Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

svod_vizantiiskih_svidetel_stv_o_rusi

.pdf
Скачиваний:
104
Добавлен:
21.05.2015
Размер:
3.5 Mб
Скачать

Ономастикон

521

αταγγ λλ µ να α αTτοYς διδ σ σϑαι µHλλοντα ;πυνϑ ν το Vita Bas. 343. 8—11

(между 877 и 886 гг.) между повторным патриаршеством Фотия (877 г.) и смертью Василия I (886 г.): ο9 δl Ρωσο ;π το>του το* βασιλHως (Василий I) Lς τ ν 3πλαν" ϑ!ησ αν ~λϑον. Τηνι α*τα α 3!χι !Hα6 δHχονται, ϑ ο- σηµ ας π! τ !ον γ γονυ ας^ τE γ ! eγιον TαγγHλιον πυ! µlν πα!αδ δοται, οT ατα-α ται δH M. Glyc. Ann. 553.4—8

(ок. 874 г.) Итог деяний Василия I: архиерей α το4ς Ρ&ς δl συµβ σ ις ϑHµ νος ;ν µ τοχG γ νHσϑαι το* σωτη! ου βαπτ σµατος αsτιος γHγον π µϕϑHντος αTτο4ς α 3!χι !Hως15 Scyl. 165.13—15

Итог деяний Василия I: Αλλ hξιον διηγ σασϑαι α τE γ γονEς ϑα*µα πα! το*

π µϕϑHντος 3!χι !Hως17. )τι γ ! τG δ ισιδαιµον j ατ χ µ νος αTτ ς τ D h!χων α ο9 µ γιστ7ν ς αTτο* α τE eπαν )ϑνος, α σ οπο>µ νοι π ! τ τ"ς π!…ην αTτ&ν

ϑ!ησ ας α τ"ς τ&ν Χ!ιστιαν&ν π στ ως, Lσ αλο*σι τEν h!τι π!Eς αTτοYς ϕοιτ - σαντα 3!χι !Hα20 Scyl. 165.16—20

(1165 г.) 3!χι ! >ς τ γ ! ; Βυζαντ ου πα! αTτ ν [митрополия —Киев] t ι…

Cinn. 236.6—7

(июль 1339 г.) Послание Константинопольского патриарха Иоанна XIV Калеки митрополиту России Феогносту: Γ!αϕ ν ;δ ξ µ ϑα τ"ς 9 ! τητ ς σου δι ξιο*σαν eµα α πλη!οϕο!ο*σαν π ! το* π! σου 3!χι !Hως5 τ"ς αTτ"ς Zγιω- τ της ; λησ ας… (т. е. митрополит Петр) Act. Patr. Reg. II 164:122. 4—5 (Act. Patr. I. 191:88)

(сентябрь 1347 г.) …D 3!χι ! Yς11 Γαλλ τζης… Act. Patr. Reg. II. 484:169.11 (Act. Patr. I. 265:119)

(сентябрь 1347 г.) …;πιµ ληϑ ς Lς τ ν 3π βολ ν το* τοιο>του39 το* Γαλλ τζης…

Act. Patr. Reg. II. 486:169.39—40 (Act. Patr. I. 266:119)

(сентябрь 1347 г.) …отменить ; λησιαστι γ! µµατα τ δηλοποιο*ντα R! - σ σϑαι τEν 3!χι !Hα Γαλλ τζης µητ!οπολ την… Act. Patr. Reg. II. 486:169. 48—49 (Act. Patr. I. 266:229)

(сер. XV в.) «Сарматы» (русские) ;π τοYς 5Ελληνας µ7λλον τ τ!αµµHνοι οT π νυ συµϕH!ονται τM Ρωµα ων 3!χι ! 4, Ελληνι M δl 3!χι ! 49 χ!&νται, α το>τ< π ϑονται τ ς ϑ!ησ αν τ α δ αταν σϕ σι Laon. Chalc. I. 122.8—10

χιϑ<της, священник

(860­е гг.) При Михаиле IV народ Росов обратился к христианству:

σταλ ς γ ! αTτο4ς 3!χιϑ>της2601 τ&ν π νυ )π ιϑ π ντας τM Χ!ιστM π!οσιHναι

Tαγγ λ < α Χ!ιστο* τ !αστ οις ο9 δl π!Eς αTτο* ατιδ 4ν †τουν τH!ας

π!Eς π στιν ‡ν )ϕασ Χ!ιστο* ϑαυµ τωνTαγγHλων γο*ν πυ τ δα ϑ αν λ γωνTξαµHνου τ α πυ!Eς ϑHντος µHσον hϕλ τος ˆπτο τM πυ! τM παµϕ γ<…

Ephrem. Chron. 2601—2608

522

Часть 3

ο2 χι .ς π ο δ <οντ ς, правители

(1200/1201 г.) …ο9 Ρkς α ο9 το>των 3!χι &ς π!ο δ! >οντ ς… N. Ch. Hist. 522.28—29

χιµανδ της, архимандрит

(1334 г.) Среди кандидатов на Сарайское епископство: …το* 9 !οµον χου α 3!χιµανδ! του12 Ανδ!Hου Act. episc. Russ. 54.12

(1331 г.) Среди кандидатов на епикопство Великого Новгорода: …Λαυ! ντ ου 3!χιµανδ! του12 Act. episc. Russ. 56.12

(1335 г.) Среди кандидатов на епископство Брянска: …το* Μαξ µου 3!χιµανδ! του21 Π τζ ! ου… Act. episc. Russ. 56.21—22

χιποιµ3ν, архипастырь

(1200/1201 г.) [помощь русских византийцам против куман] …куманы подошли к столице, L µ τE χ!ιστιανι Nτατον γHνος ο9 Ρkς α ο9 το>των 3!χι &ς π!ο δ! >οντ ς, το*το µlν ατ αTϑα ! τον D!µ ν ινηϑHντ ς, το*το δl τα4ς το* 3!χιποιµHνος30 αTτ&ν λιτα4ς Rπ δ ντ ς, пришли на помощь, N. Ch. Hist. 533.28— 30

χ ντισσα, княгиня

(сер. Х в.) …;γHν το δοχ … ;π τ" ;ϕ δ< Ελγας τ"ς 3!χοντ σσης18 Ρωσ ας, αLσ"λϑ ν αTτ F 3!χ ντισσα18 µ τ τ&ν οL ων αTτ"ς συγγ ν&ν 3!χοντισσ&ν19 α

π!ο ! ιτοτH!ων ϑ !απαιν&ν Const. Porph. Cerem. I. 594.16—20

α π!οσ ληϑ 4σα F 3!χ ντισσα17—18 (Ольга) 3πE το* αTγουστHως, τ"ς τ 3ψ δος α το* 9πποδ! µου τ&ν ;νδοτH!ων διαβατι &ν το* αTτο* αTγουστHως δι"λϑ ν, α ;λϑο*σα ; αϑHσϑη Lς τ σ >λα Const. Porph. Cerem. I. 595.17—20

cϑ οpτως Lσ"λϑ ν F 3!χ ντισσα5 δι το* π!αιποσ του α τ&ν δ>ο fστια! ων, αTτ µlν π!οηγουµHνη, ;πα ολουϑο*σαι δl, αϑ π!ο !ηται, αm τ συγγ ν 4ς αTτ"ς 3!χ ντισσαι8 α α9 π!ο ! ιτοτH!αι τ&ν ϑ !απαιν&ν αTτ"ς Const. Porph. Cerem. I. 596.5—9

cϑ οpτως, F 3!χ ντισσα14 µ τ τ&ν συγγ ν&ν αTτ"ς α ϑ !απαιν&ν, Lσ"λϑ ν δι το*Ιουστινιανο* α το* λαυσια ο* α το* τ!ιπHτωνος Lς τEν αινο>!γιον, α 3ν πα>- σατο Const. Porph. Cerem. I. 596.14—17

cτα αϑ σϑ ς D βασιλ Yς µ τ τ"ς αTγο>στης α τ&ν πο!ϕυ!ογ νν των αTτο* τH νων,

π!οσ λ ϑη F 3!χ ντισσα18 3πE το* αινου!γ ου τ!ι λ νου, α λ >σ ι το* βασιλHως αϑ σϑ 4σα, ;λ λησ ν, xσα ;βο>λ το, π!Eς τEν βασιλHα Const. Porph.

Cerem. I. 596.17—20

…γHγον ν λητN!ιον ;ν τM αTτM τ!ι λ ν< το* Ιουστινιανο*. ; αϑHσϑη ;ν τM π!ο- !!ηϑHντι ϑ! ν< F δHσποινα α F ν>µϕη αTτ"ς, F δl 3!χ ντισσα23 ; πλαγ ου )στη

Const. Porph. Cerem. I. 596.21—297.1

(во время обеда) RπE δl το* τ"ς τ!απHζης ατ τEν Lωϑ τα τ>πον Lσ λϑουσ&ν τ&ν

3!χοντισσ&ν2 α π!οσ υνησ ντων, F 3!χ ντισσα2–3 τ ν ϕαλ ν µι !Eν Rπο-λ νασα, ;ν ‰ τ π< mστατο, ; αϑHσϑη Lς τE 3πο οπτEν µ τ τ&ν ζωστ&ν ατ τEν

τ>πον Const. Porph. Cerem. I. 597.1—5

Ономастикон

523

;ν δl τM χ!υσοτ!ι λ ν< γHγον ν bτ !ον λητN!ιον, α )ϕαγον π ντ ς ο9 3πο !ισι !ιοι τ&ν 3!χ ντων Ρωσ ας α ο9 hνϑ!ωποι α συγγ ν 4ς τ"ς 3!χοντ σσης10 α ο9 π!αγµατ υτα … Const. Porph. Cerem. I. 597.7—10

(там получили —) D 6!µην Yς τ"ς 3!χοντ σσης15–16 µιλ. ι X Const. Porh. Cerem. I. 597.15—16

(посольство Ольги) Ольга 3πE το* λητω! ου ;γHν το ;ν τM 3!ιστητη! <16–17 … α ; αϑHσϑη D βασιλ Yς α ΡωµανEς D Πο!ϕυ!ογHννητος βασιλ Yς α τ πο!-

ϕυ!ογHννητα το>των τH να α F ν>µϕη α F 3!χ ντισσα22, α ;δ ϑη τG 3!χοντ σσn22 ;ν χ!υσM διαλ ϑ< σ ουτ λλ < µιλ. ϕX Const. Porph. Cerem. I. 597.20—508.1

Ольга α π λιν γHγον ν bτ !ον λητN!ιον ;ν τM π ντα ουβου λ < το* Zγ ου Πα>λου,α ; αϑHσϑη F δHσποινα µ τ τ&ν πο!ϕυ!ογ νν των αTτ"ς τH νων α τ"ς ν>µϕης

α τ"ς 3!χοντ σσης7–8 α ;δ ϑη τG µlν 3!χοντ σσn8 µιλ. σX Const. Porph. Cerem. I. 598.4—8

(1078—1093 г.) печать, r: св. Андрей, v: Σϕ!αγ[ ς] Μα! ας Μο[νοµ] χις τ"ςTγ ν στ τις 3!χοντ σης —Sig. Solerno; Sig. Russ. № 23.I.17—19, 251, 283 (после 1073—1115 г.) печать, v: Κ>!ι , βο ϑ ι τG σG δο>λn Θ οϕανου 3!χοντ - σ[σ]n Ρουσ ας τG Μουζαλων σ[σ]n —жена Волынского (п. 1072—76), Черниговского (1078), затем Тмутараканского князя (1063—1094) (после 1097 г.—в Новгород Северском и Курске) Михаила-Олега

Святославича; Sig. Russ. № 30 I. 24—26, 171—172, 251, 284

U χων, князь

(сер. Х в.) Σϕ νδοσϑλ βος, D υ9Eς Ιγγω! το* h!χοντος Ρωσ ας Const. Porph. DAI. 9.(4)—5

Ην α D ΝοHµβ!ιος µ ν LσHλϑη, TϑHως ο9 αTτ&ν ;ξH!χονται, h!χοντ ς106 µ τ π ντων τ&ν Ρ&ς 3πE τEν Κ αβον, α 3πH!χονται Lς τ πολ>δια, a λHγ ται γ>!α Const. Porph. DAI. 9.105—107

{πι(σ)ϑ ν δl αTτ"ς (Ольга) Lσ"λϑον ο9 τ&ν 3!χ ντων3 Ρωσ ας 3πο !ισι !ιοι α π!αγµατ υτα … Const. Porph. Cerem. I. 595.3—4

;ν δl τM χ!υσοτ!ι λ ν< γHγον ν bτ !ον λητN!ιον, α )ϕαγον π ντ ς ο9 3πο !ισι !ιοι τ&ν 3!χ ντων9 Ρωσ ας α ο9 hνϑ!ωποι α συγγ ν 4ς τ"ς 3!χοντ σσης α ο9 π!αγµατ υτα … Const. Porph. Cerem. I. 597.7—10

( ϕ. µηX. Τ h τα τ&ν Lς τοYς ;ϑνι οYς γ νοµHνων ;πιγ!αϕ&ν —Tit.: 686.3—4) … Lς τEν h!χοντα21 Ρωσ ας. βο>λλα χ!υσ" δισολδ α. «γ! µµατα Κωσταντ νου αΡωµανο* τ&ν ϕιλοχ! στων βασιλHων Ρωµα ων π!Eς τEν h!χοντα1 Ρωσ ας»

Const. Porph. Cerem. I. 690.21—691.1

[византийский архиепископ у росов: τE τ&ν Ρ&ς )ϑνος 342.20] το* γ ! h!χον- τος4—5 το* τοιο>του γHνους σ>λλογον το* Rπη ου ποιησαµHνου α µ τ τ&ν π ! αTτEν γ ! ντων π!ο αϑ σϑHντος…—архиепископ поучал их в вере и сотворил чудо, Vita Bas. 343.4—6

Цитируется свидетельство Иезекииля в связи с темой воинственности скифов —« ΙδοY ;γk ;π γω ;π σl τEν Γkγ α Μαγkγ, h!χοντα19 ΡNς» Leo Diac. 150.18—19 [Ezech. XXXVIII.2]

524 Часть 3

(972 г.) Тавроскифы после речи Святослава:—у Дристры: τ τ δl, τ&ν το* h!χοντος8 λ γων 3 ο>σαντ ς… Leo Diac. 158.2

Библейская цитата: τ δ λHγ ι >!ιος, >!ιος^ LδοY ;γk ;π σl h!χοντα6 ΡNς,

Μ σEχ α ΘοβHλ… Hist. Av. A. 19.6—7

(1078—1093 г.) печать, v: Κ>!ι , βο ϑ ι τM σM δο>λ< Ανδ!Hj h!χοντι π σηςΡωσ ας —Андрей-Всеволод Ярославич, великий князь Руси; Sig. Lead Seals, I/3, № 2694, p. 1474

(1073—1094 г.) печать, v: Σϕ!αγ ς Βασι(λ ) ου το* παν υγ ν στ του h!χοντος Ρο- σ ας το* Μονοµ χ(ου)—Владимир Всеволодович Мономах, князь Переяславский (1073—1076), Черниговский (1076—1077), Смоленский (1077—1078), Черниговский (1078—1094). Великий князь Руси (с 1113 г.); Sig. Rus. № 25, I, 170, 251, 283

(1085—1112 г.) печать, v—Κ[>!ι] , βο[ ϑ ι] τM σM δ[ο]>λ< ∆α[β ]δ h!χοντι Ρω- σ ας —Давид Игоревич, князь Волынский, племянник Андрея Всеволодовича (вариант № 28 Ροσ ας); Sig. Russ. № 26—28. I, 20, 171, 251, 284

(1083—1115 г.) печать, v—Κ[>!ι] β[ο ]ϑ[ ι] Μιχα λ h!χοντ[ι] Ματ! χ[ων],

Ζιχ ας α π σης [Χ]αζα! [ας] (см. Μιχα λ). Михаил-Олег Святославич, Тмутараканский князь, племянник Андрея Всеволодовича; Sig. Rus. № 29. I, 26—30

(1164 г.) τ τ δ οqν Rπτ αις 3γ λαις π!Eς το* τ"ς Γαλ τζας h!χοντος6–7 π!οσδ χϑ ςΑνδ! νι ος, )µ ιν πα! ; ν< χ! νον πολYν… Th. Scut. 258.6—8

(после 963 г.) Никифор II Фока Lς τEν h!χοντα8 Ρωσ ας τEν Σϕ νδοσϑλ βον δι π! σβ >σατο, ;ξο!µ&ν ατ Βουλγ !ων αTτ ν Ζοn. Hist. III. 513.8—9

(988 или 989 г.) помощь от росов Василию II (против Варды Фоки) "δος γ ! π!Eς Βλαδιµη!Eν τEν h!χοντα1 το>των ;π Αννn τG 3δ λϕG αTτο* ϑHµ νος συµµαχι Eν ; 4ϑ ν ;δHξατο… Zon. Hist. III. 553.1—2

(1043 г.) Стычка русских купцов в Константинополе —причина последней русско-византийской войны: το*το τM τ"ς χN!ας h!χοντι18 π! ϕασις τ"ς αϑ Fµ&ν συγ ιν σ ως γHγον … Zon. Hist. III. 631.17—632.1

(ок. 874 г.—до 879 г.)—архиерей у росов: )τι γ ! τG δ ισιδαιµον j ατ χ µ νος

αTτ ς τ D h!χων18 α ο9 µ γιστ7ν ς αTτο* α τE eπαν )ϑνος, α σ οπο>µ νοι π ! τ τ"ς π!…ην αTτ&ν ϑ!ησ ας α τ"ς τ&ν Χ!ιστιαν&ν π στ ως, Lσ αλο*σι τEν

h!τι π!Eς αTτοYς ϕοιτ σαντα 3!χι !Hα. ŠΟν D h!χων20 ;πη!Nτα, τ να τ πα! αTτο*αταγγ λλ µ να α αTτο4ς διδ σ σϑαι µHλλοντα Scyl. 167. 17—22

(осень 957 г.) Κα F το* ποτ ατ Ρωµα ων ; πλ >σαντος h!χοντος77 τ&ν Ρ&ς γαµ τ , Ελγα τοvνοµα, το* 3νδ!Eς αTτ"ς 3ποϑαν ντος πα! γHν το ;ν Κωνσταντινουπ λ ι Scyl. 240.77—79

(между июнем и августом 967 г.) Никифор Фока …τEν το* ; Χ !σNνος π!ω- τ >οντος υ9Eν D Νι ηϕ !ος τEν Καλο υ!Eν πατ!ι ι τητι τιµ σας π!Eς τEν h!χοντα30

Ρωσ ας ; πHµπ ι Σϕ νδοσϑλ βον с целью направить против болгар Scyl. 277.28—30

Ономастикон

525

(1036 г.) ;τ λ >τησαν δl α ο9 τ&ν Ρ&ς h!χοντ ς13, Ν σισϑλ βος α Ι !οσϑλ βος,α h!χ ιν π!ο ! ϑη τ&ν Ρ&ς συγγ ν ς τ&ν τ λ υτησ ντων Ζιν σϑλαβος Scyl.

399.13—15

(между 1174—1178 г.) Θα*µα δl µ7λλον αTτο4ς ;π ϑα>µατι )σται, xτι οT µ νον B ξ ; 4νος ; ν του π ϕο τη ν Lς Fµ7ς, 3λλ α ;ξ Fµ&ν )ναγχος bτ !ος το4ς βο! οις τ&ν Παι νων µH! σιν )σταλται οTδlν ;λ ττονος γ"ς h!χων15… Eust. Th. Or. III. 40,12—15

(1151 г.) …Βλαδιµη!M… (το*το γ ! {νοµα τM Γαλ τζης h!χοντι ) ιτο) 3νδ! Rποσπ νδ< Ρωµα οις {ντι (князь Владимирко Галицкий); Cinn. 115.18—19 (1165 г.) Византийский посол на Русь Мануил Комнин прибыл, Dµολογι&ν

τEν h!χοντα5 σϕ&ν 3ναµν σων, €ς διωµ τους yδη τM βασιλ 4 )ϑ το… Cinn. 232.5—6

(1165 г.) ;πHσταλτο γ ! αTτM [Мануилу Комнину] α Ρωσισϑλ β< τM α αTτM ;π Ταυ!οσ υϑι "ς h!χοντι4 π ! συµµαχ ας δι ιλHχϑαι Cinn. 235.3—4

(к. X в.) )τυχ γ ! συµµαχ αν π!οσ αλ σ µ νος ;ξ αTτ&ν α ηδ στ ν ποιησ µ νος τEν h!χοντα το>των Βλαδιµη!Eν ;π τG 6αυτο* 3δ λϕG Αννn Scyl. 336.89—90

(к. Х в.) ‹Η!ξαν µlν το* δηλωϑHντος )ϑνους h!χοντ ς14 πολλο α µ γ λοι χ! νοις οTTα!ιϑµ τοις, ‡ν τ ς λ σ ις οT δ 4 Fµ7ς 3!ιϑµ 4ν δι τE 3π ι! πληϑ ς τ&ν fνοµ των αTτ&ν Narrat. Russ. Conv. 44.14—16

… α τις αTτ&ν ~!ξ ν h!χων1 τοqνοµα Βλαντ µη!ος Narrat. Russ. Conv. 45.1 князь Владимир: D τ ν 3!χ ν ; νων π πιστ υµHνος 3γχ νους α µ γαλ νους

h!χων12… Narr. Russ. Conv. 45.11—12

…3πο !ιϑHντ ς τινlς ;ξ αTτ&ν [люди Владимира] π!Eς τEν h!χοντα19 αTτ&ν µHγαν B"γαν cπον Narr. Russ. Conv. 45.18—19

Обращение к князю Владимиру: ˆ λαµπ! τατ α π ! βλ πτ h!χων20, Fµ&ν αTϑHντα… Narr. Russ. Conv. 45.19—20

князь Владимир —D µHγας ; νων h!χων25 Narr. Russ. Conv. 45.25

Обращение к князю Владимиру: …λαµπ! τατ α ;νδοξ τατ Fµ&ν αTϑHντα α h!χων24… Narr. Russ. Conv. 46.23—24

Князья —советники князя Владимира: …ο9 σYν ; ν< h!χοντ ς1 π ντα y ουσαν… Narr. Russ. Conv. 47.1—2

Василевс Василий Македонянин принимает послов князя Владимира: D δl

(Василий) hσµ νος α τ!ισ σµ νος το>τους 3ποδ ξ µ νος h!χοντ ς16 τινας…

Narr. Russ. Conv. 47.15—16

(ок. 988 г.) Князь Владимир решает принять христианство из Константинополя: D δl µHγας ; νων h!χων24… Narr. Russ. Conv. 49.24

(ок. 988 г.) Колебание в выборе веры: )τι γ ! τG δ ισιδαιµον j ατ χ µ νος αTτ ς τ D h!χων22 α ο9 µ γιστ7ν ς αTτο* α eπαν τE )ϑνος… Narr. Russ. Conv. 50.21—23

(ок. 988 г.) Князь Владимир беседует с присланным священником: τEν h!τι

ϕοιτ σαντα 3!χι ! , aν α ;πη!Nτησ ν D h!χων25 τ να τ ατ αTτ&ν ;παγγ λ- λ µ να παŒ αTτο*… Narr. Russ. Conv. 50.25—26

526

Часть 3

(вт. пол. XI в.) печать: князь Ростислав Владимирович († 1066) или князь Мстислав Изяславич († 1069); r: св. Георгий; v: Κ[>!ι] βο[ ϑ ι] [τ]M σM δο[>λ<] Γ ο!γ[ <] h!χ[οντι] Sig. Russ. № 24 I 170, 251, 283

(посл. треть XI / нач. XII в.) печать: Смоленский князь Мстислав-Анд- рей Всеволодович (ок. 1103—1113 или 1116) (Другие атрибуции: Мстислав Изяславич (1069) или Мстислав Святополчич (1097)); v: св. Андрей Первозванный; r: Μ σι(σ)ϑλ βος µHγας h!χων Ρωσ ας Sig. Russ. № 31 I, 20—23, 172, 252, 284

kς, азъ, буква «а»

(ок. 988 г.) Narr. Russ. Conv. 50.15

Uσπονδος, не соблюдающий договоры

Окнязе Игоре (941 г.) Αλλ τ µlν διH οψ α µHχ!ι το* δ *!ο δια πτ ι ϕϑ νος, D πι !Eς, τ>!αννος α τ&ν ϕιλο>ντων, διασπαστ ς α ;χϑ!Eς hσπονδος; Τα*τα δlατ λυµ νατο µονιEς hγ!ιος α Σ υϑ&ν )ϕοδος Const. Porph. Ep. 322.13—15

Ασπ ο στ ον, г. Белгород

(к. XIII в.—XIV в.) Список епископий: ΤM ΚυHβ< τ"ς Ρωσ ας… ( ιϑX τEΑσπ!ο στ!ον Lς τE στ µιον το* Ελισσο* ποταµο*) Not. ep. 17. App. 2.156: p. 403 (ms A1)

(1345 г.) Среди выборщиков епископата Смоленска —…(;π σ οπος) Ασπ!ο σ- τ!ου Κυ! λλου Act. episc. Russ. 55.5

Ασπ αστ ον τG µ1γα, г. Великий Белгород

(к. XIII в. (Андроник II)—XIV в.) Список епископий: ΚυHβ< τ"ς Ρωσ ας… ζX τE Ασπ! αστ!ον µHγα πλησ ον το* ΚυHβου Not. episc. 17. App. 2.143: p. 403

Ασπ ος (ποταµ ς), река Белая

Ην α δl γHνηται αι!Eς ;πιτ δ ιος, 3ποσ αλNσαντ ς )!χονται Lς τEν ποταµEν τEν

;πιλ γ µ νον Ασπ!ον91, α Dµο ως 3 4σ 3ναπαυσ µ νοι, π λιν 3πο ινο*ντ ς )!χονται Lς τEν Σ λιν ν Const. Porph. DAI. 9.90—92

Ατ1χ, остров Атех

Εν δl τM µHσον τ&ν αTτ&ν (Боспора и Таматархи) ιηX µιλ ων ;στ νησ ον µHγα χαµηλ ν, τE λ γ µ νον ΑτHχ Const. Porph. DAI. 42.94—95

( Ατζος)? Ачо (?)

(1135 г., дек., инд. 14) Среди подписей свидетелей —† Ατζος Ρο>σιος µα!- τ(υ)!& †, Act. Mar. Mess. № 5: p. 65.12 (протокол)

Uτιµοι, бесчестные

ΕL γ ! ποτ )ϑνος τι 3πE τ&ν 3π στων το>των α 3τ µων106 βο! ων γ ν&ν αLτ σηται συµπ νϑ !ι σαι µ τ το* βασιλHως Ρωµα ων etc., Const. Porph. DAI. 13.

106—107

Ономастикон

527

αSϑ δ ια, дерзость, -тный

(970 г.) Святослав τG βα!βα!ι G αTϑαδ j2 RπH!οπλα β! νϑυ µ νος Leo Diac. 105.2—3

(970 г.) Святослав Rπ !α>χους α αTϑ δ ις8 τ ς 3πο ! σ ις το4ς π!Hσβ σι Ρωµα ων ;ξHϕ ! Leo Diac. 105.7—9

(971 г.) τM τοι α ;ξ αTϑ δ ιαν α ϑ! σος τ Ρωσι ;π !ϑη ϕ!ον µατα Leo Diac. 126.19

(972 г.) В связи с похоронами после пятой битвы Святослава у Дристры:

Ахилл, по Адриану, 3π λαϑHντα δl π!Eς τ&ν Σ υϑ&ν δι τE 3πηνlς, „µEν, α

αvϑαδ ς7–8 το* ϕ!ον µατος, … Leo Diac. 150.6—8

(972 г.) Итог войны Иоанна Цимисхия со Святославом. Иоанн (Цимисхий)

τ ν τ Ρωσι ν αTϑ δ ιαν4 α τ ;πη!µHνα το>των ϕ!ον µατα ;µπ ι! j πολHµωνα λ λογισµHνης 3νδ! ας τ λµn αταβαλkν α ατασπ σας Lς γ"ν… Leo Diac. 159.4—6

αSϑ1ντης, правитель

(ок. 988 г.) Обращение к князю Владимиру: ˆ λαµπ! τατ α π ! βλ πτ h!χων, Fµ&ν αTϑHντα20… Narr. Russ. Conv. 45.19—20

(ок. 988 г.) Обращение к князю Владимиру …λαµπ! τατ α ;νδοξ τατ Fµ&ν αTϑHντα24 α h!χων… Narr. Russ. Conv. 46.23—24

(1425, 27.II.) Кончина великого князя Московского Василия I Димитриевича τM ‚•ŽλγX, Lνδι τι&νος γX, > λου Fλ ου ιζX, > λου σ λ νης ιζX, ϕ β!ουα! < ηX, FµH!j τ τ! δι, ; οιµ ϑη D µHγας B"γας Βασ λ ιος, αTϑHντης3 Μασχοβ ου, γαβ!Eς το* ΒητHλτου Chron. Min. I (627) № 93/4.1—3

(1472 г.) ;ν τG Ρουσ j Μοσ βου αTϑHντης вступил в брак с Зоей Палеолог, Ecth. Chr

αSλ ς, флейта

(970 г.) Росы при осаде Варды Склира в Аркадиополе —π τοις α µHϑαις α αTλο4ς35 α υµβ λοις α f!χ σ σι βα!βα!ι α4ς διανυ τ ! >οντ ς… Scyl. 289.34—35

αSτ µολος, беженец

(1165 г.) «Владислав» с детьми, женой и τG αTτο* δυν µ ι α π σn αTτ µολος21 ;ς Ρωµα ους ~λϑ … Cinn. 236.21

ϕ ιδ.ς, беспощадно

(сер IX в.) [народ Ρ&ς]—от Пропонтиды до Амастриды —… πτον 3ϕ ι- δ&ς11 γHνος eπαν α Fλι αν π7σαν… Vita Georg. Amastr. 64.10—11

ϕ1λ ια, простота

(1165 г.) После текста послания Мануила I Комнина к Ярославу Галицкому

το>των D Π!ιµ σϑλαβος σYν βα!β !< τινι 3ϕ λ j1 τ&ν λ γων 3 ο>σας, 6 λω τ αTτ α… Cinn. 236.23—237.1

528

Часть 3

βαπτισϑ ς (βαπτ ζω), крещенный (крестить)

(948 г.) α F το* ατ Ρωµα ων ; πλ >σαντος Ρ&ς γαµ τ Ελγα, το* ξυν υνHτου

αTτ"ς τ λ υτ σαντος, π!οσ"λϑ τM βασιλ 4 α βαπτισϑ 4σα2–3 τιµηϑ 4σ τ , _ς ;χ!"ν, Rπ ν στησ ν Zon. Hist. III. 484.19—485.3

(860—866 г.) Нашествие росов на Константинополь и чудо с неопалимым Евангелием —Lδ ντ ς δl ο9 β !βα!οι ;ξ πλ γησαν^ διE α ;βαπτ σϑησαν eπαντ ς

Chron. Min. I. № 3.3.7—8

(988 г.) τE δl ‚•υ•ςX )τος ;βαπτ σϑη1 D Βολοντ µη!ος, aς ;β πτισ ν1 π7σαν Ρωσ αν

Chron. Min. I. 110.2.1—2 (Хроника XIII/XIV вв.: cod. Vat. Gr. 840, f 244 v) [ms: ;παπϑ σϑη]

(около конца X в.) Ιωανν ιος D υ9Eς αTτο* D πο!ϕυ!ογHννητος )τη δX, µ"νας ζX, FµH!ας γX, ;π το*τον ;βαπτ σϑησαν ο9 ΡNσοι Niceph. Cont. = Miscell. 155 (881/882 г.) ;π τ"ς βασιλ ας Βασιλ ου το* Μα δ νος π ! τE ‚ςτζX )τος τE γHνος τ&ν

Ρkς ;βαπτ σϑη Miscell. 156

(конец X в.) ∆ι γησις 3 !ιβ ς xπως ;βαπτ σϑη1 τ&ν Ρωσ&ν )ϑνος Narr. Russ. Conv. Tit. 44.1—2

β πτισµα, крещение

(860 г.) (после набега росов на Константинополь и моления Фотия) α µ τ οT πολY π λιν τ ν βασιλ >ουσαν π! σβ α αTτ&ν [росов —6: τ&ν Ρkς…] ατ - λ µβαν ν, το* ϑ ου βαπτ σµατος14 ;ν µ τοχG γ νHσϑαι αTτοYς λιταν >ουσα, a α γ γον ν Theoph. Cont. 196.12—16

(император Василий I и росы) α σπονδ ς π!Eς αTτοYς [росы] σπ ισ µ νοςL!ηνι ς, ;ν µ τοχG γ νHσϑαι α το* σωτη!ιNδους βαπτ σµατος1 )π ισ α 3!χι-π σ οπον πα! το* πατ!ι !χου Ιγνατ ου τ ν χ ι!οτον αν δ ξ µ νον δHξασϑαι πα! σ >ασ ν… Vita Bas. 342.22—343.2

(860 г.) после нападения флота росов ο9 (росы) µ τ οT πολY ϑ ας π ι!αϑHντ ς f!γ"ς οs αδ Rπ ν στησαν, π! σβ α τ αTτ&ν τ ν βασιλ δα αταλαµβ ν ι το* ϑ ου µ ταλαχ 4ν βαπτ σµατος49 λιταν >ουσα, a α γHγον Scyl. 107.47—49

(около 874 г.) Итог деяний Василия I α το4ς Ρ&ς δl συµβ σ ις ϑHµ νος ;ν

µ τοχG γ νHσϑαι το* σωτη! ου βαπτ σµατος14–15 αsτιος γHγον , π µϕϑHντος αTτο4ςα 3!χι !Hως Scyl. 165.13—15

(между 874 и 879 г.) священник совершает чудо с Евангелием: xπ ! Lδ ντ ς ο9 β !βα!οι, α τM µ γHϑ ι αταπλαγHντ ς το* ϑα>µατος, 3ν νδοι στως π!Eς τE β π- τισµα42 ηTτοµ λουν Scyl. 166.41—43 = Narr. Russ. Conv. 51.21—23 (β π- τισµα —22)

(860­е гг.) росы τ λ σϑ"ναι ατ π ιγον τM ϑ < βαπτ σµατι5 Zon. Hist. 436, 4—5 (конец X в.) … α Lπ 4ν µ !ι &ς, xπως τE τ&ν Ρωσ&ν hπ ι!ον )ϑνος τ ν 3ληϑιν ν

TσHβ ιαν µ µ µ ϑη α το* ϑ ου τ τ>χη λουτ!ο* α βαπτ σµατος13 Narr. Russ. Conv. 44.11—13

(860­е гг.) при Михаиле III росы принимают христианство после чуда с не-

опалимым Евангелием οmδ ; πλαγHντ ς π!οστ ϑ νται Κυ! <, βαπτ σµατος2610

δN!ηµα π!οσδ δ γµHνοι Ephrem. Chron. 2609—10

Ономастикон

529

(сентябрь 1347 г.) 3ϕ του τE )ϑνος τ&ν ΡNσων ;δHξατο τ ν ϑ ογνωσ αν α τM Zγ < βαπτ σµατι4 ;ϕωτ σϑη… Act. Patr. Reg. II. 482:169.3—4 (Act. Patr. I. 265:119)

(после 1431 г.) Fµ 4ς γ ! Χ!ιστιανο {ντ ς α µ αν π στιν )χοντ ς α bν β πτισµα19 µ τ πολλ&ν ;ϑν&ν xµως βα!β !ους )χοµ ν α λHγοµ ν τοYς Βουλγ !ους τοYς

Βλ χους τοYς Αλβαν τας τοYς Ρο>σους α αϑ ξ"ς τ hλλα )ϑνη Io. Canab. 35. 17—21

βαπτισµ1νοι, крещенные

(сер. Х в.) На приеме послов Тарса —май 31, день 1­й, индикт 4 …ο9 βαπτισµHνοι21 Ρ&ς µ τ ϕλαµ υλων, βαστ ζοντ ς σ ουτ !ια, ϕο!ο*ντ ς α τ 6αυτ&ν σπαϑ α Const. Porph. Cerem. I. 579.21—22

Испытание веры чудом: византийский архиепископ у росов при императоре Василии I и патриархе Игнатии: xπ ! Lδ ντ ς ο9 β !βα!οι, α τM µ γHϑ ιαταπλαγHντ ς το* ϑα>µατος, 3ν νδοι στως βαπτ ζ σϑαι18 y!ξαντο Vita Bas. 344.17—18

βα βα ι ς (см. также β βα οι), варварский

(кон. IX в.) 5Ινα σοι πιστο τE «Χα4! », !αυγ ζωµ ν ο9 δι σο* τ"ς χα!7ς µHτοχοι τ"ς 3ϊδ ου, B*σαι Fµ7ς π ι!ασµο*, βα!βα!ι "ς ZλNσ ως α π σης hλλης πληγ"ς

(Каждан: набег росов на Константинополь 860 г.) Jos. Hymn. (Marial. 6). 1025 D

(970 г.) Святослав …τG βα!βα!ι G2 αTϑαδ j RπH!οπλα β! νϑυ µ νος Leo Diac. 105.2—3

(970 г.) переговоры Святослава с Иоанном Цимисхием: …Святослав, τG τ βα!βα!ι G17 µαν j α 3πονο j πα!αϕ ! µ νος, отвечал следующее… Leo Diac. 106.17—18

(970 г.) четвертая битва у Дристры 3λλ τοια*τα µlν Ιω ννης D Μ γιστ!ος 3πηνHγ ατο τ ;π χ ι!α, ‡ν Lς τοYς ϑ ους π πα!<ν ι ση οYς, ϑυµο* βα!βα- !ι ο*20 γ γονkς πα!αν λωµα Leo Diac. 148.18—20

(о Василии II) τEν δl λοιπEν χ!ηµατισµEν τ ς hν Tπο! σοι τM λ γ< συναγαγ 4ν; xσα γ ! ;ν Ιβη!σ τ α Α!αψι, α xσα 3ποτ ϑησα>!ιστο Lς ΚHλτους, Dπ σα τ F

Σ υϑ&ν cχ γ", α mνα συντ µως sπω, τE πH!ιξ βα!βα!ι Eν11, π ντα ;ς ταTτE συν νηνοχkς το4ς βασιλι ο4ς ταµ οις 3πHϑ το Psell. Chron. I, 19. XXXI, 7—12

(1043 г.) Ενϑ ν τοι α τ ν τ"ς τυ!ανν δος ατ λυσιν (т. е. мятеж Георгия Ма-

ниака) βα!βα!ι Eς1–2 διαδHχ ται π λ µος (поход русских) Psell. Chron. II, p. 8: XC. 1—2

(1043 г.) Константин IX снарядил триеры, α τα>τας δ ατHναντι τ&ν βα!- βα!ι &ν9 σ αϕ&ν ;π το* ατ 3ντιπH!αν λιµHνος συντ ξας Psell. Chron. II, p. 10: XCIII. 9—10

(1043 г.) Константин IX ;π τ βα!βα!ι 5 ατ β!αχY π!οϊHναι σ ϕη πα!α λ > ται Psell. Chron. II, p. 11: XCIV. 5—6

(1043 г.) πλ ω δ τ&ν 3π σταλµHνων 3πE τ&ν βα!βα!ι &ν10 σ αϕ&ν ταχυναυτο*ντα ;π τ ς Fµ τH!ας ν"ας ;ξN!µησαν Psell. Chron. II, p. 11: XCIV. 9—11

530 Часть 3

(1043 г.) …διαβ λλουσαι α9 τ!ι ! ις π!Eς αTτο4ς ~σαν το4ς βα!βα!ι ο4ς5 σ ϕ σιν

Psell. Chron. II, p. 11: XCV. 4—6

(набег росов на окрестности Византия) …π!Eς οiς α τ&ν το* πατ!ι !χου µοναστη! ων βα!βα!ι MD αταδ!αµ ντ ς D!µ µατι α ϑυµM, π7σαν µlν τ ν R! ϑ 4σαντ"σιν 3ϕ λοντο, s οσι δl α δ>ο τ&ν γνησιωτH!ων αTτο* !ατη τ ς οL τ&ν…

Nic. Dav. Vita Ignat. 516D

…xτι µ α αTτEς τG βα!βα!ι GΑ 6 λω χ ι! Nic. Dav. Vita Ignat. 517A

(1043 г.) ΜHχ!ι µlν οqν το*δ µ χας ;µϕυλ ους D λ γος διηγησ µ νος µ ταβ σ ται ν*ν π!Eς µ χας βα!βα!ι ς2 (поход росов на Константинополь) Zon. Hist. III. 631.6—7

(1043 г.) император Константин на корабли τE π*! τE Rγ!Eν ;νϑHµ νος hϕϑονον 3ντHταξ τα>τας το4ς σ ϕ σι το4ς βα!βα!ι ο4ς15 Zon. Hist. III. 632.14—15

(1043 г.) 3λλ αϑα!I ναυµαχ j α τιν µlν σ ϕη βα!βα!ι 1 ατHϕλ ξ τM δι>γ!< πυ! Zon. Hist. III. 633.1—2

(1043 г.) завершение последней русско-византийской войны: Εiς µlν δ π λ µος βα!βα!ι Eς οRτοσ δ δι γηται Zon. Hist. III. 633.19

(вторая половина XII в.) Ανατ ϑησι δl τM Κωνσταντινοπ λ ως α τ ν χ ι!ο- τον αν τ&ν ;πισ πων τ&ν ;ν το4ς βα!βα!ι ο4ς )ϑν δι, …οiο Lσιν ο9 Αλανο α ο9 Ρ&σοι Zon. Comm. in Canon. 489B

(970 г.) Росы, осаждающие Варду Склира в Аркадиополе,—π τοις α µHϑαις

α αTλο4ς α υµβ λοις α f!χ σ σι βα!βα!ι α4ς35 διανυ τ ! >οντ ς α µηδ νEς τ&ν δ ντων ;πιµ λο>µ νοι Scyl. 289.34—36

(23.IV.971) В первом бою у Дристры ромеи πολλοYς αταβαλ ντ ς τ ς βα!- βα!ι ς48 τ ξ ις ατHσ ισαν Scyl. 299.48

(1043 г.) Преследуя остатки разбитого флота росов, ромеи обнаружили их скопление в заливе: ромеи π!Eς τE πλ"ϑος τ&ν βα!βα!ι &ν10 σ αϕ&ν 3πο- δ ιλι σαντ ς, ) λιναν π!Eς ϕυγ ν Scyl. 432.10—11

β βα οι, -ος, варвар(ы)

(сер. IX в.) )ϕοδος ~ν βα!β !ων3 τ&ν Ρ&ς Vita Georg. Amastr. 64.3—4

(сер. IX в.) Нашествие Росов на Амастриду: Lς γ ! τE 9 !Eν τ&ν βα!β !ων11

Lσ λϑ ντων α τEν τ ϕον ϑ ασαµHνων, ϑησαυ!Eν cναι τEν {ντως ϑησαυ!Eν Rπ - τ πασαν α δ το*τον 3νω!>ξαι D!µ σαντ ς… Vita Georg. Amastr. 65.10—13 (сер. IX в.) Диалог предводителя Росов с христианином при гробе Георгия Амастридского: «τ δH;» ϕησ ν D β !βα!ος10, «οTχ Fµ 4ς αϑ FµH!αν ϑυσ ας το4ς

ϑ ο4ς π!οσϕH!οµ ν…» Vita Georg. Amastr. 66.10—11

(сер. IX в.) Разорение гроба Георгия Амастридского Росами (речь христианина): «…pβ!ις ~ν το* ιµHνου χ !σ βα!β !ων10 3νοσ ων ;! υν7σϑαι…» Vita Georg. Amastr. 67.9—10

(сер. IX в.) Предводитель Росов поражен чудом при гробе Георгия Амастридского: ;ϕ οiς αταπλαγ ς D β !βα!ος1 π ντα ποι 4ν Rπισχν 4το _ς τ χιστα

Vita Georg. Amastr. 68.1—2

(сер. IX в.) Росы в Амастриде обращаются к христианству: 3ϕ νται ο9 β !βα!οι5 τ"ς ϑ ηλ του f!γ"ς… Vita Georg. Amastr. 68.5

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]