16. Филасофия Платона.

Платон быу вучнем Сакрата и пайшоу па шляху пашырэння дэдуктыунага метаду Сакрата. Цэнтральным паняццем у Платона выступае идэя. Идэи иснуюць сами па сабе и не маюць якога небудзь носьбита. Яны зьяул. сапраудным быццём, а усе прадметы выступаюць як часовыя. Доказнасць иснавання идэй Платон падмацоувау

прыкладами. Ен адзначау што каб парауноуваць физичныя прадметы памиж ими заусёды знаходзицца идэальны прадмет, з яким и адбываецца асноунае параунанне. Што датычыцца иерархии идэй у разуменни Платона то Платон адзначау што у прыродзе усё знаходзицца ва узаемасувязи,

адкуль выцякае, што иснуе узаемасувязь и иерархия идэй, якая прадстаулена наступными группами идэй.

1)Самыми галоуными идэями у разуменни Платона были идэи прыгажосци и справядливасци.

2)Идэи дакладных прадметау

3)Идэи жывёльнага свету

4)Идэи физичнага свету.

5)Идэи адносинау(роунасць, симметрыя, прапорцыя)

Платон працягвау вучэнне сафистау аб тым ,што чалавек складаецца з цела и душы. Цела характэрызуецца смяротнасцю, а душа вечнасцю. Душа нясе у сабе шматгранную и разнастайную инф аб иснаванни сусвету, якая перадаецца свету идэй, пасля смерци чалавека. Таким чынам свет идэй и свет прыродных прадметау знаходзицца у узаемасувязи. Душа складаецца з трох асноуных частак:

а) Разумная душа- пры дапамозе гэтай душы чалавек разважае. (у галаве)

б) Неразумная душа-пры дапамозе якой чалавек адчувае небяспеку.(страўнік)

в) Вогненная душа-Займае сярэдняе месца памиж першыми двумя, и дзякуючы ей чалавек валодае гераизмам и мужнасцю и г.д.(сэрца)

Дзякуючы вучэнню Платона аб душы аформилася навука психалогия.

Дзяржаве Платон прысвяциу 2 сваих працы: ‘Дзяржава’,’Палитыка’. Платон адзначау што правильнасць дзяржау иснуе тольки у идэальным варыянце. У зямных умовах дзяржава у сваим развицци праходзиць у наступных нормах:

1)тэмакратыя-улада належыць немногим и кирауники дзяржавы карыстаюцца пашанай и аутарытэтаму народа, а за тым казнакрадства

2)алигархия-улада меньшасци(дярж бедных і дярж багатых)

3)тэрания-улада аднаго(найгоршая форма)

4)дэмакратыя-улада народа. Па Платону гэта таксама непрвильная форма дзяржаунасци так як большасць праз выбары галасаваннем змушаюць падпарадкавацца меньшасць.

Ідэальная дярж-мудрасць кір-ка і мужнасць народа.Кір-к не павінен разбірацца у дакладных справах, а філосафам. Нахуй генералаў!(бо казарма)

17. Филасофия Арыстоцеля

У тэрмин форма Грэки укладвали сэнс: ‘тварэнне з ничога’. Паводле Арысля любы физ. прадмет складаецца з двух момантау:

1)з матэрыи або матэрыялу-физ. сутнасць прадмета.

Нешта для пачуццёвага успрымання.

2)з формы-идэальнай сутнасци прадмета, якую можна разумець тольки рацыянальна т.е.розумом а не пачуццём.Форма гэта нябачная але вельми актыуная частка прадметау.

Арыстоцель ставиць пытанне –што зьяул формай и адкуль яна бярэцца. Прыклад: з глины можна зрабиць шар яки будзе адзинствам глины як матэрыи и шарападобнай формы. Адсюль Арыстоцель робиць выснову што кожная матэрыя мае магчымасць(патэнцыю) ствараць розныя формы.

Родава-відавыя формы(від-бяроза, род-дрэва)

Арыстоцель личыу што увесь свет ствараецца першарухавиком ци самай высокай формай. И Ён уводзиць паняцце энергии у якое закладвае сэнс пераходу ад патэнцыяльных магчымасцей да рэальнага иснавання. Гэты працэсс ен называе энтэлехия. Усе прадметы на 3 гр:нерухомыя, самарухлівыя і якія рух-ца пад уздз сілы.Першарух-ні да якой з груп.

Паводле Арыстоцеля иснуюць 4 виды прычын:

1)матэрыяльн-прысутничае у самим физ. матэрыяле

2)фармальная-прысутн у аснове узникнення нейкай дакладнай формы

3)дзейсная-дзякуючы гэтай прычыне иадбываецца дзеянне, матэрыял набывае адпаведную форму(праца, скульптура)

4)мэтавая-мэта и ёсць прычына любога працэссу

Арысль пиша, што стваральникам мэты у прыродзе зьяул эрас-адначасова дзицця багацця и беднасци.

Таким чынам эрас ёсць тольки жаданне а не само валоданне. Вяликую увагу Арыстоцель выдзяляу прыроднай фили якая наз ‘фюзис’. Физика Арысля пачыналася з прызнання парных супярэчначцей и их злучэнняу наступным чынам:

1)цёплага з сухим(агонь)

2)цёплага з вильготным(паветра)

3)Халоднага з вильготным(вада)

4)Халоднага з сухим(зямля)

Актыуныя элементы: цяпло, холад

Пасссиуныя: вильготнасць, сухасць

Акрамя 4 класичных першастыхий Арыстоцель прызнае и 5ую першастыхию-эфир.