологиясы кафедрасының
мәжілісінде мақұлданған
___________________2013 ж № ___хаттамасы
Өнеркәсіптік инженерия институтының ҒМК
ұсынылған ___________ 2013 ж №___ хаттамасы