Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

svod_vizantiiskih_svidetel_stv_o_rusi

.pdf
Скачиваний:
104
Добавлен:
21.05.2015
Размер:
3.5 Mб
Скачать

Ономастикон

531

(сер. IX в.) Гроб Георгия Амастридского смирил Росов: …y! σ ν iς τ ϕος ;λHγξαι βα!β !ων hνοιαν … Vita Georg. Amastr. 68.9

(860 г.) ΕLς τ ν βα!β !ων )ϕοδον Phot. Hom. 3 Tit. Cod. G: p. 299 app F βα!βα!ι … (ϑ λασσα) Phot. Hom. 3, p. 33.30

βα!β !ων hπυστος δ! µος Phot. Hom. 3, p. 34.4

βα!β !ου χ ι!Eς )!γον Phot. Hom. 3, p. 34.16

βα!β !ων hλλων )ϕοδος Phot. Hom. 3, p. 34.26

… „µEν )ϑνος α β !βα!ον Phot. Hom. 3, p. 34.30—31 βα!βα!ι M ν µ< Phot. Hom. 3, p. 35.26

;π σl (Константинополь) βα!βα!ι α ταπ ιν χ ! ;ξHτ ιν δ !υ Phot. Hom. 3, p. 36.2

τ&ν xπλων … βα!βα!ι &ν Phot. Hom. 3, p. 37.24—25

τα4ς hλλαις τ&ν βα!β !ων αταδ!οµα4ς Phot. Hom. 4, p. 40.14 το* τ βα!β !ου ϕ>λου τE 3π νϑ!ωπον Phot. Hom. 4, p. 40.15—16

τ ν γ ! Lς τοYς Dµοϕ>λους τ&ν βα!β !ων µιαιϕον αν Phot. Hom. 4, p. 41.24—25

το* βα!β !ου ϕ>λου Phot. Hom. 4, p. 42.1

)ϑνος π !!ω που τ"ς Fµ&ν 3π< ισµHνον, βα!βα!ι ν, νοµαδι ν Phot. Hom. 4, p. 42.11—12

ατHπλ ον Fµ4ν α9 βα!βα!ι α ν" ς Phot. Hom. 4, p. 44.3—4

ο9 β !βα!οι τ ιχ&ν Lσ λασαν ;ντ ς Phot. Hom. 4, p. 44.12—13 τE ϑ! σος τ&ν βα!βN!ων Phot. Hom. 4, p. 45.16

ο9 β !βα!οι… 3ν σ υ σαντο Phot. Hom. 4, p. 45.29

(860­е гг.) испытание веры чудом: архиепископ у росов при Василии I и пат-

риархе Игнатии xπ ! Lδ ντ ς ο9 β !βα!οι17, α τM µ γHϑ ι αταπλαγHντ ς το* ϑα>µατος, 3ν νδοι στως βαπτ ζ σϑαι y!ξαντο Vita Bas. 344.17—18

(860 г.) жители Константинополя ατ τ&ν βα!β !ων3 ;ξ"λϑον, λ ϑοις α B βδοις τοYς ;χϑ!οYς ατα πτοντ ς. Οpτω τG το* ϑ ο* χ !ιτι α τG τ"ς Θ οτ ου π! σβ j τ&ν τ το>των βα!β !ων5 F π λις τ τ ;!!>σϑη Th. Skut. 109.3—6

(860­е гг.) Крещение росов —чудо с неопалимым Евангелием: ο9 β !βα!οι3 ;ξ - πλ γησαν, ;π στ υσαν τM η!>γµατι α τ λ σϑ"ναι ατ π ιγον τM ϑ < βαπ- τ σµατι Zon. Hist. 436. 3—5

(1043 г.) (причины похода росов) L α µηδlν ο9 β !βα!οι24 το*τον (Константин IX) cχον ;π τM πολHµ<, начали войну, чтобы не пропали их прежние приготовления, Psell. Chron. II, p.9: XCI. 24

(1043 г.) Константин IX λαµπ!&ς το4ς βα!β !οις13 η!>ξας τEν ;πιϑαλ ττιον π λ µον выстроил утром корабли, Psell. Chron. II, p. 10: XCIII.13—14

(1043 г.) Κα ο9 β !βα!οι15 δl 3π !αντ ς |σπ ! 3πE στ!ατοπ δ ας α χ !α ος τ&νατHναντι λιµHνων Fµ4ν, α πολ> τι µ τ ω!ισϑHντ ς τ"ς γ"ς выстроили корабли,

Psell. Chron. II, p. 10: XCIII. 15—17

(1043 г.) ΓHγονH τ τ&ν βα!β !ων19 ϕ νος πολYς… Psell. Chron. II, p. 12: XCV. 18—19

(944 г.) Ромейский флот у Фароса ;τ!Hψατο τοYς βα!β !ους (= στ λος Ρωσι ς) Zon. Hist. III. 476.19

532

Часть 3

(944 г.) 3λλ αqϑις αTτο4ς α9 τ!ι ! ις ;πHϑ ντο, α δ ς ο9 β !βα!οι11–12 ατ ναυµαχ ϑησαν… Zon. Hist. III. 477.11—12

(ок. 970 г.) Варда Склир идет на росов: ο9 β !βα!οι15 το*το µαϑ ντ ς α D το>των )ξα!χος D Σϕ νδοσϑλ βος, собрав союзников, опустошал всю Фракию, Zon. Hist. III. 523.15—16… (—524.2)

(ок. 970 г.) Варда Склир, при многочисленности росов и их союзников,

στ!ατηγι α4ς µ ϑ δοις τοYς βα!β !ους5 ατηγων σατο Zon. Hist. III. 524.4—5 (ок. 970 г.) битва у Аркадиополя: Варда Склир поражает скифа _ς διχG

τµηϑ"ναι τEν β !βα!ον17 α Fµ τοµα το* mππου τ µH!η αTτο*, ; π σ 4ν ο9 β !-

βα!οι18 δl τE )!γον ; πλαγHντ ς Lς δ ιλ αν ;νHπ σ ν α , Lς ϕυγ ν αTτ α ;τ! - πησαν οiς ο9 Ρωµα4οι ατ πιν ;λα>νοντ ς πολλοYς µlν 3ν•!ουν πολλοYς δ ;ξNγ!ουν

Zon. Hist. III. 524.17—525.2

(971/972 г.) Взятие Преславы: 3λλ 9ππHων τιν&ν ;ξιππασαµHνων α τ ν Lς τ ν π λιν 3π γουσαν 3τ!απEν ;πιτ ιχισ ντων, ο9 β !βα!οι14 3ν τEν ; τEς το* hστ ος χ&!ον ;σ δναντο Zon. Hist. III. 528.13—15

(971/972 г.) ромеи — α τιν ς δι λιµ ων Lς τE τ 4χος 3ναβ β ασι α τοYς ; 4 τ&ν βα!β !ων3 αταληϕϑHντας συγ ψαντ ς ξ ϕ σι τ ς π>λας QνH<ξαν… Zon. Hist. III. 529.2—4

(апрель—июль 971(972) г.) Битва у Дристры: α ο9 Ρωµα4οι ;δ ω ον, πλ 4στοι µlν οqν τ&ν βα!β !ων9 3πNλοντο, οT µ ους δl ;ζωγ! ϑησαν, ο9 δ Lς τE ∆ο! σ- τολον ;παν λϑοσαν Zon. Hist. III. 530.8—10

(апрель—июль 971(972) г.) Осада Иоанном Цимисхием Дристры: F δl το* ∆ο!οστ λου πολιο! α ;ϕ FµH!ας δι ! σ πλ ονας, τ&ν βα!β !ων1 Tψ>χως 3νταγωνιζοµHνων Zon. Hist. III. 530.19—531.2

(апрель—июль 971(972) г.) После вылазки Святослава Иоанн Цимисхий разгневался на своих флотоводцев, α L )τι λ ϑοι ν αTτοYς ο9 β !βα!οι13

3ποπλ >σαντ ς, Qπ λησ ϑ νατον cναι σϕ σι τE ;πιτ µιον Zon. Hist. III. 531. 13—14

(апрель—июль 971(972) г.) Во время шестидесятидневной осады Иоанном Цимисхием Дристры: ο9 δl β !βα!οι18 πολλ ις ; δ!οµ ς ποιησ µ νοι tττηντο

Zon. Hist. III. 531.18—19

(апрель—июль 971(972) г.) последняя битва у Дристры: α µHχ!ι πολλο* ποτl µlν ο9 Ρωµα4οι π !ι γHνοντο τ&ν Σ υϑ&ν, ποτl δl τ&ν Ρωµα ων ο9 β !βα!οι9

Zon. Hist. III. 532.8—9

(апрель—июль 971(972) г.) последняя битва у Дристры —отступатель- ный маневр ромеев: το*το γ ν µ νον το4ς βα!β !οις13 δ ιλ ας τ&ν Ρωµα ων α ϕυγ"ς πα!Hσχ το δ ησιν Zon. Hist. III. 532.13—15

(апрель—июль 971(972) г.) последняя битва у Дристры; затем ромеи:

3ναστ!Hψαντ ς π!οσβ λλουσι το4ς βα!β !οις17, α γ ν ται ϕ!ι Nδης D π λ µος

Zon. Hist. III. 532.17—18

(апрель—июль 971(972) г.) последняя битва у Дристры. Иоанн Цимисхий посылает Варду Склира 3πο λ 4σαι τ ν π!Eς τ ν π λιν sσοδον το4ς βα!- β !οις ; πHποµϕ ν Zon. Hist. III. 533.1—2

Ономастикон

533

(апрель—июль 971(972) г.) после битвы у Дристры: явился некий всадник

(видели Феодора Стратилата) πολλο4ς τ&ν Ρωµα ων Rπ !αγωνιζ µ νος α συγ λον&ν τ&ν βα!β !ων6 τ ς ϕ λαγγας Zon. Hist. III. 533.5—7

(апрель—июль 1971(972) г.) после битвы у Дристры: ;γνNσϑη δl xτι D στ!α- τηλ της Θ δω!ος ~ν, aς το4ς Ρωµα οις τ τ ατ τ&ν βα!β !ων1 ;π ο>!ησH τα συν µ χησ ν… Zon. Hist. III. 533.15—534.1

(апрель—июль 971(972) г.) после победы ромеев у Дристры Ο δl β !βα- !ος14 Σϕ νοσϑλ βος π ντοϑ ν 3πογνοYς δι π! σβ >σατο π!Eς τEν βασιλHα [Иоанн Цимисхий]… Zon. Hist. III. 534.13—15

(1043 г.) Византийское посольство к наступающим росам: D δl β !βα!ος8

Rπ !ηϕ νως τ τοYς π!Hσβ ις ;δHξατο α λ γους µ γαλα>χους α σοβα!οYς ;ξη- ! >ξατο α 3τ µως αTτοYς 3π πHµψατο Zon. Hist. III. 632.7—10

(1043 г.) _ς δl τE πολY τ"ς FµH!ας πα!"λϑ α Q!Hµουν ο9 β !βα!οι7 α τ ν σ>νταξιν οT διHλυον, τ! 4ς τ&ν τ!ιη!&ν ; Hλ υσ ν D βασιλ Yς τM Θ οδω!ο ν< λαβ 4ν α 3 !οβολ σασϑαι ατ τ&ν βα!β !ων19, mν αTτοYς Lς π λ µον ;πισπ σηται Zon. Hist. III. 632.16—20

(1043 г.) дополнительные корабли ромеев —€ς D!&ντ ς 3πιο>σας ο9 β !βα!οι8

οT Hτι µ χης ;µHµνηντο… Zon. Hist. III. 633.7—8

(1043 г.) Небесное дуновение рассеяло корабли ромеев: … α αταιγ δα ιν"σαν το4ς τ&ν βα!β !ων12 ;π ν το σ ϕ σι… Zon. Hist. III. 633.12

(1043 г.) Корабли росов рассеялись: οpτω δl αταπολ µηϑHντος το* τ&ν βα!β !ων17 πλ ϑους D βασιλ Yς τ!οπαιοϕο!&ν Lς τ 3ν το!α ;πανHζ υξ ν Zon. Hist. III. 633.16—18

(между 874 и 879 г.) Священник совершает чудо с неопалимым Евангелием:

xπ ! Lδ ντ ς ο9 β !βα!οι41, α τM µ γHϑ ι αταπλαγHντ ς το* ϑα>µατος, 3ν νδοι σ- τως π!Eς τE β πτισµα ηTτοµ λουν Scyl. 166.41—43

(970 г.) Войско Варды Склира у Аркадиополя избегает открытого сражения с росами Святослава: το*το δl τE βο>λ υµα µ γ λην αταϕ! νησιν ;ν πο ησ το4ς βα!β !οις31 Scyl. 289.30—31

(970 г.) Построение росов с союзниками у Аркадиополя: τ!ιχG δl τ&ν βα!- β !ων48 διαι! ϑHντων —а) росы с болгарами, б) турки, в) печенеги, Scyl. 289.48

(после 24.IV.971) в один из дней осады Дристры, вечером ο9 β !βα!οι77, Lς δ>ο διαι! ϑHντ ς µH!η, 9ππ 4ς α π ζο …, впервые бились на конях, а не пешими, Scyl. 300.77—78

(после 24.IV.971) Осада Дристры: τHλος δl τG σϕ τH!j 3! τG Ρωµα4οι τ!Hπουσι τοYς βα!β !ους85… Scyl. 301.84—85

(после 24.IV.971) Осада Дристры: οpτω δl ϑ!αυσϑHντ ς ο9 β !βα!οι88 α sσω τ χους συν λαϑHντ ς… Scyl. 301.88

(после 24.IV.971) Иоанн Цимисхий ~λϑ ν Lς τE π!E τ"ς π λ ως π δ ον α π!Eς π λ µον Q!Hϑιζ τοYς βα!β !ους96 Scyl. 301.95—96

(после 24.IV.971) τ τ δl το* βασιλHως δ>ναµιν π ποµϕ τος ;ϕ ‰ το4ς βα!β !οις15 3πο λ 4σαι τ ν Lς τ ν π λιν sσοδον… Scyl. 301.14—15

534

Часть 3

(после 24.IV.971) Иоанн Цимисхий разгневался на своих флотоводцев: xτι

µ ;π•σϑοντο το* ; ∆ο!οστ λου τ&ν βα!β !ων39–40 3π πλου [о фуражерах Святослава] Scyl. 302.39—40

(20.VII.971) Разгром войск Святослава у Дристры: τοYς δl π σ ντας τ&ν βα!-

βα!ων16–17 σ υλ >οντ ς ο9 Ρωµα4οι o!ον α γυνα4 ας ;ν το4ς 3ναι! ϑ 4σι ιµHνας 3νδ!ι &ς ;σταλµHνας α µ τ τ&ν 3νδ!&ν π!Eς Ρωµα ους 3γωνισαµHνας Scyl.

305.16—19

(после 20.VII.971) Επ δl το4ς βα!β !οις20 α &ς ;ϕH! το τ το* πολHµου α ξυµµαχ ας ~ν ;λπ ς οTδαµο*… они решили уйти, Scyl. 305.2—21

(после 20.VII.971) положение Святослава после разгрома у Дристры: οmτ

γ ! Dµ ϕυλοι ~σαν µα ! ν, α τ xµο!α β !βα!α22 τ&ν ;ϑν&ν δ σαντα τοYς Ρωµα ους 3π παντο τ ν βο ϑ ιαν… Scyl. 305.21—23

(21.VII.971) Решающая битва у Дристры: 3γ&νος δl α!τ !ο* συστ ντος α τ&ν βα!β !ων44 Tψ>χως 3γωνιζοµHνων… Scyl. 306.44—45

(21.VII.971) Иоанн Цимисхий после отказа Святослава от поединка: π7σι τ! ποις ;µηχαν7το τ ν Lς τ ν π λιν 3πο λ 4σαι sσοδον το4ς βα!β !οις89… Scyl. 308.88—89 (июнь 1043 г.) Константин Мономах отправляет вторично мирное посольство к Владимиру (Ярославичу)— α π λιν 3τ µως 3ποπHµπ ι το>τους D β !βα!ος68 Scyl. 431.67—68

(1043 г.) Одержав победу, Константин Мономах приказал паракимомену Николаю и магистру Василию Феодорокану τοYς αLγιαλοYς ;πισ οπ 4ν α πα!ατ!Hχ ιν α ϕυλ ττ σϑαι, µ τις 3π βασις γHνηται τ&ν βα!β !ων93… Scyl. 432.92—93

(1043 г.) После поражения росов ромеи τοYς αLγιαλοYς π !ιϊ ντ ς )νϑα µ τ τ ν τ!οπ ν ;ξ β! σϑη τ σNµατα τ&ν βα!β !ων πολλ"ς λ ας α σ >λων ;γHνοντο>!ιοι Scyl. 432.1—2

(1043 г.) α τ!ι ! ις δl τHττα! ς ;π s οσι το* λοιπο* διαι! ϑ 4σαι στ λου mποντο ϕ >γουσι το4ς βα!β !οις4 Scyl. 432.3—4

(1043 г.) Ромеи обнаружили скопление судов росов: ;π δl )ϕϑασαν τ τ&ν βα!- β !ων11 σ ϕη στ ϕανNσαντα τE στ µα ατασχ 4ν το* λπου ромеям пришлось биться, Scyl. 432.11—12

(1043 г.) в сражении одни из ромеев были потоплены, hλλοι δl 6 λωσαν RπE τ&ν βα!β !ων20 α µαχα !j πα! δ ϑησαν α δουλ j… Scyl. 433.19—20

(ΧΙΙ—ΧΙΙΙ в.) рос в загадке к слову η! ς («свеча»): последние три буквы —

… Εξ"ς τ τ! α γ! µµατα π!Eς τM τHλ ι,Ογ ωσιν Zδ! ν π!οσλαβ ντος το* µHσου,

Β !βα!ον12 ; ϕα νουσιν οL Hτην Σ >ϑην

(Ответ: « Ρ&ς»), Aenigm. 87. № 129.10—12

(941 г.) Если гром в знаке Девы, π7ς δ λος βα!β !ων 3ν σχυ!ος )σται^ α ατ τ"ς βασιλ δος στ!ατ >σωσι α ποι σωσι µι ! ν πτ&σιν, hπ!α τοι δl µ νωσι, α ;ν Χαλ ηδ νι π σο*νται παµπηδEν _ς χ !τος το* 3γ!ο* (Cumont: намек на русский поход 941 г.), Bront. 26.22—25

Ономастикон

535

(860—866 гг.) Нашествие росов на Константинополь; чудо с нетленным Евангелием: Lδ ντ ς δl ο9 β !βα!οι8 ;ξ πλ γησαν διE α ;βαπτ σϑησαν eπαντ ς

Chron. Min. I. № 3.3.7—8 (S. 51)

(около 988 г.) Послы князя Владимира в Константинополе: …;π ο9 ;ϑνι οα β !βα!οι10 hνδ! ς ; 4νοι вошли в храм св. Софии…, Narr. Russ. Conv. 48.10

(около 988 г.) Кирилл и «Афанасий», увидели, что β !βα!ον10 δl π ντη α σ λοι ον βλHποντ ς τE τοιο*τον )ϑνος… Narr. Russ. Conv. 50.10—11

(около 988 г.) чудо с нетленным Евангелием: xπ ! Lδ ντ ς ο9 β !βα!οι21 крестились, Narr. Russ. Conv. 51.21

(971 г.) Иоанн Цимисхий:

cτα ατ Ρ&ς ; στ!ατ >σας βα!β !ων2851 tττησ ν αTτοYς ;ν µ χn ατ ! τος

Fν α α τις ˆπτο πολλο4ς 9ππ της, hγνωστος 3ν !, Ρωµαϊ &ν ταγµ των

Rπ !µαχ&ν h!ιστα ατ βα!β !ων2855 Ephrem Chron. 2851—2855

(1043 г.) ΤE β !βα!ον1 τοιγα!ο*ν το*το ϕ*λον (росы) ;π τ ν Ρωµα ων Fγ µον αν τEν π ντα χ! νον λυττI τ α µHµην … Psell. Chron. II, p. 8: XCI. 1—2

(1043 г.) ветер ;π τEν β !βα!ον ;παιγ ζ ι τ >µατα… Psell. Chron. II, p. 11: XCV. 12

(1043 г.) Οpτω τοιγα!ο*ν D βασιλ Yς (Константин IX) αταπολ µ σας τEν β !- βα!ον23 τ!οπαιοϕ !ος Lς τ βασ λ ια 3πE τ"ς ϑαλ σσης ;παν λ λυϑ ν Psell. Chron. II, p. 12: XCVI. 22—23

(около 1149 г.) Победы Константина Камица во всех частях света [Ср. HG 131]

ŠΟς 3µϕ δυσµ ν, 3µϕ βοŒB7ν, α ν τον, Κα τ ς 6Mας 3στ!απ ς το* ϕωσϕ !ου,

Π!ηστ !ιον π*! βα!β !οις ;π ŒB γη Th. Pr. Op. 133. 1423AB

(1165 г.) Посольство Мануила Комнина на Русь: после знакомства с текстом императорского послания к Ярославу Галицкому: το>των D Π!ιµ σ- ϑλαβος σYν βα!β !<1 τινι 3ϕ λ j λ γων 3 ο>σας, 6 λω τ αTτ α Cinn. 236. 23—237.1

(после 1173 г.) Победы императора Мануила I Комнина везде: α οT )στιν xπως οT µHγα τι α αTτ ατ !γ σ ται δ ιµατο*σα τEν β !βα!ον30 το4ς 6τH!ων

α ο4ς α Lς ν ην 6τH!αν 3πολ γουσα^ α9 δl τE ;ντ *ϑ ν α Lς βο!!7ν31 δια- π τασϑ 4σαι… Eust. Th. Or. 103. 28—31

(февраль 1222 г.) 5Υµ 4ς δl, 9 !Nτατοι 3δ λϕο , µ βουληϑ ητ δ >τ !α ϕαν"ναι ταϑ Rµ7ς α αTτ&ν τ&ν πα! βα!β !οις19 χ!ιστιαν&ν, οmτιν ς συχνο πανταχ ϑ ν τE αϑ FµH!αν _ς Fµ7ς πα!αγ νονται σχ δEν το*το µlν π!οσ ! τιοι, το*το δl Rπ !- β ! ιοι… Man. Sarand. 269.17—20

(после 1431 г.) Fµ 4ς γ ! Χ!ιστιανο {ντ ς α µ αν π στιν )χοντ ς α bν β πτισµα µ τ πολλ&ν ;ϑν&ν xµως βα!β !ους19 )χοµ ν α λHγοµ ν τοYς Βουλγ !ους τοYς Βλ χους τοYς Αλβαν τας τοYς Ρο>σους α αϑ ξ"ς τ hλλα )ϑνη Io. Canab. 35. 17—21

536

Часть 3

Βα ουϕ ος, Варуфорос (название Днепровского порога)

(сер. Х в.) τEν πHµπτον ϕ!αγµEν, τEν ;πονοµαζ µ νον Ρωσιστ µlν Βα!ουϕ !ος, Σ λαβηνιστ δl Βουλνηπ! χ, δι τι µ γ λην λ µνην 3ποτ λ 4 Const. Porph. DAI. 9.57—59

Βασ λ ιος, Василий. Владимир Всеволодович Мономах (в крещении —Ва- силий), великий князь Руси (1113—1125), сын Андрея-Всеволода, родился в 1053 г. Самостоятельно княжить начал в 1073—1076 в Переяславле, в 1076—1077—в Чернигове, 1077—1078—в Смоленске, 1078— 1094—в Чернигове

(1070—80 гг.) печать, r: св. Василий Кесарийский; v: Σϕ!αγ[ ς] Βασι- λ[ ] ο[υ] το* παν υγ ν στ του h!χοντος Ρωσ ας το* Μονοµ χ[ου] Sig. Russ. № 25. I. 16—17, 170, 251, 283

(вт. пол. XI в.) печать, r: св. Василий Кесарийский; v: Κ[>!ι] βο ϑ[ ι] τM σM δο>λ< Βασιλ <. Скорее всего, Василий-Владимир Мономах. Другая возможность атрибуции—Владимир Святославич. Sig. Russ. № 38. I. 30, 173, 252, 285

Βασ λ ιος. Василий, иеромонах, затем архиепископ Новгородский (1331 г.) Среди кандидатов на епископство Великого Новгорода …το* Βασι-

λ ου6;11–12 9 !οµον χου… Chron. Min. I (P. 607) № 85/12.6—7(Act. episc. Russ. 56. 11—12)

(1331 г.) …π!ο !ιϑ ς α ; λ γ ς D 9 !οµ ναχος Βασ λ ιος8;13, ;χ ι!οτον ϑη 3!χι-π σ οπος Βασ λ ιος8;13–14 Chron. Min. I (P. 607) № 85/12.7—8 (Act. episc. Russ. 56. 12—14)

(1334 г.) Среди выборщиков епископа Сарая …Βασιλ ου3 3!χι πισ που Νοβογο! δου… Chron. Min. I (P. 607) № 85/6.3 (Act. episc. Russ. 54.9)

Βασ λ ιος, Василий I Дмитриевич (1371—1425). Великий князь (1389— 1425) Московский, старший, сын великого князя Димитрия Донского. Act. patr. II. 177, 188, 193

(28.II.1425) τM ‚ςŽλγX, Lνδι τι&νος γX, > λου Fλ ου ιζX, > λου σ λ νης ιζX, ϕ β!ουα- ! < ηX, FµH!j τ τ! δι, ; οιµ ϑη D µHγας B"γας Βασ λ ιος, αTϑHντης Μοσχοβ ου,

γαµβ!Eς το* ΒητHλτου Chron. Min. I (P. 627). № 93/4.1—3

βασιλ <ς, император, царь

(XII в.) Надпись на энколпионе:

ΤE τµ"µα λ ϑου το* αλ>ψαντος

Τ ϕου λ ϑον τEν 3 ! γωνον aν β σιν ϕH! ι.

Θ δω!ος Ρkς ; ϕυλ"ς βασιλHων3 Cod. Marc. № 254. P. 1532

(пер. пол. XIV в.) Посол из Руси к императору Андронику (II или III) Палеологу xτι D αTϑHντης µου D βασιλ Yς τ&ν Ρkς D ;π τ!απHζης π!οσ υν 4 δουλι &ς τ ν Zγ αν βασιλ αν σου N. Greg. Not. ms

(1472 г.) Одна из дочерей деспота Фомы (Зоя / Софья) Палеолога выходит замуж )γηµ τEν βασιλHα τ"ς Ρωσ ας Ecth. Chron

βασιλ >ς Ρωσ ας Const. Lasc. 964 A.12—13; CD.15—17; 968 A.9—11

Ономастикон

537

Βασιλ ας, Василько Юрьевич. Конец XII в.—византийские землевла- дельцы—русские князья Василько и Мстислав Юрьевичи (до 1165 г.) бежавший к ромеям тавроскифский династ Владислав получает

от Мануила I в Подунавье землю, ƒν δ α Βασιλ j22 π! τ !ον τM Γ ω!γ ου παιδ , …π!οσ λϑ ντι βασιλ Yς )δω Cinn. 236.22—237.1

βασιλ ς (= Κωνσταντινο<πολις), «царственный (город)» (т. е. Константинополь)

(860 г.) Росы α αTτG δl τG βασιλ δι47 δ ινEν ;πHσ ι νδυνον Scyl. 107.47

(860 г.) ο‘ µ τ οT πολY ϑ ας π ι!αϑHντ ς f!γ"ς οs αδ Rπ ν στησαν, π! σβ α τ αTτ&ν τ ν βασιλ δα48 αταλαµβ ν ι το* ϑ ου µ ταλαχ 4ν βαπτ σµατος λιταν >ουσα, a α γHγον Scyl. 107.47—49

(941 г.) Если гром в знаке Девы, π7ς δ λος βα!β !ων 3ν σχυ!ος )σται α ατ τ"ς βασιλ δος στ!ατ >σωσι… Brontol. 26.22—25

β τ αχοι (= Ματ χοι), лягушки (= Матраха)

(XII в.) Цец жалуется на господство дурных и невежественных, οL το! ς τ

π!οσϕυ 4ς γG βατ! χων151, 3λλ οT ατοι 4ν Lς π ! βλ πτον π λιν… Tzetz. Iambi 139/151—152; но codd.: µατ! χων (Paris gr. 2750 (XIV); Monacensis

gr. 338, (XV); Cantabrigiensis gr. 1127 (Ee. VI 35), (XV); Laurentianus gr. Plut. LXIX, 14, (XV))

β δο< ια, слав. «ведро»

(сер. Х в.) Η βασιλι π7σα 3µϕ ασις α F λοιπ ;ξ πλισις ;ν σ υα! οις ;νδ - δυµHνοις δι 3ληϑιν&ν τοµα! ων αι σιδ !ων γανωτ&ν µ τ α χα!ταλαµ ων Dµο ως γανωτ&ν δι τE Lς τ σαγµ !ια βαστ ζ σϑαι. ψυχ!ιστ !ια 3!γυ!7 µ τ ;νδυµ τωνLς οLν νϑην α Lς Bοδ σταγµα α Lς ν !Eν ηX^ ;ξ αTτ&ν Lς οLν νϑην hσπη!ον

µι !Eν αX, Lς Bοδ σταγµα µ γ λα δ>ο, Lς ν !Eν µ γ λα δX^ β δο>!ια193 3!γυ!7 Lς ν !Eν βX^ 3σ οδ βλαι δι ϕο!οι µι !α α µ γ λαι^ bτ !α ψυχ!ιστ !ια δ ην µαγα-

!ι &ν χαλ 7 γανωτ Lς ν !Eν µ γ λα δX^ β δο>!ια195 χαλ γανωτ βX. 9 ! τ"ς ; λησ ας, ƒν ;πιϕH! ται D µινσου! τω! (P. 106.188—195) Const. Porph.

Exped. Militar., 193, 195

Β ντ σϑλ βος, Вячеслав Ярославич (1034—1057). Смоленский князь (с 1054 г.). Христианское имя Меркурий

(1054—1057 гг.) печать: † Κ[>!9] β[ο ]ϑ[ ι] το (Янин: τM) σM δο[>λ<] Μ ! ου- ! < (Янин: ου) τM Β ντ σϑλ β< Sig. Russ. № 14. I. 16, 168, 250, 282

Β βι νοι (ср.: ∆ !βλ ν4νοι), вервианы (дервленины, древляне)

(сер. Х в.) полюдье зимой архонтов росов: Lς τ ς Σ λαβην ας τ&ν τ Β !βι -

νων107–108 α τ&ν ∆!ουγουβιτ&ν α Κ!ιβιτζ&ν α τ&ν Σ β ! ων α λοιπ&ν Σ λ βων οmτινHς Lσιν πα τι&ται τ&ν Ρ&ς Const. Porph. DAI. 9. 107—109

β ζ τι ον, верзитика. Название рыбы: транслитерированное слово славянского (?) происхождения

538

Часть 3

(сер. Х в.) Β !ζ τι ον δl α ν *!ον fϕ λ ι 3γο! ζ ιν D ;π τ"ς τ!απHζης α D δοµHστι ος τ"ς Rπου!γ ας (P. 1102.147—149) Const. Porph. Exped. Militar. 147—148

(XII в.) Th. Pr. H. G. III. 180; Tzetz. Hist. 466,85

Β ο<τζη, Веручи (название Днепровского порога)

(сер. Х в.) ΤEν b τον ϕ!αγµEν, λ γ µ νον µlν Ρωσιστ Λ ντι, Σ λαβηνιστ δl Β - !ο>τζη62, x ;στιν «β! σµα ν !ο*» Const. Porph. DAI. 9.61—62

β1τδ, веди, буква «в»

(около 988 г.)—Narr. Russ. Conv. 50.15

Βησσα ων, Виссарион, кардинал

(15.XI.1472) Π ! δl ϕϑιν πω!ον το* παXου )τους, ;παναστ!Hϕοντος 3πE τEν B"γα τ"ς

Φ! ντζας α τEν δο* α τ"ς Μπ !γNνιας, D α!διν λις *! Βησσα! ων15 (3π στ λη γ ! 3πE τ ν ; λησ αν π!Eς τE L!ην *σαι αTτο>ς) αϑ DδEν τG ι X νο µβ! ου 3πH-

ϑαν . α ϕH!οντ ς αTτEν Lς τ ν ΡNµην µ τ τιµ"ς xτι πλ στης )ϑαψαν αTτEν Lς τEν ναEν τ&ν Αγ ων Αποστ λων… G. Sphr. Chron. 190.13—18

Βιτ τζ1βη, г. Витичев

(сер. Х в.) Росы по Днепру ατH!χονται Lς τE Βιτ τζHβη20 xπ ! ;στ πα τιωτι Eνστ!ον τ&ν Ρ&ς Const. Porph. DAI. 9.2—21

Βλαδ3µι ος, г. Владимир на Клязьме (и его митрополия)

(втор. пол. XII в.) Печать: v—Μωσ"ς (µον)αχ(Eς) µη(τ)!οπολ[ ]της π λ[ ]ως Βλαδη[µ( )!(ου)] Corp. Sig. V/1, № 793. P. 609 (RΛΑ∆Η). Дезатрибуция отнесения печати к Руси: Sig. Russ. I. 59

Βλαδ µη ος, г. Владимир (Волынский?)

(1328 г.) …Αϑαν σιος ;χ ι!οτον ϑη ;π σ οπος τ"ς ϑ οσNστου π λ ως Βλαδιµ !ου9

Chron. Min. I (P. 604) № 85/1.8—9 (Act. episc. Russ. 52.8—9)

Βλαδιµη ς, князь Владимир Киевский. Русский князь (с 969 г.—в Новгороде, с 980 г.—в Киеве), муж Анны, сестры василевса Василия II. Креститель Руси

(1016 г.) Императорское посольство в «Хазарию» (= Крым) α τG συν !γ j ΣϕHγγου το* 3δ λϕο* Βλαδιµη!ο*92, το* γαµβ!ο* το* βασιλHως, RπHταξ τ ν χN- !αν… Scyl. 354.91—93

(после 1022 г.) Κα Αννης δl τ"ς το* βασιλHως 3δ λϕ"ς ;ν Ρωσ j 3ποϑανο>σης, α π!E αTτ"ς το* 3νδ!Eς αTτ"ς Βλαδιµη!ο*, Χ!ισ χ ι! τις συγγ ν ς zν το* τ λ υτ - σαντος прибыл в Константинополь, Scyl. 367.71—73

(988 или 989 г.) византийский император Василий II "δος γ ! π!Eς Βλαδιµη!Eν τEν h!χοντα το>των ;π Αννn τG 3δ λϕG αTτο* ϑHµ νος συµµαχι Eν ; 4ϑ ν ;δHξατο Zon. Hist. III. 553.1—2

(конец X в.) )τυχ γ ! συµµαχ αν π!οσ αλ σ µ νος ;ξ αTτ&ν α ηδ στ ν ποιησ - µ νος τEν h!χοντα το>των Βλαδιµη!Eν ;π τG 6αυτο* 3δ λϕG Αννn Scyl. 336.89— 90

Ономастикон

539

Βλαδιµη ς, князь Владимир Ярославич

(1043 г.) …D τ τ ατ !χων το* γHνους το>των Βλαδιµη! ς41 3ν ! D!µητ ας α τ πολλ τM ϑυµM χα!ιζ µ νος, πυϑ µ νος τE συµβ ν α δ ινοπαϑ σας α µ δοYς 3ναβολ ν g αι!Eν τM ιν µατι, τ&ν Rπ αTτEν 3γ !ας xσον µ χιµον, π!οσ ται!ι- σ µ νος δl α συµµαχι Eν οT fλ γον 3πE ατοι ο>ντων ;ν τα4ς π!οσα! τ οις το*Ω ανο* ν σοις ;ϑν&ν, α πλ"ϑος 3ϑ!ο σας, |ς ϕασι, π ! τ ς 6 ατEν χιλι δας,α πλο οις ;γχω! οις το4ς λ γοµHνοις ;µβαλkν µονοξ>λοις ατ τ"ς π λ ως ;ξο!µI

Scyl. 430.41—48

Βλαδιµη ς, князь Владимирко Галицкий. В 1149 г. киевский князь Изяслав Мстиславич в борьбе против Суздальского князя Юрия Долгорукого попросил помощи у зятя—Гейзы (Деже) II (ПСРЛ. II. 384). Владимирко Галицкий—союзник Юрия Долгорукого, против которых действовали Гейза и Мстистав

(1151 г.) …Βλαδιµη!M18… (το*το γ ! {νοµα τM Γαλ τζης h!χοντι ) ιτο) 3νδ! Rποσπ νδ< Ρωµα οις {ντι Cinn. 115.18—19

Βλαδ σϑλαβος, Владислав. По разным атрибуциям,—или перепутанный Мстислав, или русские князья Василько и Мстислав Юрьевич —визан- тийские землевладельцы конца XII в., или неизвестный князь

(1165 г.) … α Βλαδ σϑλαβος19, iς zν τ&ν ;ν Ταυ!ισ υϑι G δυναστ&ν, σYν παισ τα γυναι τG αTτο* δυν µ ι τ π σn αTτ µολος ;ς Ρωµα ους ~λϑ , χ&!α τ αTτM πα! τEν Ιστ!ον δ δN!ηται, ƒν δ α Βασιλ j π! τ !ον τM Γ ω!γ ου παιδ , aς τ π! σβ 4α τ&ν ;ν Ταυ!οσ υϑι G ϕυλ !χων cχ , π!οσ λϑ ντι βασιλ Yς )δω Cinn. 236.19—237.1

Βλαντ µη ος (см. Βλαδιµη! ς), князь Владимир Киевский

(около 988 г.) … α τις αTτ&ν ~!ξ ν h!χων τοvνοµα Βλαντ µη!ος1 τG ϕ!ον σ ι τα συνHσ ι πλ 4στα τ&ν π!…ην διαπ!Hπων Narr. Russ. Conv. 195.45.1—2

Βλαντ µη ος, г. Владимир (Волынский)

(1331 г.) Среди выборщиков архиепископа Новгорода Великого —епископ

…το* τ Αϑανασ ου Βλαντιµ !ου3;8… Chron. Min. I (P. 507) № 85/12.3 (Act. episc. Russ. 56.8)

Βλαντ µοι η, г. Владимир на Клязьме

(конец XIII в. (при императоре Андронике II) —XIV в.) Список епископий: τM ΚυHβ< τ"ς Ρωσ ας… X F Μ γ λη Βλαντ µοι!η Not. ep. 17. App. 2. 141: p. 403 (mss: Βλανδ µοι!ις)

Βλαντιµο η, г. Владимир-Волынский

(конец XIII в. (при Андронике II) —XIV в.) Список епископий: τM ΚυHβ< τ"ς Ρωσ ας… (после Галича) ιδX F Βλαντιµο !η Not. ep. 17. App. 2. 150: p. 403 (mss: Βλανδι)

(конец XIII в. (Андроник II)—XIV в.) Список епископий: τ"ς Γαλ τζης τ"ς Μι !7ς Ρωσ ας… F Βλαντιµο !η… Not. ep. 17. App. 3. 157: p. 403

540

Часть 3

Βολ δ1µοι ος, г. Владимир (Волынский?)

(1328 г.) Ετους ‚ςωλςX, µην µα\<, Lνδι τι&νος ιαX, ψ"ϕος γινοµHνη τ"ς ϑ οσNστου π λ ως Βολ δ µο !ου2 (Васильевский: Βολ διµο !ου) Chron. Min. I (P. 604) № 85/1.1—2 (Act. episc. Russ. 52.1—2)

Βολοδ3µη ος, г. Владимир (Волынский?)

(1331 г.) Среди выборщиков Луцкого епископа: (епископ) …Αϑανασ ου Βολοδη-

µ !ου3;14… Chron. Min. I (P. 605) № 85/4 (Act. episc. Russ. 53.14)

(1332 г.) Среди выборщиков Черниговского епископа: (епископ) …Αϑανασ ου Βολοδηµ !ου3;1… Chron. Min. I (P. 605) № 85/5.3 (Act. episc. Russ. 54,1)

(1335 г.) Среди выборщиков Брянского епископа: (епископ) …το* τ *! Αϑα-

νασ ου Βολοδηµ !ου3;17–18 Chron. Min. I (P. 608) № 85/13.3—4 (Act. episc. Russ. 56.17—18)

Βολοδ µη ος, Владимир (княжество)

(сентябрь 1347 г.) Обращение в послании императора Иоанна VI Кантакузина: ΕTγ νHστατ B ξ Βολοδιµ !ου1 α 3ν ψιl τ"ς βασιλ ας µου, *! ∆ηµ τ!ι Λο>µπο!τ Act. Patr. Reg. II. 482: 169.1—2 (Act. Patr. I. 265:119)

Βολοντ µη ος (ср. Βλαδιµη! ς, Βλαντ µη!ος), князь Владимир Киевский, креститель Руси

(989/6498 г., осень) τE δl ‚ςυ•ςX )τος ;βαπτ σϑη D Βολοντ µη!ος1, aς ;β πτισ ν π7σαν Ρωσ αν Chron. Min. I (P. 678) № 110.2.1—2 [ms: ;παπϑ σϑη]. Miscell., 157: дата—‚ςωζςX

βο δ νη, «бродники»

(до 5.I.1190 = дата речи) Внешнеполитические успехи императора Исаака II Ангела: Σ >ϑαι µlν γ !, )ϑνος 3δο>λωτον ;ς δ *!ο hξ ιν ν τ α λ αν Α! ϊον,

α ο9 ; βο!δ νης19 οoτοι το* ϑαν 4ν Rπ ! πται α Ταυ!οσ υϑ&ν 3ποσπ δ ς, γHνος δl α οoτοι τοχον Α! ϊ, το4ς ατ τEν Αiµον ξυνα! µ νοι βα!β !οις συνυπH υψαν

αTτο4ς Fττηϑ 4σι α συναπNλοντο N. Chon. Or. IX. 93. 18—22

βο 1ας, север

5Οτι π!Eς βο!Hαν τM Ιστ!< )ϑνη 4ται τα*τα, Γ !µανο , Σαµ ται, yτοι Σα!µ ται,ατ )λλ ιψιν το* ! 3µ ταβ λου, _ς π!ογHγ!απται, α ΓHται α Βαστ !ναι, ∆α-&ν τ hσπ τος γ", α Αλανο , α Τα*!οι ο9 α Ρ&σοι, ο9 π ! τEν ΑχιλλHως δ! µον, α Μ λ γχλαινοι α Ιππηµολγο , π ! ‡ν ;ν το4ς Lς τ ν Ιλι δα γHγ!απται, α Ν υ!ο α Ιππ ποδ ς ο9 ατ τινας Χ ζα!οι, α Γ λωνο α Αγ ϑυ!σοι^α οoτοι µlν β ! ιοι26 Eust. Th. Comm. Dion. 269.18—26

(XII в.) Κα το*το γ νωσ αλ&ς, µηδH σ λανϑανHτω, _ς Αβασγο α Αλλανο α Σ αι δl α ∆ αι, ο9 Ρ&ς α Σαυ!οµ ται δl α ο9 Lδ ως Σ >ϑαι

α π7ν Dπ σον π! σοι ον )ϑνος πνοα4ς Βο!Hου849οιν&ς ατονοµ ζονται Σ >ϑαι, Σ υϑ&ν τG λ σ ι

Tzetz. B. Hist. C. 451 Chil. XII 896—900 (P. 507)

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]