21. Аудит стандарттары және олардың түрлері.

Аудит стандартары – аудитке қойылатын бірегей талаптарды және аудит өткізу тәртібін анықтаушы принциптерді белг. Норм/к құжаттар. Оларды аудиторлар палатасының республикалық конференциясында қабылданады және оларды мемлекеттік органдар бекітеді.

1. Жалпы стандарттар – аудитор өзінің алдында тұрған міндеттерді тиімді әрі кәсіби деңгейде орындау ү/н. Оның біліктілік дәрежесі мен жеке қасиеттері.

2. Жұмыс стандарттары – міндеттерді орындау кезінде аудитордың басшылыққа алатын ережелері. Оларға тексеруге дайындық, шынайы мәліметтерді жинақтау, ұйымдағы ішкі бақылау жүйесін қадағалау және бағалау қызметтері жатады.

3. Қаржылық есеп стандарттары – аудиторлық тексеру нәтижесінде жинақталған материалдың мазмұнын, орналасу және ұсыну шарттарын айқындаушы стандарттар. Олар аудит объектілері мен мақсаттарына сәйкес келесі нысанда құрастырылады: қорытынды, қаржылық тексеру нәтижесінде қорытындылады, есеп беру, шаруашылық қызметті тексеру нәтижесінде құрастырылады, хат, ұйымның құрлымдық бөлімшелерінің басшыларына арын.құрастырылады, ескертулер, басшы мамандарға арнайы құрастырылады. Жиналған фактілер, мәліметтер өз кезегінде бір жүйеге келтірілуі қажет. Оған негіз аудит. Стандарты. Стандарт дегеніміз мәліметті бір жүйеге келтіру әдісі немесе нормативтік жеке нұсқау талабына сәйкес бір қалыпқа келтіру.

Аудит стандарты және оның нормативтері екінші топқа жататын құжаттар. Олар арқылы аудит жүйесін тікелей бір жүйеге келтіріліп отырады. Олар өз кезегінде аудит теориясының үшінші элементі деп саналады. Аудит потулады арқылы аудит стандартының мазмұны анықталады, ал аудит стандарты мен нормативтері аудит жұмысының сапалылығын анықтайды. Оларды аудит орындау тәртібімен бірдей деп санауға болмайды. Стандартты нормативтерді бұлжытпай орындау қажет, себебі бұл құжаттар аудит принциптерін толық орындауға аудит тексеруін сапалы жүргізуге тікелей әсерін тигізді. Аудит жұмысы осы стандарттар мен нормативтердің талабына сәйкес бір жүйеде жүргізіліп, оның міндеті мен мақсатын орындайды. Аудит стандарты үш топқа бөлінеді:

Жалпы стандарттар. Жалпы стандарттар мазмұны аудитор мамандығын, іскерлігін, мамандық сапасын, мамандық пен өз міндетін атқару, мақсатына жету жолындағы аудитордың мамандық бейнесін құрайды. Жалпы стандарттың аудитке қоятын үлкен талабының бірі, ол дербес тәуелсіздігі. Мемлекет құрылымы мен аудит фирмасына өз тарапынан заңсыз қысымшылық жолмын аудит шешімін өзгертуге, аудитордың қызметіне, аудитор қорытындысына ешқандай әсер ете алмайды. Аудитордың қызметкерлік деңгейі жоғары болуы керек.

Жұмыс стандарты дегеніміз ол аудит қызметін жүргізу үшін дайындалған ереже, нұсқаулар жинағы. Оған жататындар: аудит қызметін жүргізу жоспары, ағымдағы бақылау әдісі мен бағдарламасы, мәліметтер жинау жүйесі, ішкі бақылау жұмысына баға беру. Аудиттің негізгі мақсаты оны жаппай тексеру жүргізу арқылы негізгі міндетін орындау, аудиторлық қорытынды жасау болса, жұмыс стандарты сол аудит процессінің барлық ағымына қажет әдіс жолын анықтайтын аудит құралы.

Ақпарат стандарты мазмұны жағынан аудит қызметінің қорытындысын жасауға арналған ереже нұсқау. Шаруашылық субъектілерінің ерекщеліктеріне сәйкес аудитор ақпараты бірнеше түрде жасалынады: тұжырымдау аудит қорытындысын жасау үшін аудит қызметінің материалдар ақпараты; қаржы ақпараты; аудитордың қорытындысын жасау үшін кәсіпорынның басшысына хат; кәсіпорынның басшысына жазбаша түрде берілетін ескертулер, кемшіліктер туралы мәлімет.