1. Тақырыбы: Прокариот генінің транскрипциясы

2. Мақсаты:студенттерде прокариоттардың тұқым қуалау ақпаратының жүзеге асырылуының молекулалық механизмін транскрипция деңгейінде, транскрипцияның тірі ағзадағы қызметін, мәні мен маңызын туралы білімдерін қалыптастыру.

3. Оқытудың міндеттері:

- транскрипцияның маңызы туралы студенттерде білім қалыптастыру;

- транскрипцияның әр кезеңінің молекулалық механизмінің маңызын үйрету;

- транскрипция үрдісіне қатысатын негізгі ферменттердің рөлін білу;

- прокариот ағзаларындағы транскрипцияның ерекшелігін түсіну және үйрену;

- транскрипцияның тірі ағза тіршілігіндегі рөлін түсіндіру;

- терминдерді білу.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

4.1. Транскрипция, анықтамасы, кезеңдері.

4.2. а- РНҚ синтезделуіндегі матрицалық принцип, репликациядан транскрипцияның айырмашылығы

4.3. Транскрипция үрдісіне қатысатын ферменттер.

4.4. Прокариот гендеріндегі транскрипцияның механизмі:

1) инициация

2) элонгация

3) терминация.

5. Оқыту әдістері: үйлесімді (комбинациялық) оқыту тәсілі (әңгімелесу, кестелер толтыру, сызбалар сызу, типтік және ситуациялық есептер шығару).

6. Әдебиеттер:

Негізгі:

6.1 Қуандықов Е.Ө., Аманжолова Л.Е. Молекулалық биология негіздері (дәрістер жинағы). Алматы, 2007, б.42-64.

6.2 Генетика. Под ред. Иванова В.И. М., 2006, с. 54, 201-210.

6.3 Гинтер Е.К. Медицинская генетика. М., 2003, с. 35-46.

6.4 Мушкамбаров Н.Н., Кузнецов С.Л. Молекулярная биология. М.,2003, с.85-148.

6.5 Медицинская биология и генетика. Учебное пособие под ред. проф.

Куандыкова Е.У. Алматы, 2004, с. 29-41.

6.6. Қуандықов Е.Ө., Әбілаев С.А. Медициналық биология және генетика. А.,

2006, б. 67-69.

6.7. Медициналық биология және генетика. Оқу құралы проф. Қуандықов Е.Ө.

ред. А., 2004, б. 30-43.

Қосымша:

6.1. Жимулев И.Ф. Общая и молекулярная генетика. Новосибирск, 2006,

с. 123-126, 172-196.

6.2. Коничев А.С., Севастьянова Г.А. Молекулярная биология. М., 2005, с.243-295.

6.3. Қуандықов Е.Ө., НұралиеваҰ.Ә.Негізгі молекулалық-генетикалық терминдердің орысша-қазақша сөздігі. Алматы, 2012.

7. Бақылау:

7.1. Құзыреттілікті бағалау – білім.

7.1.1. Тақырыптың сұрақтары бойынша ауызша сұрау.

7.1.2. Тесттік бақылау – 10 сұрақтан 2 нұсқа.

7.3.-Есеп шығару

РНҚ молекуласының нуклеотидтік қатары берілген. ДНҚ молекуласының матрицалық және кодтаушы тізбегін ажыратыңыз. ДНҚ мен РНҚ молекуласының 5'-3' ұшын табыңыз.

а-РНҚ 7 met- G-AUGUUUCUACACACGGUAGACGCCGGCUGGCGAUAG – (A)

7.1.4. Есеп шығару

ДНҚ молекуласының матрицалық тізбегінің нуклеотидтік қатары берілген, а-РНҚ молекуласының құрылысын анықтаңыз. РНҚ молекуласының 5'-3' ұшын көретіңіз.

ДНҚ

5' ATGGACGAAAATCCGGATCGCCAAGGTATTTTGA

3'

7.1.6. Есептер шығару (Медициналық биология және генетика.Оқу құралы Е. Ө. Қуандықов ред. А., 2004, б. 40-43, № 1,4,5,9 .

7.2. Құзыреттілікті бағалау – тәжирбиелік дағды:

7.2.1.Транскрипция үдерісінің кезеңдерінің сызбасын сызу және транскрипцияға қатысатын ферменттерді сипаттау

7.3. Бақылау сұрақтары:

7.3.1. Тірі ағзалардың (жасушалардың) тіршілігіндегі транскрипцияның рөлі мен маңызы.

Тақырып бойынша үш тілде түсіндірме сөз:

Қазақ тілінде	Орыс тілінде	Ағылшын тілінде
Транскрипция-тұқым қуалайтын ақпаратты іске асырудың бір сатысы, тұқым қуалайтын ақпараттың ДНҚ-дан а-РНҚ-ға көшірілу үдерісі	транскрипция -один этапов реализации наследственной информации; процесс переписывания генетической информации с ДНК на и-РНК	transcription - one of the stages of genetic information, the process of copying genetic information from DNA to RNA and

Құрастырушы: М.Ж.Жұмағұл

№ 19 сабақ