7.Қазақстан Республикасында қаржы жүйесін жетілдіру міндеттері.

ҚР қаржы жүйесі:

• Жалпымемлекеттік қаржы: 1)мемлекеттік бюджет (республикалық және жергілікті бюджеттер); 2)мемлекеттік кредит (мемлекеттік борыш: ішкі және сыртқы); 3)мемлекеттік арнаулы бюджеттен тыс қорлар (зейнетақы қоры, сақтандырудың мемлекеттік қоры, инвестициялық қор, инновациялық қор, ҚР Ұлттық қоры).

• Шаруашылық жүргізуші субьектілердің қаржысы: 1)материалдық өндіріс сферасының қаржысы (өнеркәсіп, ауылшаруашылығы, жүк көлігі, байланыс, т.б.). 2)материалдық емес өндіріс сферасының қаржысы (тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтың, халыққа тұрмыстық қызмет көрсетудің, көлік, денсаулық сақтау, білім беру, т.б.).

• Үй шаруашылықтарының (халықтың) қаржысы (еңбекақы төлеумен, жинақтаушы зейнетақы қоры жүйесінен ақша қаражаттарын төлеумен, игіліктер мен қажеттіліктерді сатып алумен, салық төлеумен байланысты қаражаттар).

Қазіргі кезде қаржы жүйесі өзгерістерге ұшырап қайта құрылуда. Қаржы жүйесін қайта құрудың басты міндеті оның ҚР әлеуметтік дамуын тұрақтандырып, одан әрі тездетуге, қаржы жүйесінің ықпалын күшейту,жалпы ұлттық табыстың, қаржылық ресурстардың,үздіксіз өсуін қамтамасыз ету,қоғамдық өндірістің барлық буындарында шаруашылық коммерциялық есептерді нығайту болып табылады.

Қазіргі жағдайдағы ҚР-ң қаржы жүйесінің міндеттеріне:

1. Кіріс мөлшерін, шығысты несиелендіруді, бюджет дефицитін ескере отырып жоспар құру.

2. Бюджетті қаржыландыруда приоритетті таңдау

3.Негізгі бюджеттік жоспарлауда нормативті бағдарламалар ретінде қолдану, орталықтандыруды жалғастыру арқылы жергілікті бюджетке өз қаражаттарын өзіне жұмсау мүмкіндіктерін беру.

4.Несие қарыздарды қысқарту қаржы міндеттемелерін тіркеу механизмін жетілдіру, заманға сай бюджетті жоспарлау.

5.Бюджет тапшылығын азайту мақсатында жергілікті бюджеттермен байланыс жүйесін нығайту.

6. Мемлекеттік қаржыны орнымен жұмсау, мемлекеттік сатып алулар жүйесін нығайту, мемлекеттік сатып алуларды заңды және ашық түрде қадағалау.

7.Қаржылық жоспарлауда методология енгізу арқылы мемлекеттің қаржы саясатын жүргізу және түзету.

8. Фискалдық және монетарлық саясат.

Қаржы саясаты:

1. Фискалды (салықтық бюджеттік):

Құрылымы:

• Салық саясаты Кеден саясаты Мемлекеттік шығындар

Құралдары:

• Салық кеден тарифі

• Салық түрлері

• Мемлекеттік шығындарды бап

Фискалды саясат екіге бөлінеді:

1. Дескредициялық – ұлттық өндірістің нақтылы көлемін, жұмыспен қамтылуды өзгерту,инфляцияны бақылау, экономиканы өсуді тездету мақсатымен мемлекеттің салықтарымен және шығыстарымен айла-шарғы жасау ретінде жүргізіледі.

2. Дескредициялық емес – автоматты немесе «кіріктірме тұрақтандырғыштық» іс-әрекетті қажет ететін саясат.

Экономикалық циклдың сипатына қарай ынталандырушы немесе тежеуші фискалды саясат жүргізіледі. Құлдырау кезінде мыналарды қарастыратын ынталандырушы фискалдық саясат жүргізіледі:

1) мемлекет шығыстарының көбеюі;

2) салықтардың төмендеуі;

3) мемлекеттің шығыстары артуының үлкен нәтижесін ескере отырып фискалдық саясаттың бұл бағыттарының үйлесуі.

Артық сұраныммен және инфляциямен шарттасылған тежеушілік фискалдық саясат кері бағыттарды қамтиды:

1) мемлекет шығыстарының азаюы;

2) салықтардың көбеюі;

3) бұл бағыттардың үйлесуі.

Тежеушілік фискалдық саясат бюджет артығына жетуге бағдарлануы тиіс

Фискалды саясат экон/да мынадай мәселе шешеді:

1. Өндіріс құлдырауы бүл жағдайда салық мөлшерлемесін азайтып шығын құрылымына дотациялар енгізу және қаржыландыру

2. Импорттық тауарлардың нормадан жоғары мөлшерден енуі, мұнда кедендік тариф жоғарылап және квота енгізу

3. Монополиялық жағдай тудырмау жағдайы