İcazə verilən qeybətə bir nümunə

Hekayət olunmuşdur ki, bir şəxs Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in hüzuruna gəlib deyir: Qonşum mənə əziyyət edir. Həzrət buyurur: Bu işə səbir et, çünki, yaxşı qonşu təkcə qonşusuna əziyyət etməyən qonşu deyil. Bundan da (qonşusuna əziyyət etməyən qonşudan da) yaxşı qonşu o şəxsdir ki, qonşusunun əzab-əziyyətinə dözsün.”

Bir müddət ötdükdən sonra kişi Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in hüzuruna gəlib öz qonşusunun əlindən şikayət edir. Yenə də həzrət həmin şəxsə səbir etməyi əmr edir, bunun əvəzində savabının böyük olmasını ona xəbər verir.

O kişi üçüncü dəfə qonşusunun əziyyətindən həzrətə şikayət etdikdə Həzrət əməli olaraq qeybətə icazə verib buyurur: Cümə günü camaatın küçə-bazarda çox get-gəl edən vaxtında mənzil ləvazimatı və vəsaitlərini evdən qırağa çıxart, arvad-uşaqlarını da onun üstündə oturt. Hər kim bu işin səbəbini soruşsa, de: “Vay, qonşunun zülmündən!”

O şəxs həzrətin buyuruğuna əməl edir. Çox çəkmir ki, qonşusu bu işin nəticəsində hamının onun verdiyi zülm və əziyyətindən agah olduğundan xəbər tutur və o kişinin yanına gedib ondan xahiş edir və söz verir ki, bir daha onlara əziyyət etməyəcək. Beləliklə o qonşu islah olur. Qur`anda gəlibdir:

“Allah, camaat haqqında aşkar pis danışmağı–bir kəsə zülm edildiyi hal istisna olmaqla– xoşlamır. Allah-Taala Öz bəndələrin sözlərini eşidən və onların necəliyini biləndir.”¹

Yalanin rəva görülməsi barədə

Bu ayədən mə`lum olur ki, qeybət, bu qeyd olunan xüsusi haldan başqa, rəva deyildir.

Yalan danışmaq da bu cürdür. Yalan danışmağın günahı çox böyükdür. Belə ki, Qur`ani-şərif yalan danışmağı bütpərəstliklə eyni səviyyədə zikr etmişdir:

“Bütlərin çirkinliyindən və batil sözdən (yalan və boş-boş danışmaq, qeybət etmək və s« kimi) uzaq olun.”²

Amma bə`zən bir mühüm məsləhət qarşıya gəlir ki, o zaman yalan danışmaq halal olur. Belə ki, əgər yalan danışmaqla bir günahsız ölümdən nicat tapacaqsa, o zaman yalan demək nəinki caiz, hətta vacib olur. Amma hər halda, yalan danışmaq hər cür olursa olsun sədaqətsizliklə birgədir və öz pis tə`sirini hökmən göstərir. Məhz elə buna görə də əxlaq elmi mütəxəssisləri naçarlıq hallarında belə rəva görülmüş günahları imkan daxilində düçar olmamağı sifariş və məsləhət edirlər.

İmam xomeyni (r.Ə) tərəfindən bir hədisin təfsiri

Əziz İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alih) buyurub:

“Qeybət etməkdən çəkinin, həqiqətən o, Cəhənnəm itlərinin yeməyidir.”

Böyük ustadımız, İslam İnqilabının əzəmətli rəhbəri, İmam Xomeyni (rə) həzrətləri bu hədisi belə təfsir etmişdir: “Çox qeybət edən şəxsin həqiqəti dəyişilib, it şəklinə düşür ki, onu mütləq Cəhənnəmə sarı aparacaqlar. Dünyada etdiyi qeybətlər Qiyamət günü çirk, qan və iylənmiş ətə dönüb yemək üçün bu itin qabağına atılacaq. Bu yeməkdən (çirk və qan) yeyən zaman bütün bağırsaqları parça-parça olub alovlanacaqdır.”

Qeybətin mə`nasi

Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən qeybət haqqında soruşanda, həzrət buyurdu: “Qeybət–bir müsəlman qardaşın arxasınca elə sözlər danışmaqdır ki, əgər həmin sözlər aşkar olarsa, haqqında danışılan şəxs narahat olar.”

Təəssüflər olsun ki, bu günahın böyük günahlardan hesab olunmasına və onu edən üçün Cəhənnəm odu və “Həmim” suyu və`dəsi verilməsinə baxmayaraq bizim məclislərimizin noğulu və şirnisidir.