- •Мемлекеттік тіл мәртебесі
- •Тіл туралы заң
- •Адам бәрін жасайды
- •Билл гейтс туралы
- •Кісінің кісілігі уақытты босқа өлтірмеуден басталмақ. Даналық жасқа байланысты емес. Елдің бәріне ортақ бір-ақ күнтізбе бар, тек оны әркім әр түрлі пайдаланады.
- •Мен бос уақытымды қалай өткіземін?
- •Ақша – қымбат, адам өмірі одан да қымбат, ал уақытың бәрінен қымбат. А.В. Суворов
- •Ұлы іс отаншылдықтан туады
- •Атамекен
- •Жаңа әлемдегі жаңа қазақстан
- •Білім – байлығымыз
- •Білім атасы – ы. Алтынсарин
- •Мемлекет және біз
- •Қазақстан республикасының елтаңбасы
- •Қазақстан республикасының туы
- •Қазақстан республикасының әнұраны
- •Қазақстан республикасының әнұраны
- •Менің отаным – қазақстан
- •Табиғат
- •Табиғаты ғажап қазақстан
- •Тал бесігім – табиғат
- •Диктант «бурабай»
- •Қазақстанның қорықтары
- •Жер тұрғындары
- •Қазақстанның халқы
- •Мәдени мұра – алтын адам
- •Ғалам және ғасыр
- •Ххі ғасырдың жетістіктері астана – қазақстан республикасының бас қаласы.
- •Тоқтар оңғарбайұлы әубәкіров
- •Азаматтық қалай анықталады?
- •Қазақстан республикасының конституциясы алтын заң – ата заң
- •Біздің университет. Қармту- білім ордасы
- •Ә.С. Сағынов – академик, ғалым
- •Энергетика , телекоммуникация және автоматтандыру институты
- •Кәсіби бәсекелестік
- •Бәсекеге қабілетті азаматтар – қазақстанның болашағы
- •«Қазақстан – 2030» стратегиясы – ел дамуының көзі
- •Аралық тест студент - болашақ басшы, істі ұйымдастырушы
- •Жастар – еліміздің болашағы
- •Мамандық әлемінде
- •Қаныш имантайұлы сәтбаев
- •Адам және қоғам
- •Салауатты өмір салты
- •Электрмагнитті жүйе
- •Жеке адам, топ және ұжым
- •Менеджер және ұйым
- •Радиотелефон байланысы
- •Қоғамдағы отбасының қызметі
- •Телекоммуникация
- •Қазақстанның білім беру жүйесі
- •Болашақ бағдарламасы жайында
- •Қоңырау
- •Ұлттық байлық
- •Қазақстанның пайдалы қазбалары
- •Электрқуатының екі түрі
- •Экономикалық тәуелсіздік
- •Радиотехника өнеркәсібі
- •Телефон байланысы
- •Ақша қызметі
- •Ұлттық теңгеміз туралы
- •Өткізгіш және оқшаулатқыш
- •Қазақстанның географиялық орны
- •Қазақстан климаты
- •Жарық реттегіш
- •Қазақстанның экологиясы
- •Қазақстанның табиғатын қорғау
- •Электр желі
- •Жер құнары - өмір нәрі
- •Ақ бидай (ертегі)
- •Трансформатор
- •Өсімдіктердің тіршілік формалары
- •Қазақстанның «қызыл кітабы»
- •Радиоэлектроника
- •Өсімдік және медицина
Азаматтық қалай анықталады?
Адам туғанан соң азамат болып қалыптасады. Өйткені оған мемлекеттің егемендігіне байланысты құқықтары мен міндеттері беріледі. Азамат – ұғымы публистикалық мағынасында жиі қолданылады, ол адам - өз Отанының ұлы (немесе қызы) деген ұғымды білдіреді.
Азаматтық проблемалардың мәні - жеке тұлға құзыреттілігінің қажеттіліктері мен маңызды конституцияның міндеттері тығыз байланыста болуымен анықталады. Ата Заңда «Адам, оның құқығы мен бостандығы жоғары құнды байлық. Адамның бостандығы мен құқығын қорғау және сақтау мемлекет міндетіне жатады», - деп айтылған.
Азаматтықтың түсінігі мен оның принциптері.
«Азаматтық» түсінігінің мазмұны туралы сұрақтар конституциялық құқықтардың күрделі проблемасы болып келеді. Қазіргі уақытқа дейін азаматтықтың онымен байланысты құқықтық әрекеттердің нақты берілген анықтамасы жоқ.
Азаматтық сөзіне алғашқылардың бірі болып, анықтама беруге әрекет жасаған орыстың белгілі заңгері С.С. Кишкин. Айтылған проблемаларды талдаудың нәтижесінде ол «азаматтық мемлекеттің саясат жүйесінің және барлық құқықтық элементтерін анықтау мүмкіндігіне негізделген мемлекетпен байланысқан жеке тұлға».
Азаматтық қалай анықталады? дегенде мемлекет азаматтарға толық құқықтары мен бостандықтарын белгілеп берсе, ал азаматтар заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдары және өзге де міндетті төлемдерді төлеу сияқты жүзеге асырады.
Тапсырмалар:
Мәтін бойынша жаңа сөздерге сөздік жасаңыз.
Мәтінді орыс тіліне аударыңыз.
Азаматтық қалай анықталады? дегенге тақырыпқа сұқбат құрыңыз.
Сіз өз еліңіздің азаматығыңыз туралы не айта аласыз?
Қазақстан республикасының конституциясы алтын заң – ата заң
Әрбір мемлекет қоғам тіршілігінде тәртіп болуын қадағалайды. Тәртіп болу үшін заң шығарады. Біздің алғашқы Ата заңымыз 1993 жылы 28 қаңтарда қабылданды. 1995 жылы 30 тамызда қазіргі Ата заңымыз қабылданды. Яғни ең негізі, ең басты заң – «Ата Заң» немесе «Конституция» (латын сөзі «constitutio»). Конституцияның 1-бабында: «Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостаңдықтары» делінген. Қазақстан Республикасында адам құқықтары мен бостандықтары әркімге туғанынан тиесілі. Республика азаматтарының құқықтары мен міндеттерін Конституция анықтайды.
Тапсырмалар:
Сөздікпен жұмыс жасаңыз. Сөздерді оқып, аударыңыз. Айтылуына, жазылуына көңіл бөліңіз.
Мына сөздермен сөз тіркесін, 3-4 сөйлем құрастырыңыз:
Мемлекет, құқық, ғұрыптар, әділеттілік, ережелер, заңдар, өкімет, қоғам, тәртіп, зайырлы, әлеуметтік, бостандық, міндеттер, өркениетті.Әрбір азаматтың қандай құқығы, бостандығы және міндеттері болады деп ойлайсыз?.
3. Мәтіндегі етістіктерді сөз құрамына талдаңыз.
4. Синоним сөздердің мағынасын түсініп, сөйлем құраңыз. Ата заң – конституция; пайда болу – туу- шығу –жарық көру; ыдырау – күйреу – жабылып қалу; әділеттілік - әділдік – шындық – ақиқат; билік – басқарушылық – иелік – қожалық; билеу – басқару – меңгеру – иелену – үстемдік жасау; ереже – қағида – тәртіп – жол – жоба.
5. Мәтін бойынша түсінгеніңізді әңгімелеңіз.
МЕН - ҚАЗАҚСТАН АЗАМАТЫМЫН
Менің туып-өскен жерім – Қазақстан. Қазақстан – Еуразия құрлығындағы ең үлкен мемлекеттердің бірі. Қазақстан Республикасы - өз аумағында тұратын барлық азаматтардың ортақ Отаны. Отаншылдық өз үйіңнен басталады. Кімде-кім ата-анасын ардақтаса, бірге тұрған бауырларымен тату болса, өзінің өскен ауыл, қаласын, туған ұлтын сыйлап, қадірлесе, сол адам отаншыл болады.
Қазақстанның кең даласын, биік тауларын, ормандары мен көлдерін көрген адам оны еш уақытта ұмыта алмайды. Біз жер шарының осындай сұлу, бай өлкесінде тұрамыз. Ол – біздің Отанымыз.
Мен Қазақстанда тұратынымды мақтаныш етемін. Қазақстан азаматы ретінде туған Отанымды, халқымды құрмет тұтамын.
Әрбір Қазақстандық азамат атамекенін, ел намысын қорғайтын, ата салтын бұзбайтын, қайырымды болуы керек.
Қазақстандық азамат отанды сүйетіндігін сөзбен емес, іспен дәлелдеуі қажет.
Тапсырмалар:
1. Мәтіннен жаңа сөздерді көшіріп жазыңыз, аударыңыз, сөз тіркестерін, сөйлемдер құрастырыңыз.
2. Мәтінді мәнерлеп оқып, мазмұнын түсініңіз.
3. Мәтін бойынша мына сұрақтарға жауап беріңіз:
а) Қандай адам өз отанының патриоты бола алмайды?
ә) Отаншылдық қандай қасиет?
в) Қазақстан жері қандай?
г) Қазақстан азаматы қандай болуы керек?
4. Мәтіннен болымсыз етістіктерді теріп жазыңыз.
5. Бос орынды толтырыңыз.
Мен --------- тудым. Менің Отаным -----------. Біз туған Отанымызға ----------. Қазақстанның жері --------. Қазақ тілі --------- . Мен - Қазақстан ------------. Қазақстандық --------- Отанын қорғайды.
Керекті сөздер: қызмет етеміз, мемлекеттік тіл, азаматымын, Қазақстан, кең-байтақ, азамат, Қазақстанда.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Сүлейменова Э., Қадашева Қ., Аханова Д. Қазақ тілі. Учебный комплекс. Алматы, 1996.
2. Бектұров Ш.К., Бектұрова А.Ш. Қазақ тілі (Ана тілі деңгейінде үйрету құралы). Алматы, 1998.
3. Түймебаев Ж. Қазақ тілі (Грамматикалық анықтағыш). Алматы, 1991.
СӨЖ арналған бақылау тапсырмалары: (11-тақырып) [14,15,17,18,19].
1. «Мен – елімнің ұланымын» Шығарма.
2. «ҚР Конституциясы» тақырыбына сұхбат құрстырыңыз
12-тақырып. Біздің университет. Ә.С. Сағынов – академик, ғалым. Біздің институт
. Етістіктің рай формалары.
Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары
1. Грамматикалық тақырыптарға мысалдарды мәтіндерден табу.
2. Тапсырмаларды орындау.
3. Мәтіндерден жаңа сөздерді сөздікпен аударту.
4. Өтілген тақырыптар бойынша студенттерге сұрақтар қою.