103. Биклассикалық философиядағы иррационалдық және рационалдық еместік проблема.

Шопенгуер дүние ерікпен елес, нище жаксылык пен гегль ақылды аспанга көтерді , тіпті аспанга көтерді. Шопенгауер мен нищще акылды таптады. Ырықпен билік керек деген, нище дінге қарсы кітап жазды, қоғамда зұлым адамдар өмір сүру керек , қатігез, жаны ашымайтын, ал әлсіз адамдар өмірге керек жоқ, өмірден кету керек деген, гуманиз деген солардың кетуіне жәрдемдесу деді

19 ғасырдың аяғында ХХ ғасырдың басында философияда иррационалдық сипаттағы бағыттар қалыптаса бастады. Иррационализм ұғымы рационализмге кері деген мағананы береді. Ақылмен түсінуді мүмкін емес деп, танымдағы басқа қабілеттерге назар аударады. Осы кезеңдерде пайда болған философияға бейклассикалық деген айдар тағылды. ХХ ғасыр философиясының бастамасы “Өмір философиясы” болды. Оның бірінші нұсқасы А.Шопенгауэр, Ф.Ницше, А.Бергсон есімдерімен байланысты. Олар күшке табыну түйсіктеріне мән берді. А.Шопенгауэр мен Ф.Ницше “ерік философиясын” қалыптастырды. “Өмір философиясының” екінші нұсқасы Дильтей және Шпенглер сияқты философтардың есімімен байланысты болды. Олар өмірді алғашқы реалдылық деп қарастырды. Анри Бергсон философиясында интуицияға көп мән берілді. Өмір аналитикалық ақыл таразысына салуға келмейді деп шешті.

“Өмір философиясының” өкілдері ақылгөйсимін деп, тек қайғыға тап етті. Тылсым дүниені көп айтып кетті. Осы философтарды теріске шығарсақ қайтеді деген ғалымдар шықты. Метафизикалық философияны терістеп шыққан философияны позитивизм деп атады. Бұл ағымның атының өзі позитивтік, яғни дұрыс әрі дәлелденген білімді ғана мойындау дегенді білдіреді. Позитивизмнің негізін қалаған Огюст Конт (1798-1857). Позитивисттер нақты ғылымдарды білімнің бірден-бір көзі деп жариялаған. Олар философиялық зерттулердің танымдық маңызын теріске шығарған.

Қазіргі заман философиясы.ХХ ғасыр философиясы антропологиялық сипатқа ие. Бұны экзистенциализм бағытынан көреміз. Экзистенция латын тілінен аударғанда тіршілік дегенді білдіреді. Экзистенциализмнің негізгі өкілдері Германияда К.Ясперс(1883-1969), Мартин Хайдеггер (1889-1973), Францияда Габриэль Марсель (1889-1973), Жан-Поль Сартр (1905-1980), Альбер Камю (1913-1960). Қоғам қара дүрсін күш, ол адамның болмысын тартып алады. Экзистенциализмнің түсінігі бойынша өлімнен қорыққан адам қоғамнан қорған іздейді. Бұл жалған тіршілік. Жалған тіршіліктің терең түкпірінде экзистенция жасырынады. Экзистенция шынайы жалғызілікі тіршілік. Экзистенция бір жағы қоғамдық болмыс, екінші жағы тысқары о дүниелік, “трансцендентті” болмыстың арасындағы болмыс. Экзистенцияның тағы бір қасиеті, оның интенциалығында, яғни тысқары, сыртқы, о дүниелік болмысқа, ештеңеге бағытталғандығы. Адам “шекаралық жағдайға” түскенде экзистенция анық көрінеді. “Шекаралық жағдайда” адам өмір мен өлім арасында тұрады. Осындай жағдайда адам өзін-өзі табады, өйткені, ол болмыстың ең жоғарғы түрі трансцеденциямен әсерге түседі.

104. Кездейсоқтық және компьютерлер.

Компьютерде кездейсоқ болмайды, өмірде заңдылықта бар кездейсоқта бар.