Телефон байланысы

Телефон байланысы - сым арқылы немесе радиосигналдар көмегімен дыбысты ақпараттарды қашықтыққа жеткізуді жүзеге асыратын электрлік байланыс түрі. Телефон байланысы кез келген қашықтықтағы абоненттердің тікелей сөйлеуін қамтамасыз етеді. Телефон байланысы 1876 жылы америкалық өнертапқыш а.белл ойлап тапқан телефон аппараты мен алғашқы телефон стансасының пайда болуынан (1878ж.,Ақш) басталады. Телефон байланысын жергілікті (қалалық және ауылдық), қалааралық, халықаралық, сондай-ақ мекемелік және жылжымалы (ұялы байланыс, радиотелефондық байланыс) деп бөледі. Телефон байланысы жолы күрделі техникалық құрылыстан (мысалы, кейбір қалааралық кабелдік байланыс жолдарында аралық регенераторлар мен күшейткіштер саны бірнеше мыңға жетеді) тұрады. 20 ғасырдың 80-інші жылдарының басынан талшықты оптикалық байланыс кабелінің негізінде байланыс жүйелері кең дамыды, абоненттердің радиотелефон арқылы байланысуын қамтамасыз ететін қабылдап-таратқыштардың (ұялы желілер) ұжымдық желісі пайда болды. Өте алыс қашықтықтағы байланыс үшін жердің жасанды серіктері (жжс) қолданылады.

Тапсырмалар:

1. Жаңа сөздермен сөз тіркестерін құрастырыңыздар.

Мысалы. Ұжымдық желі.

2. Мәтінді оқып аударыңыздар, туынды сын есімді және етістіктің шақтарын табыңыздар.

3. Мәтін бойынша сұрақ-жауап құрастырыңыздар.

4. Мына сөйлемге синтаксистік және морфологиялық талдау жасаңыздар. Өте алыс қашықтықтағы байланыс үшін жердің жасанды серіктері қолданылады.

5. Осы мәтіннің мазмұнын айтып беріңіздер.

6. Сөз тіркестерін қатыстырып сөйлем құраңыздар.

Ұсынылатын әдебиеттер

1. Күзекова З. Қазақ тілі практикалық курсы. Алматы, 2001.

2. Бектұров Ш, Бектұрова А . Қазақ тілі для начинающих. Алматы, 1998.

3. Адашева А. Қазақ тілі. Алматы, 1997.

4. Жетпісбай Ш, Ботабек А,Байпелова Г,ӘбілқасовҒ, СағатоваГ. Қазақ тілі (Кредиттік технология жүйесі бойынша оқу құралы). Қарағанды, 2004.

СӨЖ арналған бақылау тапсырмалары (8-тақырып) қосымша [14,15,17,20]

1Салық түрлері тақырыбына әңгіме жазыңыз.

2 Телефон байланысының тиімділігі тақырыбына сұхбат құрастырыңыз.

9-тақырып. Ақша қызметі. Теңге –ұлттық валюта. Өткізгіш және оқшаулатқыш. Сөйлем мүшелері.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары

1.Грамматикалық тақырыптарға мысалдарды мәтіндерден табу.

2. Тапсырмаларды орындау

3. Кәсіби мәтіндерге қатысты жаңа сөздермен таныстыру.

4. Өтілген тақырыптар бойынша студенттерге сұрақтар қою.

Ақша қызметі

Қазіргі замандағы қоғамда ақша өте үлкен және алуан түрлі рөлді атқарады. Ақшаның рөлі жалпы балама түріндегі маңызымен анықталады, өйткені бұл рөлге айрықша арнайы тауарды бөліп шығару тауар өндірісі мен айналысының заңы болып табылады. Ақша тауарларды айырбастау құралы ретінде әрекет етпейді, ол өндіріспен үздіксіз байланыста болады. Осы бастапқы тұғырға сүйене отырып, мынаны сеніммен атап өтуге болады, яғни ақша дамыған тауарлық шаруашылықтың ажырамас бөлігі болып табылады. ол шаруашылық өмірдің жағдайына және қоғамда болып жатқан экономикалық үрдістерге маңызды түрде және үнемі ықпал етеді. Ақша тауарлар мен қызметтердің үлкен массасының қозғалысын, сонымен бірге қаржы - несие жүйесі арқылы жеткізушілер мен тұтынушылар арасында ақша құралдарының қозғалысын туындатады.

Ақшаның нарықтық экономикадағы рөлі - ақша жинақтарын қалыптастырудың механизмдерін құру және кеңейту, барлық қаржылық ресурстарды жұмылдыру (мобилизация) және оларды ұдайы өндірісте тиімді қолдану үшін инвесторларға беру. Осылайша, ақшаның экономикалық жүйедегі қоғамдық рөлі мынада, яғни олар нарықтық экономикадағы тәуелсіз субъектілер арасында байланыстырушы буын болып табылады.

Ақша тауарларды, қызметтерді, тауарлық - материалдық құндылықтарды шаруашылық - қаржылық қызмет нәтижелерін құндық есепке алу және бақылау құралы ретінде қолданылады.

Ақшаның нарықтық экономикадағы рөлі еңбекақы, сыйақы түрінде еңбек шығындарын құндық өлшеу және бақылау ретінде, яғни еңбек өлшемі мен тұтыну өлшемін, еңбектің саны мен сапасын бақылау құралы ретінде, сонымен бірге еңбек өнімділігін ынталандыру және арттыру құралы ретінде айқындалады.

Ақшаның экономикадағы рөлі тауарды, қызметтерді сату-сатып алу бойынша экономикалық қарым-қатынастар субъектілері арасында келісімдік міндеттемелердің орындалуын бақылау құралы ретінде айқындалады. Яғни ақша арқылы өндірістік және саудалық қызметті жақсы ұйымдастыруға қатысты жабдықтаушылар мен сатып алушылардың материалдық жауапкершілігі артады.

Мемлекеттер экономикасын ақшалай несиелік реттеудегі ақшаның рөлі жоғары, онда бұл реттеу ақшаның монетаристік теориясына негізделеді. Әрбір елде жыл сайын орталық банк тарапынан ақша массасын өлшеудің ақшалай бағыт – бағдары белгіленеді, соған сәйкес ақша – несие құралдары көмегімен оны реттеу жүзеге асады.

Мұндай ақша несиелік реттеудің мақсаты – ақша массасының өсуін тежеу, инфляцияны болдырмау, елдегі ЖІӨ (жалпы ішкі өнім) – нің өсуін ынталандыру.

Тапсырмалар:

1. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз.

2. Сұрақтарға жауап беріңіз.

Қоғамда ақша қандай рөл атқарады?

Ақша өндіріспен үздіксіз байланыста болады ма?

Ақша массасын өлшеудің ақшалай бағыт – бағдарын реттеу қалай жүзеге асады?

Ақша несиелік реттеудің мақсаты не?

Ақшаның экономикадағы рөлі қандай?

3. Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып, сөйлемдерді көшіріп жазыңыз.

Ақшаның рөлі жалпы ... балама түріндегі маңызымен анықталады, өйткені бұл рөлге айрықша ... тауарды бөліп шығару тауар өндірісі мен айналысының ... болып табылады.

Ақша тауарлар мен қызметтердің үлкен массасының, сонымен бірге жүйесі арқылы жеткізушілер мен тұтынушылар арасында ақша қозғалысын туындатады.

Яғни ақша арқылы және қызметті жақсы ұйымдастыруға қатысты жабдықтаушылар мен сатып алушылардың ... жауапкершілігі артады.

4.Сөз тіркесін жасаңыз.

Экономикалық, еңбек, қаржылық, инфляцияны.

1. Мәтін бойынша сұхбаттасыңыз.