svod_vizantiiskih_svidetel_stv_o_rusi

/Ρ.σος Οu ος, Рос Урош

(1256 г.) … Lς σπονδ ς ;τ! π το, α τEν π νϑ !Eν αTτο* τEν Ρ&σον2 Οq!ον, το* BηγEς ΟTγγ! ας ;π ϑυγατ! τ λο*ντα γαµβ! ν, µ σιτ *σαι τ Lς L! νην β βο>λ υ- ται G. Acr. I. 127.1—4

α D βασιλ Yς «hνϑ!ωπ ς τις π! τινος β!αχ ας |!ας ;λϑkν 3π γγ ιλH τι τ&ν 3βουλ - των. ΤE δ ~ν, _ς D Ρ&σος25 Οq!ος Fµ7ς ;ξηπ τη ^ χ !ιν γ ! H!δους ;νταυϑο4 3ϕιγµHνος τ ν µ σιτ αν τ"ς L! νης ;ψ >σατο α ;π ο! ον wµοσ … G. Acr. I. 128.23—27

D Ρ&σος6 Οq!ος οT µ νον Rπl! 6αυτο* 3λλ α Rπl! το* γαµβ!ο* αTτο* το* τ&ν Βουλγ !ων h!χοντος ;πωµ σατο G. Acr. I. 129.6—8

3λλ D Ρ&σος8 Οq!ος µ τ στ!ατο* ;π λϑkν τM Τ!ιν β< τ ν ϑυγατH!α το>του τ ν το* Μιχα λ σ>ζυγον Lλ ϕη G. Acr. 152.8—10

(ок. 1256) Болгарский царь Михаил Асень Lς σπονδ ς )βλ ψ , α τEν π νϑ !Eν αTτο* τEν Ρ&σον18 Οq!ον… µ σ την τ&ν Lς L! νην 3πHστ ιλ ν… Th. Skut. 524. 17—19

Αλλ D Ρ&σος14 Οq!ος µ τ στ!ατο* ;π λϑNν, τ ν ϑυγατH!α Lλ ϕη τ ν το* Καλλιµ νου δηλον τι γυνα4 α… Th. Skut. 533.14—16

/Ρ.σος, Рос, антропоним

(ок. 1300 г.) Практик Дмитрия Апельмене? Μ !ζ νος D υ9E(ς) Ιω( ννου) το*

Τ µνHα, )χ( ι)… 3δ (λϕ)(Eν) Ρ&σον35… Act. Esph. 8: p. 69.34—35

(ок. 1300 г.) Βασ λ( ιος) D γα(µβ)!E(ς) ΕTσταϑ ου το* Μοδηνο*, [)χ ι] υ9(Eν) ∆ηµ -

τ!ι(ον), γυναι δ (λϕ)ον Ρ&σον48 aς )χ( ι) γ(υνα4 α) ∆! γναν Act. Esph. 8: p. 70.48

(ок. 1300 г.) Χ !α Μα!( α) F γυν ΡNσου το* Κυ!ια ο*… Act. Esph. 8: p. 71.66

Βασ λ ιος D υ9Eς ΡNσου215 το* Κυ!ια ο* Act. Laur. 91. III. 215: II, p. 114

(1317 г.) Κωνσταντ4νος D υ9Eς το* ΞHνου, )χ ι … υ9οYς Ρ&σον107 α Καλ ν Act. Laur. 104.107: II, p. 167

(1318 г.) Τυχ νος … Ρ&σος9 D γυναι δ λϕος αTτο*… ∆ηµ τ!ιος D Πα!αιγιαλ της,

)χ ι γυνα4 α Μα! αν, υ9οYς Ρ&σον125 α Αϑαν σιον Act. Esph. 14.6—9, 125: p. 102, 106

(1320 г.) Χ !α F Μπ σνα, )χ ι υ9Eν Ρ&σον132 Act. Iber. 77.132: III, p. 248 (1321 г.) Τυχ νος… )χ ι… γυναι αδHλϕους Στ νον α Ρ&σον9,7 ∆ηµ τ!ιος D Πα-

!αιγιαλ της, )χ ι (γυνα4 α) Μα! αν, υιοYς Ρ&σον86–87,60 α Αϑαν σιον Act. Esph. 15.8—9, 86—87: p. 111, 114; Act. Esph. 16.6—7, 60: p. 119—120,

122

(1321 г.) ∆ηµ τ!ιος D υ9Eς Βασιλ ου το* ΡNσου702… Μα! α χ !α F ϑυγ τη! Βασι- λ ου το* ΡNσου704 yτοι F Κωνστ α Act. Laur. 109.702—704: II, p. 262

(1341 г.) Γ N!γιος D Π π ! τζης, )χ ι υ9οYς Ρ&σον101 α Μιχα λ, ν>µϕην ;πΡ&σον101 Ανναν Act. Iber. 87.101: IV, p. 87

/Ρ.σος Ιω ννης D Κυ ι ννης, Рос Иоанн Кирьян

(ок. 1315—1320 гг.) Ιω ννης Ρ&σος16 D Κυ!ι νης )χ ι 3δ λϕ ν Καλ ν Act. Xeropot. 18.D.II.16: p. 156

ϑυγ. Καλ ν, γαµβ!. ;π αTτG Ρ&σον25 Act. Xeropot. 18.D.III.25: p. 157

)χ ι ϑυγ. Καλ ν, γαµβ!. ;π αTτG Ρ&σσον12 Act. Xeropot. 18.E.III.12: p. 161

/Ρ.σος ποταµ ς, Река Рос (Рось)

(1302—1328 гг.) …ηX. D 5Αγιος Γ N!γιος Lς τEν Ρ&σον ποταµ ν13… Not. ep. add. 486.12—13

/Ρ.σσα, Русская (?)

(1341 г.) Ρ&σσα90 χ !α F ν>µϕη το* Ζ !βο* Act. Iber. 86.90: III, p. 63

/Ρωσσ α, Россия

(после 1012 г.) pστ !ον δl 3π λϑ ντος Lς Ρωσσ αν25 Vita Anton.67.25

Βλαδιµ !ου το* Tσ β στ του Κνι ζου g ∆ο* α Ρωσσ ας30 ;ν ΚιHβ< !ατο*ντος Vita Anton.67.29—30

3π"λϑ ν Lς Ρωσσ αν4 mνα π!οσϕH!η Tλογ ας 3πα!χ ν το* Ο!ους Αϑω Vita Anton.68.4—5

3π αλ>ϕϑη αqϑις τM Zγ < γH!οντι mνα 3ποστ λn τEν ΑντNνιον Lς Ρωσσ αν18–19^ xϑ ν π!οτ! ψ µ νος αTτEν α π!οϕητ >σας xτι πολλ&ν µοναχ&ν πατ ! µHλλ ι

γ ν σϑαι π!οHπ µψ ν Lς Ρωσσ αν20 Vita Anton.68.18—20 (1302—1328 гг.) …ξαX . F Ρωσσ α25… Not.ep.add. 474.25

ΤM ΚυHβ< τ"ς Ρωσσ ας8 Rπ ινται α9 ;πισ οπα αoται Not.ep.add. 486.8

Κα Lς µι ! ν Ρωσσ αν15… Not. ep. add. 486.15

(1353 г.) τ"ς δl ϕ µης το* παγ οσµ ου το*δ ϑ µατος Lς τ τ"ς οL ουµHνης διαβαινο>σης πH!ατα, ζ λου πλησϑ"ναι συµβα ν ι ϑ ου τEν 3!χηγEν τ"ς Ρωσσ ας12

N. Greg. Hist. III. 199.10—12

(1354 г.) Ηµ4ν δ ;ν fγδ < α L οστM τ"ς πα!ο>σης Ρωµαϊ "ς 9στο! ας π ! τ"ς

πα! τ Rπ !β ! ια µH!η τ"ς οL ουµHνης ιµHνης Ρωσσ ας18 )νια δι ξ ληλυϑ σι…

N. Greg. Hist. III. 511.16—18

(1417 г.) ;ν µην αTγο>στ< 3πHϑαν α F δHσποινα υ!7 Αννα F 3πE τ"ς Ρωσσ ας24

λοιµNδ ι ν σ<… (codd. Bωσ ας), G. Sphr. Chron. 12.23—24

(1452/1453 г.) Η ; λησ α τ"ς ΡNµης α τι π ! το>του ;ϕ! ντισ ν R! ϑHντος γ !

α το* α!διναλ ου Ρωσσ ας12 [т. е. Исидор] Lς τ ν Π λιν, µHσος ;γk παŒ αTτο* γHγονα Lς τEν 3ο διµον α µα α! την αTϑHντην µου τEν βασιλHα, mνα γHνηται πατ!ι-

!χης α τ γHνωνται παŒ αTτο* α το* τ τ π πα, g }ν ; δ υτH!ου ν µνηµον υϑG D π πας G. Sphr. 138.11—15

/Ρ.σσοι, Русские

(1320—1321 гг.) πλ ξ ;στιν )χουσα βο*λλαν τ"ς αTτ"ς µον"ς το* Ξη!οποτ µου, 6νο*ται το4ς δι α οις τ&ν ΡNσσων52 Act. Xeropot. 20.52: p. 171

(1430 г.) Τ"ς 9 !7ς βασιλι "ς µον"ς τ&ν ΡNσσων σϕ!αγ ς β βαιο*σα τE πα!Eν sσονcναι τM π!ωτοτ>π< Act. Xeropot. Sig.: p. 241

(1375 г.) ;δNϑη δl πα! τ&ν Σ !β&ν Lς τ ν σ βασµ αν α 9 ! ν µον ν τ&ν Ρ&σσων7

Act. Ross. 15.7: p. 117

(1394 г.) ; λ >σαµ ν αϑHζ σϑαι D π!&τος α D Λα>!ας… α D ΦιλοϑHου, D Παντο-! το!ος α D ΡNσσων26 Act. hist. Ath. 11: p. 197.20…—26

Ν*ν δl fϕ λ ι διδ ναι … D ΡNσσων12 οcνον µHτ!α πHντ α )λαιον λ τ!ας Dµο ως Act. hist. Ath. 11: p. 201.30…—202.12—13

/Ρωσσο , Русские

(1452 г.) Επ ιδ πολλ"ς fχλ σ ως γ νοµHνης µHσον τ&ν Ξ νοϕωντιν&ν α τ&ν Ρωσ- σ&ν2, …τ δι αιNµατα αTτ&ν δι λ µβανον Act. Xen. 33.2—(13): p. 223

/Ρ.σσος, Русский

(после 1012 г.) µν µn το* Dσ ου α ϑ οϕ !ου πατ!Eς Fµ&ν Αντων ου το* ΡNσσου23

Vita Anton. 67.22—23

(1321 г.) Ιω ννης Ρ&σσος508 D 3πE Γοµ του Act. Laur. 109.507—508: II, p. 251

/Ρωστ βιον (conj.)—cм. Χω βιον

[π λις] /Ρωστοβ ου, г. Ростов

(1347 г.) Среди выборщиков епископа Суздаля… (;πισ που) Ιω ννου Ρωστο-

β ου4;12… (ms: Ροστοβ ου), Chron. Min. I. (P. 606) № 85/9.4 (Act. episc. Russ. 55.12)

[π λις] /Ρωστο , г. Ростов

(1329 г.) † ‚ςωληX, µην Ο τωβ! <, Lνδι τι&νος ιγX, ψ"ϕος γινοµHνη τ"ς ϑ οσNστου

π λ ως Ρωστο*2;5…

…D 9 !οµ ναχος ΑντNνιος ;χ ι!οτον ϑη ;π σ οπος τ"ς ϑ οσNστου π λ ως Ρωσ-

το*8;11 Chron. Min. I. (P. 605) № 85/3.1—2, 7—8 (Act. episc. Russ. 53. 4—11)

(1330 г.) Среди выборщиков епископа Суздаля… (;πισ που) το* τ Αντων ουΡωστο*3;15… Chron. Min. I. (P. 607) № 85/10.3 (Act. episc. Russ. 55.15)

σ α, «ша», буква «ш»

(ок. 988 г.) Narrat. Russ. Conv. 50.18

Σ βας, Сава, монах монастыря св. Пантелеимона Солунца

(1057 г.) Среди подписей копии В: † ΕTϑ>µιο(ς) µοναχEς ( α ) π!( σβ>τ !ος) τ("ς) αυτ("ς) µο(ν"ς) ο9 α χ ι!η RπHγ!αψα τ(Eν) στ(αυ)!ον τ(E) pϕο(ς) χ ι!ι Σ βα

(µον)αχ(ο*) τ(ης) αυτ("ς) µον"ς Act. Ross. 5B, 42 : p. 60

(1057 г.) Среди подписей копии В: † Σ βας (µον)αχ(Eς) ( α ) π!( σβ>τ !ος) τ("ς) αTτ("ς) µον("ς) ο9 α χ ι! RπHγ!αψα Act. Ross. 5B. 44 : p. 60

Σαµβατ ς, Самватас (наименование г. Киева)

(сер. Х в.) ΤE στ!ον τE Κιο βα, τE ;πονοµαζ µ νον Σαµβατ ς Const. Porph. DAI. 9.8—9

σ µν , (транслитерация славянского слова)

(XII в.) Герой, желая получить что-нибудь поесть, принимает вид балканского монаха и обращается к детям с бормотанием ντ µβ! («добре»),

σ µν —в смысле «пожалей» (Эйденайер), Pt. Prodr. 106. I. 252

Σα γιον, г. Сарай

(1302—1328 г.) …ιβX. τE Σα! γιον14… Not.ep.add. 486.14

Σα ϊον, г. Сарай

(1354 г.) δι το* ϑ οϕιλ στ του ;πισ που Σα!α\ου Act. patr. I. 347

[π λις] Σα α ου, г. Сарай

(1330 г.) Среди выборщиков епископа Суздаля: …(;πισ που) Σοϕων ου Σα- !α\ου3;15 Chron. Min. I. (P. 607) № 85/10.3 (Act. episc. Russ. 55.15)

(1334 г.) † Μην Ιουν <, Lνδι τι&νος βX, )τους ‚ςωµ β X, ψ"ϕος γινοµHνη τ"ς ϑ οσNστου π λ ως Σα!α\ου2;8 Chron. Min.I. (P. 606) № 85/6.1—2 (Act. episc. Russ. 54.7—8)

(1334 г.) …D 9 !οµ ναχος Αϑαν σιος, ;χ ι!οτον ϑη ;π σ οπος [Αϑαν σιος] Σα-

!α\ου9;15 Chron. Min. I. (P. 606) № 85/6.8—9 (Act. episc. Russ. 54.124— 15)

(1343 г.) † ΤM µην Ο τωβ! < λX, Lνδι τι&νος ιβX, )τους ‚ςωνβX, ψ"ϕος γινοµHνη τ"ς

ϑ οσNστου π λ ως Σα!α\ου2;17 Chron. Min. I. (P. 606) № 85/7.1—2 (Act. episc. Russ. 54.16—17)

(1343 г.) …D 9 !οµ ναχος Ισα ;χ ι!οτον ϑη ;π σ οπος Σα!α\ου6;2 Chron. Min. I (P. 606) № 85/7.5—6 (Act. episc. Russ. 55.2)

Σα ϊν, г. Сарай

(к. XIII (Андроник II)—XIV в.) Список епископий: ΤM ΚυHβ< τ"ς Ρωσ ας… ιβX τE Σα! ϊν (ms: Σα! ϊον A2 C2 R2 X2,—- γιον P2), Not. ep. Appendix 2. 148 : p. 403

Σα µ ται, Сарматы (= русские)

(ок. 1415 г.) ν*ν, )λ γον, Tδαιµον σ ι τE τ&ν Σα!µ των γHνος Isid. Kiov. Ep. 70.2—3

(сер. XV в.) το>ς τ Τ!ιβαλλοYς α ΜυσοYς α Ιλλυ!ιοYς α Κ!οατ ους α Πολ - νους α Σα!µ τας20 τ ν αTτ ν ;π σταµαι LHντας ϕων ν Laon. Chalc. I. 31.18— 21

Σα!µ ται20 µlν οqν ο9 π!Eς Εvξ ινον π ντον α ο9 π!Eς „ ανEν τM µ γ λ< Σ υϑ&ν βασιλ 4 τ&ν ;ν τG 3γο!I ϕ !ον 3π γουσιν Laon. Chalc. I. 121.20—122.1

τ µHντοι π!Eς Εvξ ινον π ντον Σα!µατ&ν12 γHνη, 3πE Λ υ οπολ χνης αλουµHνης, Fγ - µον αι τ διαλαγχ νουσι τ πολλ τ τ Μοσχ βι ν τ α Κ βος α Τοϕ !ι α Χα! βιον(?), π λ ις RπE τυ! ννους Tϑυν µ ναι, ;ς τ ν µHλαιναν οpτω RπE σϕ&ναλουµHνην Σα!µατ αν16 τ λο*σι τ δl π!Eς „ ανEν RπE τ ν h! τον οL ηµHνα γHνη

λ υ ν Σα!µατ αν17 αλο*σι Laon. Chalc. I. 122.12—18

ΠH!µιοι δl οL ο*σι τE π!Eς βο!!7ν Rπl! τοYς Σα!µ τας9, xµο!οι δH Lσι Σα!µατ&ν10, α

ϕων ν τ ν αTτ ν m νται ο9 Σα!µ ται10–11 το4ς Π !µ οις Laon. Chalc. I. 123.9— 11

Πολ νοι (поляки) δl )χονται Σα!µατ&ν1, α τG ϕωνG το>των νοµ ζουσι Laon. Chalc. I. 124.23—125.1

F ;ν Λ υ οπολ χνn αλουµHνn τ βασ λ ια )χουσα, 3πE ∆α &ν τ&ν πα! τEν Ιστ!ον ;π Λιτου νους α Σα!µ τας6 δι ι Laon. Chalc. I. 125.5—7

Λιτου νοι δl οvτ Σα!µ ταις10 Lσ ν Dµ γλωσσοι, οvτ Πα οσιν, οvτ µlν Γ !µανο4ς, οT µ ν οTδl ∆αξ ν Laon. Chalc. I. 125.10—11

Поляки σ υG δl τG Σα!µατ&ν18 πα!απλησ j χ!ωµHνους Laon. Chalc. I. 125.18 (сер. XV в.) Σα!µ ται1 δl ϕωνG διαχ!&νται πα!απλησ j τG Ιλλυ!ι&ν τ&ν ;ς τEν

Ι νιον πα!οι ο>ντων )στ ;π Εν το>ς Dπ τ !οι µlν το>των παλαι τ !οι, α τ ν 6τH!ων Dπ τ !οι το>των χN!αν ;πινHµονται, g Ιλλ>!ιοι ;πH ινα τ"ς ΕT!Nπης δια- β ντ ς Πολαν αν τ α Σα!µατ αν w ησαν Laon. Chalc. I. 126.1—5

g Σα!µ ται5 δl ;π τ δ το* Ιστ!ου γ ν µ νοι τ ν τ Μυσ αν α Τ!ιβαλλ&ν χN!ανα δ α Ιλλυ!ι&ν τ&ν π!Eς τEν Ι νιον hχ!ι δ Εν τ&ν ” ησαν, οvτ hλλου τινEς ;πυϑ µην τ&ν παλαιοτH!ων δι ξι ντ ς, οvτ }ν )χοιµι π ντn 3ληϑ" διασηµ νασϑαι

Laon. Chalc. I. 126.5—9

(Σ >ϑαι —татары) ο9 µlν οqν ;ς τEν Β σπο!ον τ ν τα>την χN!αν α τ ν xµο!ον λ ηλατο*ντ ς τ ν τ Τζα! σων α Μιγ ! λ ων α Σα!µατ&ν1, α 3νδ! ποδα _ς πλ 4στα 3γ µ νοι ;π τEν Β σπο!ον Laon. Chalc. I. 126.21—127.2

(сер. XV в.) F µlν µHλαινα Πογδ ν α… ;π Λιτου νους α Σα!µ τας7 δι ι…

Laon. Chalc. I. 125.4—7

(сер. XV в.) 3λλ ο9 µlν ∆αλµ ται α Μυσο eµα α Τ!ιβαλλο α π! ς τ )τι Σα!µ ται το>τοις τ ν αTτ ν m νται τ ν ϕων ν α τM παντ πα!απλησ αν, _ς µ χαλ π&ς συνιHναι 3λλ λων αTτο>ς… Laon. Chalc. II. 277.16—19

Σα µατ α, Сарматия (= Россия)

(после 1439 г.) Επυϑ µ ϑα δl α πα! πλ ι νων τ&ν τ ν ν*ν µlν Ρωσ αν π λαι δl Σα!µατ αν10 αλουµHνην 9στο!η ντων Pleth. Geogr. 444.9—10

(сер. XV в.) Σ >ϑαις (татары) τ ν 3πE Ταν ιδος ;π Σα!µατ αν5 χN!αν ;πιν µοµHνοις Dµ γλωττ τ ;στ α Dµ σ υα Laon. Chalc. I. 8.4—6

Σ υϑ&ν µο4!α οT fλ γη 3πE Σα!µατ ας23 ;π τEν Ιστ!ον ;λ σαντ ς α τ ν γ Ιστ!ον διαβ ντ ς Laon. Chalc. I. 14.22—23

;π ;σχ των τ"ς ΕT!Nπης, 3π τ Κ!οατ ας α Π!ουσ ων τ&ν ;ς τEν 3! τMον „ ανEνα Σα!µατ ας2 τ"ς ν*ν οpτω Ρωσ ας αλουµHνης )στ ;π χN!αν τ ν δι τE ψ*χος 3ο ητον Laon. Chalc. I. 31.1—3

«скифы» 3ν χN!ουν 3πE Σα!µατ ας5–6 ;π τEν Τ ναϊν L ντ ς Laon. Chalc. I. 121.5—6

α Σα!µατ ας19 µH!ος τι 3π γ ι το>τ< τM βασιλ 4 ϕ !ον [Ατζι ! n, т. е. крымскому хану Хаджигирею], Laon. Chalc. I. 121.19—20

«Сарматы» (русские) платят дань «великому василевсу скифов» (т. е. великому хану монголов) ;ξ xτου τ ν Σα!µατ αν1 ;πιδ!αµ ντ ς τ µlν Qνδ!αποδ σαντο, τ δl ληϊσ µ νοι ατHσχον ;π συχν ν τινα χ! νον, α τα>τη τE 3πE το*δ ϕ !ον τ ;τ ξαντο τM βασιλ 4 τM µ γ λ<, α )τος b αστον 3π γουσι Laon. Chalc. I. 122.1—4

Σα!µατ α5 µlν οqν δι ι 3πE Σ υϑ&ν τ&ν νοµ δων ;π ∆7 ας τ α Λιτου νους

Laon. Chalc. I. 122.5—6

τ µHντοι π!Eς Εvξ ινον π ντον Σα!µατ&ν γHνη… ;ς τ ν µHλαιναν οpτω RπE σϕ&ν αTτ&ν αλουµHνην Σα!µατ αν16 τ λο*σι. τ δH π!Eς „ ανEν RπE τ ν h! τον οL η- µHνα γHνη λ υ ν Σα!µατ αν17 αλο*σι Laon. Chalc. I. 122.12—18

(сер. XV в.) π!Eς µHντοι „ ανEν π λις ΟTγ ! της αλουµHνη, ;ς 3!ιστο !ατ αν τ τ!αµµHνη, {λβον τ πα!Hχ ται α αTτ ν Tδαιµον j Rπ !ϕH!ουσαν τ&ν hλλων τ"ς

Ταν ϊδος ;ς „ ανEν τEν Β! τανι Eν α ;π τ ν ΚHλτων χN!αν sη }ν DδEς τE µα ! - τατον Fµ !&ν πHντ α τ!ι οντα τE οL ο>µ νον ;π µ" ος, ;π πλ τος δl τE µlν Rπl! τEν Τ ναϊν χN!αν cναι µ γ στην, 3πE Σα!µατ ας4 )στ ;π τ ν Ασσυ! ων χN!αν Laon. Chalc. I, 122.24—123.5

Η µHντοι π!Eς „ ανEν δι ουσα Σα!µατ α13 ;π Π!ουσ αν αλουµHνην χN!αν δι ι

Laon. Chalc. I. 123.13—14

Λιτου νοι ;π Εvξ ινον π ντον α π Σα!µατ αν4 αϑ οντ ς α οoτοι Laon. Chalc. I. 125.3—4

(сер. XV в.) g ;ν τG Λ υ οπολ χνn αλουµHνn τ βασ λ ια )χουσα… ;π Λιτου νουςα Σα!µατ ας6 δι ι Laon. Chalc. I. 125.5—7

g Ιλλυ!ιο … Πολαν αν τ α Σα!µατ αν5 ” ησαν… οvτ }ν )χοιµι π ντn _ς 3ληϑ" διασηµ νασϑαι Laon. Chalc. I. 126.4—9

(Σ >ϑαι —М. В.) π λοις δl τ πολλ χ!Nµ νοι, οvτ r π ! Σα!µατ αν12 οL ο*ντ ς, οvτ 9µατ οις 3πE ;! ων, xτι µ λ νοις νοµ ζουσι Laon. Chalc. I. 127.11—13

σατ πης (σατ απ <ων), «сатрап», князь

(ок. 1164 г.) Андроник Комнин:

Lς Γ λιτζαν )δ!αµ Ρωσι ν π λιν,

α τM σατ!απ >οντι4249 τα>της 3σµHνως δ χϑ ς παŒ αTτM πλ 4στον ;µµHν ι χ! νον οpτω δl συνHδησ ν αRτο* π!Eς π ϑον

α ϕιλ αν σχHσιν τ σατ! πην4252 χ! ν< _ς συν δ! > ιν συνα!ιστ7ν σατ! πn4253

α τMδ συνHστιον 3 τυγχ ν ιν Ephrem. Chron. 4248—4254

Σαυ οµ της, Савромат. Возможно, некий русский князь (?)

(ок. 1165—1167 г.) Мануил I Комнин, готовясь к последнему походу на Венгрию, подчинил себе многочисленных союзников, в т. ч.: τ Παννον ων

sτουν Γηπα δων 3λλ π λληλα πτNµατα, δι € α Σ >ϑης379 RπH υψ α Σαυ!ο- µ της379 ;δο>λ υσ … Mich. Anch. 197. 378—380

(1155 г. или после 1158 г.) Внешнеполитические успехи Маниула I Комни-

на: ;δ δου Σ >ϑαις, ;πηγγHλ το Σ >!οις, Lς Σαυ!οµ τας20 ; Hνου, Γ παιδας ;ϑ - ! π υ ν… M. Rhet. 158.20

Σβλ δος, Всеволод, князь Андрей-Всеволод Ярославич (род. 1030, ум. 1093) (см. Ανδ 1ας)

(1054—1093 г.) Печать, v: Κ>!ι , βο ϑ ι τM σM δο>λ< Ανδ!Hj το Σβλ δ< (Лихачев: Σ βλ δ<), Sig. Russ. № 15—22. I. 168—170, 250—251, 282—283

σδ P στ ? , «здра вствуй » (русское приветствие) (XII в.) π λιν το4ς Ρ&ς _ς )χουσιν )ϑος, π!οσαγο! >ω

Rγ αιν , 3δ λϕH, 3δ λϕ τζα, αλ FµH!α σου

τE σδ!7 στ 28, β! τ , σHστ!ιτζα, α δ β!α δHνη λHγων

Tzetz. Epil. Theog. 305.26—28

σ1βασµα, святыня

(1072—1073 г.) …τEν το* αTτο* σ β σµατος24 µHτοχον Psell. Epist. imp. 385. 23—24

Σ β1 ιοι, северяне

(сер. Х в.) Зимнее полюдье архонтов росов: Lς τ ς Σ λαβην ας τ&ν τ Β !βιαν&ν

α τ&ν ∆!ουγουβιτ&ν α Κ!ιβιζ&ν α τ&ν Σ β ! ων108 α λοιπ&ν Σ λ βων, οmτινHς Lσιν πα τι&ται τ&ν Ρ&ς (Σ β ! ων V coni Шахматов, Σ υ ! ων P:

Σ βH!ων coni Racki Σ β !ων coni Marquart Σ !β ων edd.), Const. Porph. DAI. 9.107—109

Σ1βλαδος (Θ δω ος), Всеволод (в крещении Феодор)

(XII в.) Письмо митрополиту Дристры: … α τ ν µ γαλοδω! αν 3πHλαβον,

ϑ ι τατ δHσποτα, τ τ παιδ !ιον, a ; Σ βλ δου4 ν*ν µ τ λ ϑη Θ δω!ος…

Tzetz. Ep. 80 : 119.4—5

(XII в.) Письмо митрополиту Дристры: τEν π! ν ΣHβλαδον10, ν*ν δl Θ δω!ον 3πHσταλ ας Fµ4ν… («он—не рос, а «мисиец»—l. 19), Tzetz. Ep. 80 : 120.10

(XII в.) Письмо митрополиту Дристры: …τ ποιητHον αϑHστη π ! το* Σ β-

λ δου13, α π!Eς τ να το*τον πα!απ µπτHον, σY δl οT γ! ϕ ις Fµ4ν… Tzetz. Ep. 82 : 122.12—14

Σ λιν , Селина (река)

(сер. Х в.) ΑπE δl το* νησ ου το>του (св. Григория) Πατζινα την ο9 Ρ&ς οT ϕοβο*ν- ται, bως }ν ϕϑ σωσιν Lς τEν ποταµEν τEν Σ λιν ν Const. Porph. DAI. 9.78—79 … Lς τEν ποταµEν τEν ;πιλ γ µ νον Ασπ!ον, α Dµο ως 3 4σ 3ναπαυσ µ νοι, π λιν 3πο ινο*ντ ς )!χονται Lς τEν Σ λιν ν92, Lς τE το* ∆ανουβ ου ποταµο* λ γ µ νον πα!α λ διον. Κα bως οo διHλϑωσι τEν Σ λιν ν ποταµ ν94, πα!ατ!Hχουσιν αTτο4ς ο9

Πατζινα 4ται Const. Porph. DAI. 9.91—94

ΑπE δl τEν Σ λιν ν95 οT ϕοβο*νται τινα … Const. Porph. DAI. 9. 94—95

σ1στ ιτζα, «сестрица» (русское слово) (XII в.) Tzetz. Epil. Theog. 305.28

Σ3ζ α, Cижка

(1371 г.) ;π !ασιν 3π ;µο* στ!α… τE Σ ζ α… Act. patr. I. 581

σϑ α, «шта», буква «щ»

(ок. 988 г.) Narrat. Russ. Conv. 50.18

σϑλ βω, «слово», буква «с»

(ок. 988 г.)—Narrat. Russ. Conv. 50.17

Σ α α, Сиваш (озеро)

(XII в.) У Киммерийцев —у Тавроскифов, где Меотида: Ε 4 α λ µνη τ ς ;στι Σ α α αλουµHνη… Tzetz. Hist. C 448 Chil. XII. 851 (p. 505)

Σιατοπ λ ος, Святополк («Окаянный»), князь Турова (ок. 980—1019), боровшийся за великокняжеский престол в Киеве

(после 1015 г.) πα! το* τ τ τυ!αννι &ς διαδ ξαµHνου τ ν α!χ ν Σιατοπ λ ου9 Vita Anton. 68.8—9

(1019 г.) D Tσ βHστατος Ι !οσλ βος πολ µ σας τEν 3σ β" ; 4νον Σιατοπ λ ον16 3νHβη Lς τEν ϑ! νον το* ! τους ;ν ΚιHβ< Vita Anton. 68.15—16

Σι χα , Сиваш (?)

(XII в.) ;& λ µνην Σι χα!10–11, •ς τG τ&ν Rδ των h !j οcµαι λ πτ τητι α π7ναταπ4πτον δHνδ!ου ϕ>λλον αταβαπτ ζ ται Tzetz. In Luc. 82.10—12

σ νδαλον, «камень преткновения»

(860 г.) Характеристика флота росов: Ιδο> σοι Χα4! !αυγ ζοµ ν^ λιµ ν Fµ4ν γ νο* ϑαλαττ >ουσι, α D!µητ !ιον ;ν τM π λ γ ι τ&ν ϑλ ψ ων, α τ&ν σ αν- δ λων π ντων το* πολ µ το!ος Jos. Hymn. (Marial. 6). 1024 A

σ ϕος, судно, ладья

(1043 г.) α σ ϕη Ρωσι 2… τ ν Π!οποντ δα αταλαµβ νουσι… Psell. Chron. II, p. 8 : XC. 2…, 4

(до 1043 г.) Росы, готовясь к войне с Михаилом (IV), ;π αTτEν (Михаил) α δ τ ς οL ας δυν µ ις ;ξNπλιζον, α δ 4ν ;γνω τ ς δι ϑαλ ττης π!Eς Fµ7ς

;µβαλ 4ν, Rλοτοµ σαντ ς hνωϑ ν α σ ϕη16 µι ! τ α µ ζω διαγ γλυϕ τ ς,α λανϑαν ντως ατ β!αχY 9 αν&ς πα!ασ υασ µ νοι… Psell. Chron. II,

p. 9 : XCI. 14—18

(1043 г.) Росы сначала затребовали дань (µισϑοYς) … α τEν 3!ιϑµEν π !ι τ ϑ - σαν, ;ϕ 6 στ< σ ϕ ι4 στατ"!ας χιλ ους, _ς συµβα ν ιν µ hλλως αTτο4ς το>τους 3πα!ιϑµ 4σϑαι, g 6ν τ< δ σ ϕ ι6 τ&ν πα! αTτο4ς Psell. Chron. II, p. 9 : XCII. 4—6

(1043 г.) Константин IX снарядил триеры, α τα>τας δ ατHναντι τ&ν βα!- βα!ι &ν σ αϕ&ν10 ;π το* ατ 3ντιπH!αν λιµHνος συντ ξας… Psell. Chron. II, p. 10 : XCIII. 9—10

(1043 г.) Константин IX ;π τ βα!βα!ι ατ β!αχY π!οιHναι σ ϕη6 πα!α-λ > ται Psell. Chron. II, p. 11 : XCIV. 5—6

(1043 г.) πλ ω δ τ&ν 3π σταλµHνων 3πE τ&ν βα!βα!ι &ν σ αϕ&ν10 ταχυναυτο*ντα ;π τ ς Fµ τH!ας ν"ας ;ξN!µησαν Psell. Chron. II, p. 11 : XCIV. 9—11

(1043 г.) …διαβ λλουσαι α9 τ!ι ! ις π!Eς αTτο4ς ~σαν το4ς βα!βα!ι ο4ς σ ϕ σιν5–6…

Psell. Chron. II, p. 11 : XCV. 4—6

(1043 г.) 3λλ αϑα!I ναυµαχ j α τιν µlν σ ϕη1 βα!βα!ι ατHϕλ ξ τM δι>γ!< πυ! … Zon. Hist. III. 633.1—2

(1043 г.) Небесное дуновение рассеяло корабли росов: … α αταιγ δα ιν"σαν το4ς τ&ν βα!β !ων ;π ν το σ ϕ σι12… Zon. Hist. III. 633.12

(июнь 941 г.) … α τ!Hπονται π λιν ο9 Ρ&ς. α τ µlν τ&ν σ αϕ&ν22 βυϑM πα! δ ϑησαν, τ δl σ δη!ος α π*! ;µ ! σαντο, τ δl αvτανδ!α RπE τα4ς τ&ν Ρωµα ων χ !σ ν ;γHνοντο, fλ γα δl τ ν το* πολHµου διαϕυγ ντα 3ν γ ην π!Eς τ οL 4α ;χN!ησαν Scyl. 230.21—24

(после 24.IV.974) Фуражировщики Святослава у Дристры после стычки с

ромеями —αqϑις δ Lς τ ς σ ϕας376 ;µβ ντ ς α οT! < ϕ ! µ νοι πν >µατι π!Eς τE ∆ο! στολον ϕH!ονται Scyl. 302.36—37

(1043 г.) Магистр Василий Феодорoкан 6πτ µlν σ ϕη77 τM σ υαστM αταϕλHγ ι πυ! , τ! α δl αvτανδ!α ποντ ζ ι Scyl. 431.77—78

(1043 г.) При приближении всего императорского флота «скифы» 3πHβλ ψαν π!Eς ϕυγ ν, α Lς τ πους // 3πο!!ιϕHντ ς σ οπHλους )χοντας α πHτ!ας Rϕ λους τ πλ ω τ&ν σ αϕ&ν85 3π β λλοντο… Scyl. 431.83—432.85

(1043 г.) Преследуя остатки флота росов, ромеи настигли скопление их судов: ромеи π!Eς τE πλ"ϑος τ&ν βα!βα!ι &ν σ αϕ&ν10 3ποδ λι σαντ ς, ) λιναν π!Eς ϕυγ ν Scyl. 432.10—11

(1043 г.) ;π δl )ϕϑασαν τ τ&ν βα!β !ων σ ϕη11 στ ϕανNσαντα τE στ µα ατασχ 4ν το* λπου α hπο!ος ~ν F π!Eς τE πHλαγος )ξοδος, ромеям пришлось

биться, Scyl. 432.11—13

(1043 г.) Росы возвращаются к себе: οTδl γ ! ;ξ ! ουν το4ς π7σι τ σ ϕη24, τ µlν RπE τ"ς π!οηγησαµHνης ναυµαχ ας αταποντισϑHντα τ α ληϕϑHντα, τ δl RπEλ>δωνος α τ!ι υµ ας ϑλασϑHντα, α δι το*το ο9 πλ ους π ζG τ ν Dδοιπο! αν ;ποιο*ντο… Scyl. 433.23—27

(1043 г.) Катакалон Кекавмен еще при первой встрече со «скифами» γ ννα ως

3γωνισ µ νος ;τ!Hψατ τ ατ ! τος α Lς τ οL 4α σ ϕη35 ϕυγ 4ν Qν γ ασ

Scyl. 433.34—35

σ υ3, oдежда

(сер. XV в.) «Сарматы» (русские) σ υG11 τG Σ υϑ&ν πα!απλησ α π!οσχ!&νται

Laon. Chalc. I. 122.11—12

(сер. XV в.) Поляки σ υG18 δl τG Σα!µ των (русских) πα!απλησ α χ!ωµHνους…

Laon. Chalc. I. 125.18

Σ λαβην αι, Славинии

(сер. Х в.) Ο9 δl Σ λ βοι, ο9 πα τι&ται αTτ&ν (росов), ο9 Κ!ιβηταιηνο λ γ µ νοι, α

ο9 Λ νζαν"νοι α α9 λοιπα Σ λαβην αι10 (Σ λαβιν αι Ρ) Lς τ {!η αTτ&ν π- τουσι… Const. Porph. DAI. 9.9—11

Зимой росы во главе с архонтами 3πH!χονται Lς τ πολ>δια, a λHγ ται γ>!α, yγουν

Lς τ ς Σ λαβην ας107 τ&ν τ Β !βι νων α τ&ν ∆!ουγουβιτ&ν α Κ!ιβιτζ&να τ&ν Σ β ! ων α λοιπ&ν Σ λ βων, οmτινHς Lσιν πα τι&ται τ&ν Ρ&ς (Σ λαβι-

ν ας P), Const. Porph. DAI. 9.106—109

Σ λαβηνιστ , «по-славянски»

(cер. Х в.) Первый порог, называемый Εσσουπ", a 6!µην > ται Ρωσιστ α Σ λαβηνιστ 25 «µ οιµ7σαι» (Ρ: Σ λαβινιστ ), Const. Porph. DAI. 9.25—26

τE bτ !ον ϕ!αγµ ν, τEν ;πιλ γ µ νον Ρωσιστ µlν ΟTλβο!σ , Σ λαβηνιστ 40 δl Οστ!ο- βουνιπ! χ, xπ ! 6!µην > ται «τE νησ ον το* ϕ!αγµο*», Const. Porph. DAI. 9.39—41

τEν τ! τον ϕ!αγµEν, τEν λ γ µ νον Γ λανδ! , a 6!µην > ται Σ λαβηνιστ 44 «~χος ϕ!αγµο*» (τEν λ γ µ νον Ρωσιστ µlν Γ λανδ{!} , Σ λαβινιστ δl… coni. Kunik), Const. Porph. DAI. 9.43—45

τEν τHτα!τον, τEν µHγαν, τEν ;πιλ γ µ νον Ρωσιστ µlν Α ιϕ !, Σ λαβηνιστ 46 δl Ν ασ τ Const. Porph. DAI. 9.45—46

Lς τEν πHµπτον ϕ!αγµ ν, τEν ;πονοµαζ µ νον Ρωσιστ µlν Βα!ουϕ !ος, Σ λαβηνιστ 58 δl Βουλνηπ! χ, δι τι µ γ λην λ µνην 3ποτ λ 4 Const. Porph. DAI. 9.57—59

τEν b τον ϕ!αγµ ν, λ γ µ νον µlν Ρωσιστ Λ ντι, Σ λαβηνιστ 62 δl Β !ο>τζη, x ;στιν

«β! σµα ν !ο*» Const. Porph. DAI. 9.61—62

π!Eς τEν bβδοµον ϕ!αγµ ν, τEν ;πιλ γ µ νον Ρωσιστ µlν Στ!ο> ουν, Σ λαβηνιστ 65 δl Ναπ! ζ , a 6!µην > ται «µι !Eς ϕ!αγµ ς» Const. Porph. DAI. 9.64—65

Σ λ βοι, Славяне

(сер. Х в.) Ο9 δl Σ λ βοι, ο9 πα τι&ται αTτ&ν (росов), ο9 Κ!ιβηταιηνο λ γ µ νοι, α ο9 Λ νζαν"νοι α α9 λοιπα Σ λαβην αι (Σ λαβιν αι Ρ) Lς τ {!η αTτ&ν πτουσι τ µον ξυλα ;ν τM το* χ ιµ&νος αι!M, α ατα!τ σαντ ς αTτ , το* αι!ο* 3νοιγµHνου, Fν α διαλυϑG D παγ τ ς, Lς τ ς πλησ ον οvσας λ µνας Lσ γουσιν αTτ

Const. Porph. DAI. 9.9—13

Полюдье архонтов росов зимой: Lς τ ς Σ λαβην ας τ&ν τ Β !βι νων α τ&ν

∆!ουγουβιτ&ν α Κ!ιβιτζ&ν α τ&ν Σ β ! ων α λοιπ&ν Σ λ βων109, οmτινHς Lσιν πα τι&ται τ&ν Ρ&ς Const. Porph. DAI. 9.107—109

Печенежские фемы: …τE δ ϑHµα Ιαβδι !τ µ πλησι ζ ι το4ς Rποϕ !οις χω! οις χN!ας τ"ς Ρωσ ας, το4ς τ ΟTλτ νοις α ∆ !βλ ν νοις α Λ νζ ν νοις α το4ς λοιπο4ς Σ λ βοις45 Const. Porph. DAI. 37.42—45

Σ <ϑαι, Скифы

(ок. 20.XI.855 г.) Заговор против логофета дрома Феоктиста τοYς ; Ταυ!ι-"ς αϑ 6ται! αν Σ >ϑας65 D βασιλ Yς (Михаил III) Bαγδα < π!οστ γµατι δια!!Nννυσιν ;π λϑ 4ν ατ αTτο* α συντ µως διαχ ι! σασϑαι. ο9 δl ;π• σαν Dµοϑυµαδ ν Genes. 63.65—67 [Ср. Georg. Mon. Cont. 7.12—13; Theod. Melit. 165.15—16; Ps.-Sym. 657.16—17; Leo Gram. 236.16—17; Theoph. Cont. 170.15—171.2; Scyl. 95.88—6; Zon. Hist. III. 391.14— 392.4; Synax. Const. 244.16—18; Vita Nic. Stud. 905] / ; Ταυ!ι "ς del. Karlin-Hayter. (Хазары? степняки? другие?)

(860 г.) Κατ ; 4νον γ ! τEν αι!Eν τE µιαιϕνNτατον τ&ν Σ υϑ&ν15;D )ϑνος, ο9 λ γ - µ νοι ΡNς, δι το* ΕTξ νου π ντου π!οσ χω!η τ ς τM Στ νM α π ντα µlν

χω! α, π ντα δl µοναστ !ια διη!πα τ ς, )τι δ α τ&ν το* Βυζαντ ου π !ιοι δωνατHδ!αµον νησ ων, σ >η µlν π ντα ληϊζ µ νοι α χ! µατα, 3νϑ!Nπους δl τοYς Zλ ντας π ντας 3πο τ νοντ ς Nic. Dav. Vita Ignat. 21.15 PG 105, 516 D

(cер. Х в.) Αλλ π ! µlν τ&ν βο! ων Σ υϑ&ν2 9 αν&ς σοι δ δ λωται, τH νον ποϑο>- µ νον… Const. Porph. DAI. 42.2—3

(941 г.) Поход князя Игоря на Византию: Αλλ τ µlν διH οψ α µHχ!ι το* δ *!ο δια πτ ι ϕϑ νος, D πι !Eς τ>!αννος α τ&ν ϕιλο>ντων, διασπαστ ς α ;χϑ!Eς hσπονδος; Τα*τα δl ατ λυµ νατο µονιEς hγ!ιος α Σ υϑ&ν15 )ϕοδος Const. Porph. Ep. 322.13—15