svod_vizantiiskih_svidetel_stv_o_rusi
.pdfОномастикон |
551 |
(25.VIII.1057): Ιταλο τ α Ταυ!οσ >ϑαι, …hµϕω µlν γλαυ ι&ντ ς24–25, 3λλ ο9 µlν τE χ!&µα Rπονοϑ >οντ ς, α ατα! νο*ντ ς τοYς τ&ν βλ ϕ !ων τα!σοYς, ο9 δl
ϕυλ ττοντ ς γν σιον… Psell. Chron. II. P. 97: XXIV.23—27
γλα?γ, глаголъ, буква «г»
(ок. 988 г.)—Narr. Russ. Conv. 50.16
Γοτϑ α, Готия
(907 г.?) ΤE δl δι ξη!7ς να*ς 3γαγ 4ν τ"ς Θ!– ης, πολλο µlν π! τ !ον π ποι ασιν, 3λλ α Κωνσταντ4νος π πο η ν D νHος δι ξη!7ς ;λ σας τ ς να*ς. Εστιν γ ! π !
τ ν Θ!I ην τ πος —ξ µιλ ων δι στηµα^ xϑ ν T π βατος F Θ!– η το4ς Γ τϑοις27^ Γοτϑ α27 δl το4ς Θ!jξ [xµο!ος^] α Γ τϑοι28 µlν ;πι ντ ς τ ς οL ας να*ς (αoται δl µον ξυλοι), διαπ !&σι π!Eς Θ!I ας^ Θ!I ς δl πολλ ις ;ντ *ϑ ν ;π Γοτϑ αν30
δι ξη!7ς τ ς οL ας αϑHλ ουσι να*ς. (Каждан: Готы—Киевская Русь, Фракия—Болгария; это—907 г.), Cosmas Hieros. PG 38. 534.21—31
Γ τϑοι, Готы
(907 г.?): Cosmas Hieros. PG 38. 534.24—31 (Каждан: Киевская Русь)
γ µµα, письмо, послание
(июнь 1043 г.) Узнав о подходе росов, византийский император Константин Мономах отправляет послов с мирными предложениями: ;π δl δ ξ µ νος αTτEς (князь Владимир) τ γ! µµατα52 το>ς τ π!Hσβ ις 3τ µως ;δ ωξ … Scyl. 430.51—52
γ µµατα, буквы
(ок. 988 г.) Кирилл и «Афанасий» на основе греческого письма придумали алфавит для росов: ˜ς, µπο> η, βHτδ, γλαNγ, δοπ!&, γH στι, ζηβ τ, ζ λ&, ζ µ- πλHα, yζ , ~, ω, λο>δια, µ", ν7ς, ‡ν, πο η, Bιτζ η, σϑλ βω, ντβH!δω, y , ϕH!ωτ, χH!, wτ, τζ", τζH!βη, σ α, σϑ α, γHο!, γ !", γH!, γHατ, γ ου, γHους, γHα. τα*τα µHν Lσι τ τ!ι οντα πHντ γ! µµατα19 τ&ν Ρωσ&ν, eπ ! α bως το* ν*ν µανϑ νουσι π ντ ς α αλ&ς τ ν TσHβ ιαν γινNσ ουσι Narr. Russ.Conv. 50.15—20
(D aΑγιος) Γ ηγ ιος, остров св. Григория
(сер. Х в.) Росы, плывущие вниз по Днепру τ ν ν"σον, τ ν ;πιλ γοµHνην D 5Αγιος Γ!ηγ !ιος72 αταλαµβ νουσιν Const. Porph. DAI. 9.72—73
ΑπE δl το* νησ ου το>του Πατζινα την ο9 Ρ&ς οT ϕοβο*νται Const. Porph. DAI. 9.78—79
Γ ηγ ιος, παπ ς, o. Григорий, священник
(сер. Х в.) На обеде при приеме Ольги получили —D παπ7ς Γ!ηγ !ιος µιλ. ηX
Const. Porph. Cerem. I. 597.13
На другом обеде при приеме Ольги выдали τM παπI Γ!ηγο! < µιλ. ηX Const. Porph. Cerem. I. 598.9
552 |
Часть 3 |
Γ ηγ ιος, Григорий, епископ Рязани |
|
(1329 |
г.) Участник выборов Ростовского епископа: … α το* Γ!ηγο! ου3;6 |
Ραζαν ου… Chron. Min. I (P. 605) № 85/3 (Act. episc. Russ. 53.6) |
|
(1330 |
г.) Участник выборов Суздальского епископа … α Γ!ηγο! ου3;15–16 |
Chron. Min. I (P. 607) № 85/10.3—4 (Act. episc. Russ. 55.15—16) |
|
(1334 |
г.) Участник выборов Сарайского епископа: …το* Γ!ηγο! ου4;10 Ραζα- |
ν ου… Chron. Min. I (P. 606) № 85/6.4 (Act. episc. Russ. 54.10) |
|
Γ ηγ ιος, Григорий, епископ Холмский |
|
(1328 |
г.) Выборы епископа Владимира при участии епископов: …Γ!ηγο! ου |
Χολµ ου3… Chron. Min. I (P. 604) № 85/1/3 (Act. episc. Russ. 52.3) |
|
(1328 |
г.) Выборы епископа Галича при участии епископов: …Γ!ηγο! ου3;12 |
Χολµ ου … Chron. Min. I (P. 604) № 85.2.3 (Act.episc. Russ. 52.12) |
|
(1331 |
г.) Выборы епископа Луцка при участии епископов: …Γ!ηγο! ου3;14 |
Χολµ ου… Chron. Min. (P. 605) № 85/4.3 (Act. episc. Russ. 53.14—15) |
|
(1331 |
г.) Выборы архиепископа Великого Новгорода при участии епископов: |
…Γ!ηγο! ου4;9 Χολµ ου… Chron. Min. I (P. 607) № 85/12.4 (Act. episc. Russ. 56.9)
(1332 г.) Выборы епископа Чернигова при участии епископов: …Γ!ηγο-
! ου3–4;1–2 Χολµ ου… Chron. Min. I (P. 605) № 85/5.3—4 (Act. episc. Russ. 54.1—2)
(1335 г.) Выборы епископа Брянска: …Γ!ηγο! ου4;8 Χολµ ου… Chron. Min. I (P. 608) № 85/13.4 (Act. episc. Russ. 56.18)
γ< α (см. διαγωγ3, πολ<δια), «кружение» (полюдье)
Ην α D ΝοHµβ!ιος µ ν LσHλϑn, TϑHως ο9 αTτ&ν ;ξH!χονται h!χοντ ς µ τ π ντων τ&ν Ρ&ς 3πE τEν Κ αβον, α 3πH!χονται Lς τ πολ>δια, a λHγ ται γ>!α Const. Porph. DAI. 9.105—107
∆αβ δ, Давид Игоревич, князь Волынский (1085—1112), племянник Ан- дрея-Всеволода
(1085—1112 гг.) Печать, r:—пророк Давид в рост; v: Κ[>!ι] , βο[ ϑ ι] τM σM δ[ο]>λ< ∆α[β ]δ h!χοντι Ρωσ ας (вариант—№ 28: Ροσ ας) Sig. Russ. № 26—28, I, 20, 171, 251, 284
∆ ναπ ις, р. Днепр
(сер. Х в.) Μ τ χ λανδ ων δι τ το* ∆ανουβ ου α ∆ ναπ!ι3 α ∆ ναστ!ι ποταµο* ;ν Πατζινα j Const. Porph. DAI. 8.2—4 (Tit.)
5Οτι α Lς τE µH!ος τ"ς Βουλγα!ι ς αϑHζ ται λαEς τ&ν Πα!ζινα ιτ&ν, ;π τE µH!ος το* ∆ ναπ!ι6 α το* ∆ ναστ!ι α τ&ν 6τH!ων τ&ν ; 4σ {ντων ποταµ&ν Const. Porph. DAI. 8.5—7
5Οτι α ο9 Πατζινα 4ται, ; 4ϑ ν το* ∆αν π! ως34 ποταµο* µ τ τE )α! διH!χονται,
α 3 ; 4σ αλο αι! ζουσιν Const. Porph. DAI. 8. 34—35
(моноксилы) Τα*τα οqν eπαντα δι το* ποταµο* ατH!χονται ∆αν π! ως8, α ;πισυν γονται Lς τE στ!ον τE Κιο βα Const. Porph. DAI. 9.7—8
Ономастикон |
553 |
Κα ;π ιδ ; 4σ (cлавинии) Lσβ λλουσιν Lς τEν ποταµEν τEν ∆ ναπ!ιν… Const. Porph. DAI. 9.13—14
Κα Ιουν ου µηνEς δι το* ποταµο* ∆αν π! ως 3πο ινο*ντ ς, (росы) ατH!χονται Lς τE Βιτ τζHβη Const. Porph. DAI. 9.19—20
(моноксилы росов) ατH!χονται δι το* L!ηµHνου ∆αν π! ως ποταµο* Const. Porph. DAI. 9.23—24
ΙστHον xτι α9 τHσσα! ς τ&ν Πατζινα ιτ&ν γ ν α , yγουν τE ϑHµα Κου!τζιτζοY! α τE ϑHµα Συ!ου λπ η α τE ϑHµα Βο!οταλµ τ α τE ϑHµα Βουλατζοπ ν, 4νται
πH!αν το* ∆αν π! ως36 ποταµο* π!Eς τ 3νατολι Nτ !α α βο! ι τ !α µH!η, ;ναποβλHποντα π! ς τ ΟTζ αν α Χαζα! αν α Αλαν αν α τ ν Χ !σ&να α τ
λοιπ λ µατα. Α9 δl hλλαι τHσσα! ς γ ν α 4νται )νϑ ν το* ∆αν π! ως39 ποταµο* π!Eς τ δυτι Nτ !α α 3! τι Nτ !α µH!η… Const. Porph. DAI. 37.34—
40
Γ ωγ!αϕ α 3πE Θ σσαλον ης µHχ!ι το* ∆ανο>β ως ποταµο* α … µHχ!ι το* Χαζα- !ι ο* στ!ου Σ ! λ α τ"ς Ρωσ ας α µHχ!ι τ&ν Ν !οπ>λων, τ&ν {ντων Lς τ ν το* Π ντου ϑ λασσαν πλησ ον το* ∆αν π! ως ποταµο*… Const. Porph. DAI. 42.1—7 (Tit.)
ΑπE δl το* ∆ανο>β ως ποταµο* µHχ!ι το* π!ο!!ηϑHντος στ!ου, το* Σ ! λ Dδ ς ;στιν Fµ !&ν ξ.X ΜHσον δl τ"ς τοια>της γ"ς ποταµο µHν Lσιν πολλο δ>ο δl µHγιστοι ;ξ αTτ&ν x τ ∆ ναστ!ις α D ∆ ναπ!ις58 Const. Porph. DAI. 42.55.—58
ΕLς δl τ Rψηλ τ !α το* ∆αν π! ως ποταµο*60 µH!η ατοι ο*σιν ο9 Ρ&ς, δL οo ποταµο* 3ποπλHοντ ς, π!Eς Ρωµα ους ποιο*νται τ ν hϕιξιν Const. Porph. DAI. 42.60— 61
ΑπE δl το* ∆αν στ! ως ποταµο* µHχ!ι το* ποταµο* ∆αν π! ως66 Lσιν µ λια πX, D
χ!υσEς λ γ µ νος αLγιαλ ς. ΑπE δl τE στ µιαν ποταµο* το* ∆αν π! ως68 Lσι τΑδα! , 3 4σ λπος ;στ ν µHγας, D λ γ µ νος τ Ν ! πυλα ;ν ‰ τις δι λϑ 4ν
3δυνατ 4 παντ λ&ς. Κα 3πE µlν το* ∆αν π! ως70 ποταµο* µHχ!ι Χ !σ&νος Lσιν µ λια τX, ;ν τM µHσον δl λ µναι α λιµHν ς Lσ ν, ;ν οiς ο9 Χ !σων4ται τE eλας ;!γ ζονται Const. Porph. DAI. 42.66—71
ΕLς δl τ ν αTτ ν ΜαιNτιδα ϑ λασσαν Lσ!Hουσιν ποταµο πολλο α µ γ λοι π!Eς µlν τE 3! τMον αTτ"ς µH!ος D ∆ ναπ!ις76 ποταµ ς, ;ξ οo α ο9 Ρ&ς διH!χονται π! ς τ τ ν µα>!ην Βουλγα! αν α Χαζα! αν α Συ! αν. Ο δl αTτEς λπος τ ν ΜαιNτιδος )!χ ται 3ντι !Y τ&ν Ν !οπ>λων, τ&ν {ντων πλησ ον το* ∆αν π! ως79 ποταµο* _ς 3πE µιλ ων δX… (Συ! αν Ζιχ αν coni. Kunik, Συαν αν coni: Gibbon,
Μυ! αν seu Μο!δ αν coni: Tomaschek), Const. Porph. DAI. 42.75—80 ∆ ναπ!ις ποταµ ς Synax. eccl. Cpl. 516.29; 518.2; flumen—Souda II. 634.13 (704 г.) Юстиниан в Крыму: α σYν αTτο4ς (Васбакурий, Стефан, Митропа-
вел) 3ποπλ >σας διHβη τEν ϕ !ον Χ !σ&νος α τ Ν ! πυλα τE στ µι ν τ το* ∆ ναπ!ι17 α το* ∆ ναστ!ι Cedren. I. 779.15—17
(763 г.) Оледенение Северного Причерноморья: οoπ ! χιονισϑHντος ηTξ ϑη ;π hλλας X π χ ις, |στ συµµο!ϕωϑ"ναι τ ν ϑ λασσαν τG // ξη!I, α π ζοπο! 4σϑαι pπ !ϑ ν το* !>ος πα! τ 3νϑ!Nπων α ζNων FµH!ων τ α 3γ! ων τE πHλαγος, 3π τ Ζι χ ας µHχ!ι ∆ανο>β ως α το* Κο>ϕη ποταµο* το* ∆αν στ! ως τ α
554 |
Часть 3 |
∆αν π! ως3–4 α τ&ν Ν !ωπ>λων, α τ"ς λοιπ"ς 3 τ"ς µHχ!ι Μ σηµβ! ας α Μηδ ας Cedren. II. 11.21—12.5
(X в.) 355 Ιµητ ν: …ο9 δl Αβα!οι ;χN!ουν mνα D ∆ ναπ!ις13 )!! ι ποταµ ς [Men. Prof. attr. Toup]; Souda II, p. 634.13
∆ ναστ ις, р. Днестр
(сер. Х в.) Μ τ χ λανδ ων δι τ το* ∆ανουβ ου α ∆ ναπ!ι α ∆ ναστ!ι3 ποταµο* ;ν Πατζινα j Const. Porph. DAI. 8.2—4 (Tit.)
Lς τE µH!ος τ"ς Βουλγα! ας αϑHζ ται λαEς τ&ν Πατζινα ιτ&ν, ;π τE µH!ος το* ∆ - ναπ!ι α το* ∆ ναστ!ι6 α τ&ν 6τH!ων τ&ν ; 4σ {ντων ποταµ&ν Const. Porph. DAI. 8.5—7
Κ 4ται F ν"σος το* Αγ ου ALϑ ! ου, ; τ&ν ; 4σ 3πH!χονται π!Eς τEν ∆ ναστ!ιν89 ποταµ ν, α διασωϑHντ ς ; 4σ π λιν 3ναπα>ονται (∆ ναστ!ιν coni. Laskin:
∆ ναπ!ιν Pedd.), Const. Porph. DAI 9.88—90
ΙστHον, xτι )νϑ ν το* ∆αν στ! ως ποταµο*58 π!Eς τE 3ποβλHπον µH!ος τ ν Βουλγα! ανLς τ π ! µατα το* αTτο* ποταµο* Lσ ν ;!ηµ αστ!α (∆αν στ! ως coni. Westberg Laskin Latyšev Šachmatov: ∆αν στ! ως Pedd.), Const. Porph. DAI. 37.58—60
ΜHσον δl τ"ς τοια>της γ"ς (между Дунаем и Саркелом) ποταµο µHν Lσιν πολλο ^ δ>ο δl µHγιστοι ;ξ αTτ&ν xτ ∆ ναστ!ις57 α D ∆ ναπ!ις Const. Porph. DAI. 42.56—58
ΤE δl τ"ς πα!αλ ας τ"ς ϑαλ σσης 3πE το* ∆ανο>β ως ποταµο* δι στηµα µHχ!ι το* ∆αν στ! ως65 ποταµο* Lσιν µ λια ! X. ΑπE δl το* ∆αν στ! ως66 ποταµο* µHχ!ιτο* ποταµο* ∆αν π! Nς Lσιν µ λια πX, D χ!υσEς λ γ µ νος αLγιαλ ς (65: ∆α- ν στ! ως coni. Westberg Laskin: ∆αν π! ως Pedd.), Const. Porph. DAI. 42.64—67
(704 г.) Юстиниан в Крыму: α σYν αTτο4ς (Варсбакурий, Стефан, Митропавел) 3ποπλ >σας διHβη τEν ϕ !ον Χ !σ&νος α τ Ν ! πυλα τE στ µι ν τ το* ∆ ναπ!ι α το* ∆ ναστ!ι Cedren. I. 779.15—17
(763 г.) Оледенение Северного Причерноморья: οoπ ! χιονισϑHντος ηTξ ϑη ;π hλλας X π χ ις, |στ συµµο!ϕωϑ"ναι τ ν ϑ λασσαν, τG // ξη!I, α π ζοπο! 4σϑαι pπ !ϑ ν το* !>ους, πα! τ 3νϑ!Nπων α ζNων FµH!ων τ α 3γ! ων τE πHλαγος, 3π τ Ζι χ ας µHχ!ι ∆ανο>β ως α το* Κο>ϕη ποταµο* το* ∆αν στ! Nς3 τ α ∆αν π! ως α τ&ν Ν !οπ>λων α τ"ς λοιπ"ς 3 τ"ς µHχ!ι Μ σηµβ! ας α Μηδ ας Cedren. II. 11.21—12.5
∆ανι3λ, Даниил, иеромонах, епископ Суздаля (1330 г.) Среди кандидатов на Суздальскую кафедру: …το* τ 9 !οµον χου
∆ανι λ6;18 Chron. Min. I (P. 607) № 85/10.5—6 (Act. episc. Russ. 55.18) (1330 г.) …π!ο !ιϑ ς α ; λ γ ς D 9 !οµ ναχος ∆ανι λ7;19 ;χ ι!οτον ϑη ;π σ οπος
Σουσδ λ ων Chron. Min. I (P. 607) № 85/10.6—7 (Act. episc. Russ. 55. 18—19)
(1330 г.) Среди выборщиков епископа Тверского: … α ∆ανι λ3 Σουσδαλ ου …
Chron. Min. I (P. 607) № 85/11.3 (Act. episc. Russ. 56.)
Ономастикон |
555 |
δ1νδ ον, дерево
(сер. IX в.) [У народа Ρ ς] λ ιµ&ν ς α !"ναι α δHνδ!α3 σ βαζ µ να Vita Georg. Amastr. 65.2—3
∆ βλ νFνοι (ср. Β !βιανο ), деревленины (древляне)
(печенежские фемы) …τE δl ϑHµα Ιαβδι !τ µ πλησι ζ ι το4ς Rποϕ !οις χω! οις
χN!ας τ"ς Ρωσ ας, το4ς τ ΟTλτ νοις α ∆ !βλ ν νοις44 α Λ νζ ν νοις α το4ς λοιπο4ς Σ λ βοις Const. Porph. DAI. 37.42—45
δ1σποινα, госпожа. Анна, дочь Василия I великого князя Московского, жена Иоанна Палеолога
(1417 г.) ;ν µην αTγο>στ< 3πHϑαν α F δHσποινα23 Αννη F 3πE τ"ς Ρωσσ ας λοιµNδ ι ν σ< α ;τ ϕη ;ν τG το* ΛιβEς µονG G. Sphr. Chron. 12.23—24
∆ηµ3τ ιος, Димитрий II Иванович Донской, Великий князь Московский и Владимирский, 1362—19.05.1389
Act. patr. I.516, 522—524; II.12, 15, 17, 121, 123
∆ηµ3τ ιος Λο<µπο τος, Димитрий Любарт (Гедеминович)
(сентябрь 1347) князь Владимирский—Act. Patr. Reg. II. 482:169.2 (Act. Patr. I. 265:119)
∆ηµ τ ιος, Димитрий, князь Туровский, князь Новгородский, Изяслав Ярославич (1024—1078), Киев (1054—1078), чье христианское имя могло быть Димитрий
=(сер. XI в.) Печать, r: св. Димитрий Солунский; v: Κ[>!ι] β[ο ϑ ]ι τM σM δο>λ[<] ∆ηµιτ! < Sig. Russ. № 3. I. 35—38, 166—167, 249, 281
=(1054—1078 г.) Печать, v: св. Димитрий Солунский, надпись D αγιος ∆ιµιτ!ι[ος] Sig. Russ. № 4—9. I. 35—38, 167, 249, 281—282
διαγωγ3, полюдье (πολ>δια, γ>!α)
(сер. Х в.) Η δl χ ιµH!οις τ&ν αTτ&ν Ρ&ς α σ λη! διαγωγ 104 ;στιν αpτη
Const. Porph. DAI. 9.104—105
δ αιτα, образ жизни
(сер. XV в.) «Сарматы» (русские) α δια τn7 τ α yϑ σιν το* Ιησο* ν µος )ποι οι, ;π τοYς 5Ελληνας µ7λλον τ τ!αµµHνοι… Laon. Chalc. I. 122.7—8
(сер. XV в.) они Ελληνι M δl 3!χι ! 4 χ!&νται, α το>τ< π ϑονται τ ;ς ϑ!η- σ αν τ α δ αιταν10 σϕ σι Laon. Chalc. I. 122.9—10
διαλλαγ3, перемирие
(972 г.) Мир Святослава и Иоанна Цимисхия: Βασιλ Yς δl, τ ς τοια>τας hσµ νος διαλλαγ ς6 π!οσδ ξ µ νος Leo Diac. 156.6—7
(972 г.) Встреча Святослава и Иоанна Цимисхия: Святослав —fλ γα γο*ν hττα π ! διαλλαγ"ς10 τM βασιλ 4 ;ντυχkν, πα! τEν ζυγEν το* 3 ατ ου ;ϕ ζ µ νος,
3πηλλ ττ το Leo Diac. 157.9—11
556 |
Часть 3 |
D δι1πων, властитель
(ок. 1200/1201 г.) …D διHπων τE Κ αβα Ρο>!ι ας … N. Chon. Hist. 523.45
∆ιον<σιος, Дионисий, епископ Полоцкий (ум. в 1183 г.)
(втор. пол. XII в.) Печать, r: Богоматерь «Знамение»; v: Σϕ!αγ ς ∆ιονυσ ου ;πισ που Πυλοτζ σ ου Sig. Russ. № 64. I. 57—58, 178, 254
∆ιον<σιος Σουσδ λ ως, Дионисий Суздальский
(1380) Act. Patr. II. 33
δι?µοτος, клятвенное соглашение
(1165 г.) Византийский посол Мануил Комнин прибыл на Русь, 3ναµν σων,
€ς διωµ τους yδη τM βασιλ 4 )ϑ το… Cinn. 232.5—6
δ β α δ1νη, «добрый день» (русскoe приветствие) (XII в.) Tzetz. Epil. Theog. 305.28
δ ξα, слава, вера
(970е гг.) Тавроскифы предпочитают умереть, но не сдаться: το*το δl π! ττουσι, δ ξαν1 τηµHνοι τοια>την Leo Diac. 152.1—2
Тавроскифы предпочитают умереть, но не сдаться Ταυ!οσ >ϑαι δl, τ ν τοια>- την δ δι τ ς, 3ποστυγο*ντ ς δl α το4ς 3ναι!ο*σιν αTτοYς ;ξυπη! τ 4ν, τ"ς 6αυτ&ν σϕαγ"ς αTτ χ ι! ς γ νονται. 3λλ τοια>τη µlν F ;πι !ατ σασα ;ν αTτο4ς δ ξα8 Leo Diac. 152.5—8
(ок. 988 г.) Князь Владимир видел, что его народ )νϑ ν 3 4ϑ ν λονο>µ νουα δια µ νον δι τ ν δ ξαν5 α λατ! αν το* αTτ&ν σ β σµατος Narrat. Russ. Conv. 45.4—5
(ок. 988 г.) ~ν ;ν π7σι το>τοις σ>γχυσις µ γ στη α ϕιλον ι α π ! τ"ς 6αυτ&ν δ ξης10 α π στ ως Narrat. Russ. Conv. 45.9—10
δοπ ., добро, буква «д»
(ок. 988 г.) Narrat. Russ. Conv. 50.16
δο υ λωτος, пленный
(972 г.) После взятия Преславы ) τ τ&ν δο!υαλNτων7 Ταυ!οσ υϑ&ν τινας 3πο-! νας _ς τEν Σϕ νδοσϑλ βον ;ξHπ µπ с сообщением о взятии Преславы и условиями ромеев, Leo Diac. 138.7—8
δ σις, дар
(970 г.) Калокир обещал за поддержку оставшимся в Болгарии росам: … α τ ς συµϕωνηϑ σας δοϑ"ναι δ σ ις4 αTτο4ς πα!Hξ ι πολλαπλασ ως… Scyl. 288.4—5
δο<λη, рабыня, челядинка
(сер. Х в.) На последнем обеде в честь Ольги в пентакувуклии Павла было дано τα4ς ιγX δο>λαις αTτ"ς 3ν µιλ. ςX Const. Porph. Cerem. I. 598.10
Ономастикон |
557 |
δο λος, раб
(XIII в.) Акт о русских рабах (на первом месте русский невольник) — Form. Notar. № 38. P. 63.28
δ οµFται, дромиты
(ок. 941 г.) Ιουν < δl µην ;νδ τn το* µηνEς ιδ-ης Lνδι τι&νος ατHπλ υσαν ο9 Ρ&ς
ατ Κωνσταντινουπ λ ως µ τ πλο ων χιλι δων δH α, ο9 α δ!οµ4ται26 λ γ µ νοι, ο‘ ; γHνους τ&ν Φ! γγων αϑ στανται Georg. Vat. 60.25—27
Ρ&ς δl, ο9 α ∆!οµ4ται3, ϕ !Nνυµοι 3πE Ρ&ς τινEς σϕοδ!ο* διαδ!αµ ντ ς 3πηχ µατα τ&ν χ!ησαµHνων ;ξ Rποϑ ης g ϑ ο λυτ ας τινEς α Rπ !σχ ντων αTτο>ς, ;πι-H ληνται. ∆!οµ4ται6 δl 3πE fξHως τ!Hχ ιν αTτο4ς π!οσ γHν το. ; γHνους δl τ&ν Φ! γγων αϑ στανται Ps.-Sym. 707.3—7
…ο9 Ρ&ς ο9 α ∆!οµ4ται12 λ γ µ νοι, ο9 ; γHνους τ&ν Φ! γγων {ντ ς… Ps.-Sym. 746.12—13
… ατHπλ υσαν ο9 Ρkς ατ Κωνσταντινουπ λ ως µ τ πλο ων χιλι δων δH α, ο9 α ∆!οµ4ται16 λ γ µ νοι, ο‘ ; γHνους τ&ν Φ! γγων αϑ στανται Theoph. Cont. 423.14—17
∆ ουγουβFται, Друговиты (дреговичи)
(сер. Х в.) Зимнее полюдье архонтов росов: Lς τ ς Σ λαβην ας τ&ν τ Β !βι νων
α τ&ν ∆!ουγουβιτ&ν108 α Κ!ιβιτζ&ν α τ&ν Σ β ! ων α λοιπ&ν Σ λ βων οmτινHς Lσιν πα τι&ται τ&ν Ρ&ς Const. Porph. DAI. 9.107—109
О Солуни: ;µπ !ιHχ ι δl τM δι µHσου χN!< τE π δ ον το*το α 3µϕιµ τους τιν ς N-
µας, ‡ν α9 µlν π!Eς τG π λ ι τ λο*σι, ∆!ουγουβ τα 81–82 τιν ς α Σαγουδ τοι τ νλ"σιν fνοµαζ µ νοι, α9 δl τM συνοµο!ο*ντι τ&ν Σ υϑ&ν )ϑν ι οT µα ! ν {ντι τοYς
ϕ !ους 3ποδιδ ασιν Io. Camin. 8.80—84
δ<ναµις, сила, войско
(1165 г.) … αι Βλαδ σϑλαβος, iς zν τ&ν ;ν Ταυ!οσ υϑι G δυναστ&ν, σYν παισ τα γυναι τG αTτο* δυν µ τ π σn αTτ µολος ;ς Ρωµα ους ~λϑ … Cinn. 236.19—21
δυν στης, династ
(1165 г.) α Βλαδ σϑλαβος, iς zν τ&ν ;ν Ταυ!οσ υϑι G δυναστ&ν20… сам пришел к ромеям… Cinn. 236.19—20
δυναστ α, династия
(1165—1167 гг.) Cоюзники венгров: … α τM τ"ς Βο µ ας 3!χηγM α hλλοις ;πισ µους δυναστ ας539 3ν ζωσµHνοις xσους D Παιον !χης Lς ;χHγγυον τ"ς 6αυτο* σωτη! ας πα! στ σαντο α πα!Hδω ν… (Галич?), M. Anch. 202.539—540
δ<σµαχος, непобедимый
(сер. Х в.) …τE τ&ν Ρ&ς )ϑνος δυσµαχNτατ ν20 τ α 3ϑ Nτατον uν Vita Bas. 342.20—21
558 |
Часть 3 |
δυσµ ν3ς, неприятель
(972 г.) Вторая битва у Дристры: Феодор Лалакон πλ στους τ&ν δυσµ ν&ν2
σιδη!I ο!>νn 3πH τ ιν ν Leo Diac. 145.1—2
(972 г.) Шестая битва у Дристры: Иоанн Цимисхий τοYς δυσµ ν 4ς )βαλλ
Leo Diac. 153.21
(972 г.) явившийся Феодор (Стратилат) xστις ϑ σπ σ ως τ ς τ&ν δυσµ ν&ν δια πτων συν τ !αττ ϕ λαγγας Leo Diac. 153.24—154.1
δυσσ β Fς, нечестивцы
(860е гг.) δυσσ βο>ντων αϑ Fµ&ν α ϕ!υαττοµHνων πλατ>ν ται στ µα Phot. Hom. 3. P. 36.15—16
dϑιµον, обычай, установление
(972 г.) Условия мира со Святославом для ромеев … α ϕ λους Fγ 4σϑαι αTτοYς
(тавроскифов), ατ ;µπο! αν π!Eς τE Βυζ ντινον στ λλοµHνους, αϑ π ! 3νH-αϑ ν )ϑιµον5 ~ν [т. е. договоры с Игорем] Leo Diac. 156.3—5
%ϑν χης, этнарх (племенной вождь), предводитель
(ок. 1254 г.) Все иностранные послы (Русь? Монголы?) стремятся к василевсу οT µ νον, 3λλ α D Rπ ! !ιος πολλαχ ϑ ν ;ϑν !χης ; τ !µ νων τ"ς τ τ!α-λ µου π !ιστ ν ται τα4ς Lς Fµ7ς Dδο4ς τ τ!ωµHνος, 3γ πης zν fϊστο4ς, Lδ 4ν 3 ο*σαι τ f!ιγνοNµ νος {ψιν ; νην α λαλι ν, ‡ν ; π ! των ;πιτυχ 4ν ;π - ϑ>µησ (далее подробно —аламан, перс, исмаилит, эфиоп, бретанец, ивир,
арии (= монголы), Jacob. Bulg. Or. 90(22)—30
dϑνι > %πιδ οµ3, языческий набег
(869 г.) (Каждан: намек на осаду русскими Константинополя в 860 г.)
Σ ισµο*, µαχα !ας, πι !7ς ZλNσαως, α ;ϑνι "ς, Χ!ιστl, ;πιδ!οµ"ς, α συµπτN- σ ως, α λιµο*, α α Nσ ως, ∆Hσποτα, π σης hλλης οL τ !µον, B*σαι α π λιν σου, eπασαν τ χN!αν τ ν πιστ&ς Rµνολογο*σ ν σ Jos. Hymn. Can
%ϑνι ο , язычники
(сер. Х в.) Κ ϕ. µηX. Τ h τα τ&ν Lς τοYς ;ϑνι οYς3 γ νοµHνων ;πιγ!αϕ&ν Const. Porph. Cerem. I. 686.3—4—Tit
(кон. Х в.) ΕLς δl τ L!ηµHνα χω! α, L µlν Lσ ν 3 οντιστα , sτ Ρ&ς sτ bτ !οι ;ϑνι ο 25, fϕ λουσιν αϑ b αστον χω! ον mστασϑαι τE {πισϑ ν µH!ος τ"ς πα!α- τ ξ ως τ&ν Dπλιτ&ν… Niceph. Praec. 2.24—26
(1060 г.) Хрисовул Константина Х Дуки в подтверждение хрисовулов Константина VII Порфирородного и Константина IX Мономаха: освобождение от митата Βα! γγων, Ρ&ς g Σα!α ην&ν g Φ! γγων g 6τH!ων τιν&ν ;ϑνι( &ν) α Ρωµα ων… Act. Laur. I. 33. P. 198.81—82
(1073 г.) Aкт Михаила Дуки Парапинака: освобождение от митата
Ρωσοβα! γγων, Κουλπ γγων g Φ! γγων g Σα!α ην&ν g 6τH!ων ;ϑνι &ν g Ρωµα ων… Act. Io. Theol. Patm. № 1. 2.33—34
(1080 г.) Антиграф хрисовульного слова Никифора III Вотаниата: освобождение от митата 3!χ ντ(ων) ταγµατι (&ν) ( α ) ϑ µατι (&ν), Bωµαι (&ν)
Ономастикон |
559 |
τ πα!αταγ&ν ( α ) ;ϑνι (&ν), B&ς, βα! γγ(ων), ουλπ γγων, Lγγλ γγ(ων), ϕ! - γγ(ων), ν µιτζ(&ν), βουλγ( )!(ων), σα!α ην(&ν), !ωµα (ων), 3ϑαν τ(ων) ( α )
λοιπ(&ν)… Act. Vatop. 2: p. 122.31—33
(1082 г.) Хрисовул Алексея I Комнина, подтверждающий дарение Никифора III Вотаниата: освобождение от митата )τι τl Ρ&ς Βα! γγ(ων)
Κουλπ γων g Ιγγλ νων g Ν µιτζ&ν g 6τH!ων τιν&ν ;ϑνι &ν g Ρωµα (ων) Act. Laur. I. 44: p. 243.26—27
(1086 г.) Хрисовул Алексея I Комнина: освобождение от митата 3!χ( ν)-
τ(ων) ταγµατ(ι &ν) α ;ϑνι( &ν), )τι τ Ρ&ς Βα! γγ(ων), Κουλπ γγ(ων), Ιγγλ - νων, Φ! γγων, Ν µ τζων, Βουλγ !(ων), Σα!α ην&ν, 3ϑαν( )τ(ων), α λοιπ&ν Zπ( ν)των Ρωµ(α ων) τl α ;ϑνι &ν… Act. Laur. I. 48: p. 258.27—28
(ок. 988 г.) Послы князя Владимира в Константинополе: ;π ο9 ;ϑνι ο α β !βα!οι hνδ! ς ; 4νοι вошли в храм св. Софии, Narrat. Russ. Conv. 48.10 (ок. 988 г.) Послы князя Владимира в Константинополе на службе в св. Со-
фии …ο9 τHσσα! ς hνδ! ς ; 4νοι ο9 ;ϑνι ο 19—20… Narrat. Russ. Conv. 48.19—20
dϑνος, народ, племя
(860е гг.) )ϑνη… 3π ;σχ του τ"ς γ"ς (= Второзак. 28.49: «Пошлет на тебя Господь народ издалека, от края земли». Иер. 6.22: «народ великий поднимается от краев земли»), Phot. Hom. 3. P. 30.21
)ϑνος „µEν α 3ν µ !ον ;π 3δ ας… Phot. Hom. 3. P. 34.8 …„µEν )ϑνος Phot. Hom. 3. P. 34.20
πH!ας λαλ σω ;π )ϑνος Phot. Hom. P. 38.30
; ν ;πιστ!αϕG τE )ϑνος ; 4νο Phot. Hom. 3. P. 39.1
τ ν το* )ϑνους 3ϑ! αν ;πιδ!αµ ν Phot. Hom. 4. P. 40.4—5 το* ατα!!αγHντος )ϑνους F )ϕοδος Phot. Hom. 4. P. 41.3—4
Εϑνος 3ϕανHς, )ϑνος 3να! ϑµητον, )ϑνος ;ν 3νδ!απ δοις ταττ µ νον Phot. Hom. 4. P. 42.8—9
)ϑνος π !!ω που τ"ς Fµ&ν 3π< ισµHνον … Phot. Hom. 4. P. 42.11—12
(сер. Х в.) sτ Χ ζα!οι, sτ Το*! οι, sτ α Ρ&ς, g bτ ! ν τι )ϑνος25 τ&ν βο! ωνα Σ υϑι &ν… Const. Porph. DAI. 13.24—25
ΕL γ ! ποτ )ϑνος106 τι 3πE τ&ν 3π στων το>των α 3τ µων βο! ων γ ν&ν αLτ σηται συµπ νϑ !ι σαι µ τ το* βασιλHως Ρωµα ων Const. Porph. DAI. 13.106—107
[…τ&ν Ρkς6…] ()ϑνος δl οoτοι Σ υϑι Eν…) Theoph. Cont. 196.7
(860е гг.) τE τ&ν Ρ&ς )ϑνος20 δυσµαχNτατ ν τ α 3ϑ Nτατον uν Vita Bas. 342.20—21
Архиепископ для росов, aς ατ τ ν το* L!ηµHνου )ϑνους3 […τ&ν Ρ&ς… 342.20] χN!αν πα!αγ γονkς 3πE τοια>της π! ξ ως Tπα! δ τος τM )ϑν ι4 γ γHνηται Vita Bas. 343.3—4
Архиепископ для росов: … α το* 9 !Hως π!Eς τEν ϑ Eν τοYς fϕϑαλµοYς α τ ς χ 4!ας ;π !αντος, α Lπ ντος xτι δ ξασ ν σου τE eγιον {νοµα, Ιησο* Χ!ιστl D ϑ Eς Fµ&ν, α ν*ν ;ν fϕϑαλµο4ς το* )ϑνους11 το>του παντ ς, ;!! ϕη Lς τ ν µινον το*
560 |
Часть 3 |
πυ!Eς F το* Zγ ου Tαγγ λ ου β βλος [испытание веры чудом], Vita Bas. 344.8—12
(ок. 941 г.) τE )ϑνος τ&ν ΡEς (войско Игоря), Vita Bas. Jun. 67
(969 г.) После поражения мисов от тавров Святослава у Доростола император Никифор сделал необходимые приготовления: …3ξ>µϕο!ον cναι ο9 δι λογ ζ το, L π!Eς 3µϕ τ !α τ )ϑνη6 τ ν διαµ χην h!οιτο. ξυνο4σον οqν ;δ ι cναι αTτM, L τE —ν Rποποι σn τ&ν ;ϑν&ν7. οpτω γ ! ;δ ι BIστα π !ιHσ σϑαι το* 6νEς,α αTτE ϑ7ττον αταγωγ σασϑαι Leo Diac. 78.5—8
(972 г.) Битва у Дристры. До поры до времени бой был равным: ромеи
…πα! π ζοµαχο*ντος )ϑνους22, 9ππ ζ σϑαι µηδ λως Lδ τως, αταγωνισϑHντ ς…
Leo Diac. 140.22—23
(972 г.) Вторая битва у Дристры: «скифы» Q η ισαν γ ! π!Eς τ&ν γ !αιτH!ων το* σϕ&ν )ϑνους6, что войско Игоря погибло от «мидийского огня», Leo Diac. 144.5—6
Традиционная жестокость скифов xτι δl τE )ϑνος15 3πον νοηνHνον, α µ χιµον,α !αταιEν, π7σι το4ς Dµ !οις ;πιτιϑHµ νον )ϑν σι16 µα!τυ!ο*σι πολλο , в том числе и Иезекииль, Leo Diac. 150.15—17
Μι !οYς δl α µ γ λους δ! µωνας ατ τ ν ποι τητα τ&ν πολ µ ων ;ϑν&ν27 ατα- σ υ σ ις (далее —«северные скифы» и сарацины), Leon. Naumach. 32.27
(Cap. XVIII. Π ! δου ατN!ων α ατασ πων). οT µ νον δl Lς τοYς Βουλγ !ους )ξ στι τM δοµ στ < α το4ς 3 ! ταις στ!ατηγο4ς ατασ πους )χ ιν, 3λλ α Lς
τ λοιπ γ ιτονο*ντα )ϑνη12, sτουν Lς Πατζινα αν α Lς Του! αν α Ρωσ αν…
De re militar. 29.9—13
(Cap. 54. Π ! ϑαλασσοµαχ ας, 70). Μι !οYς δl α µ γ λους, δ! µωνας πο ησον π!Eς τ ν ποι τητα τ&ν πολ µο>ντων σοι ;ϑν&ν32 Niceph. Ouran. Naumach. 86. 31—32
(сер. IX в.) )ϕοδος ~ν βα!β !ων τ&ν Ρ&ς, )ϑνους4, _ς π ντ ς sσασιν, „µοτ του α 3πηνο*ς… Vita Georg. Amastr. 64.3—4
(25.VIII.1057) Послы у восставшего Исаака Комнина, сидевшего в окружении своих воинов, µ ϑ ο`ς α9 συµµαχι α δυν µ ις Dπ σαι πα! τ&ν ;ϑν&ν23 αTτο4ς πα! γHνοντο, Ιταλο τ α Ταυ!οσ >ϑαι… Psell. Chron. II. P. 97: XXIV. 22—23
(нач. Х в.) Κατ ; 4νον γ ! τEν αι!Eν τE µιαιϕονNτατον τ&ν Σ υϑ&ν )ϑνος15, ο9 λ γ µ νοι ΡNς, совершили набег на окрестности Византия, Nic. Dav. Vita Ignat. 21.15 (PG 105, 516CD)
(IX в.) …Оглавление: … α τ&ν τηνι α*τα σ ανδ λων δι τEν ΦNτιον^ α xπως τE )ϑνος τ&ν Ρkς τEν Χ!ιστιανισµEν πα! δHξατο α π ! το* µ τ τEν ΦNτιον πατ!ι !χου Στ ϕ νου… Niceph. Xanth. 145, 620A
(860 г.) ΤE δ )ϑνος6 τ&ν Ρ&ς Σ υϑι Eν uν τ&ν π ! τEν Τα*!ον ;ϑν&ν7 στ λ< τ το* ΕTξ νου π ντου ατHτ! χ α αTτG Βυζαντ δι ;πιHναι δι µ λHτα Zon. Hist. III. 404.6—8
(860е гг.) Император Василий I α τM )ϑν ι5 τ&ν Ρ&ς σπ ισ µ νος Lς ;π γνωσιν ;λϑ 4ν τEν αϑ Fµ7ς µυστ !ιον π πο η Zon. Hist. 435, 5—6