40.Қазақстанның климаты (вегетациялық кезеңі бойынша)

Кең байтақ Қазақстанжерінде оның географиялық орнына (яғниатмосфералық ылғалдықтыңнегізгі көзі –мұхиттардантым шалғай орналасуына) және жер бедерінің сипатына байланысты қуаңконтиненттік климатқалыптасқан. Басқа кез келген аумақты аймақтар сияқты республика климатына дарадиациялықжәнециркуляциялықфакторлар кешені ерекше әсер етеді.

Радиация

Қазақстанаумағы үстінде бүкіл жыл бойыжоғары қысымдыауа қабаты үстемдік етеді, ал оған көршілес аймақтарға (солт., батыс және оңт.) төм. қысымды қабаттар тән келеді. Жалпы республика аумағының көпшілік бөлігіндеантициклондықауа райы басым. Сондықтан мұнда шұғылалы ашық күндер ұзақтығы жылына солт-тен оңт-ке қарай 2000 сағ-тан 3000 сағ-қа дейін артып отырады. Жылына солт-те 120, оңт-те 260 күн ұдайы ашық болады, бұлтты күндер саны тиісінше 60 күннен 10 күнге дейін (Балқаш ойысында) кемиді. Қазақстанның оңт. аудандарының қысы жұмсақ. Бұл өңірдің қыс айларында жиі-жиі қайталанатын жылымық құбылысы кезінде ауа темп-расының ең жоғ. деңгейі 15 – 20°С-қа дейін көтеріледі.

Атмосфера айналымы

Қазақстанжері қыс маусымында Сібір антициклонының тармағы мен жаз айларында азорлық антициклондық ядросының ықпалына жиі ұшырап отырады. Осыған байланысты республиканың солт-нде оңт.-батыс және батыс, ал жазда солт.-батыс бағыттан соғатын жел басым келеді.

41.Асыл тұқымдық мал шаруашылығы — өнімді және таза тұқымдық малтұқымы өсірілетін ауыл шаруашылығының бір саласы. Асыл тұқымдық мал шаруашылығының негізгі буыны — асыл тұқымды малзауытыболып табылады. Онда мал тұқымының ең таңдаулылары өсіріледі. Мал зауыттарының міндеттері: өсіріп отырған мал тұқымын одан әрі жетілдіру, жаңа зауыттық тип, аталық іздер мен аналық ұялар құру арқылы тұқымныңгенетикалықмүмкіншілігін арттыру; өсірілген жоғары сапалы мал тұқымымен зауыттардың өздерін,мемлекеттікасылдандыру стансаларын және асыл тұқымдышаруашылықтардықамтамасыз ету. Мал зауыттарында асылдандыру жұмысы ғылымы негізде жүргізіледі, тек таза тұқым өсіру жұмысы іске асырылады. Келесі буын — асыл тұқымды мал шаруашылықтары. Олардың міндеттері: өсіріп отырған малдың өнімдік және тұқымдық қасиеттерін жақсарту; малтөлдеріменасыл тұқымдыфермалардыжәне өндірістік шаруашылықтарды қамтамасыз ету. Республикада мұндай шаруашылықтарғаЖамбыл облысындағыЛуговой жылқы зауыты,Алматы облысындағыАқсай сиыр зауыты(Алатау сиыры),Қастек қой зауыты(Қазақтың биязы жүнді қойы),Атырау облысындағықой зауыты (қаракөлқойы) жатады

Асыл тұқымдық мал шаруашылығы — өнімді және таза тұқымдық малтұқымы өсірілетін ауыл шаруашылығының бір саласы. Асыл тұқымдық мал шаруашылығының негізгі буыны — асыл тұқымды малзауытыболып табылады. Онда мал тұқымының ең таңдаулылары өсіріледі. Мал зауыттарының міндеттері: өсіріп отырған мал тұқымын одан әрі жетілдіру, жаңа зауыттық тип, аталық іздер мен аналық ұялар құру арқылы тұқымныңгенетикалықмүмкіншілігін арттыру; өсірілген жоғары сапалы мал тұқымымен зауыттардың өздерін,мемлекеттікасылдандыру стансаларын және асыл тұқымдышаруашылықтардықамтамасыз ету. Мал зауыттарында асылдандыру жұмысы ғылымы негізде жүргізіледі, тек таза тұқым өсіру жұмысы іске асырылады. Келесі буын — асыл тұқымды мал шаруашылықтары. Олардың міндеттері: өсіріп отырған малдың өнімдік және тұқымдық қасиеттерін жақсарту; малтөлдеріменасыл тұқымдыфермалардыжәне өндірістік шаруашылықтарды қамтамасыз ету. Республикада мұндай шаруашылықтарғаЖамбыл облысындағыЛуговой жылқы зауыты,Алматы облысындағыАқсай сиыр зауыты(Алатау сиыры),Қастек қой зауыты(Қазақтың биязы жүнді қойы),Атырау облысындағықой зауыты (қаракөлқойы) жатады Осы Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуға арналған субсидиялау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) асыл тұқымды мал үлесін және ауыл шаруашылығы малының өнімділік сапасын арттыру мақсатында отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге (бұдан әрі – тауар өндірушілер), мал шаруашылығындағы асылдандыру ісі жөніндегі республикалық мал тұқымын асылдандыру орталығына (бұдан әрі – республикалық мал тұқымын асылдандыру орталығы), қостанай жылқы тұқымы жөніндегі асыл тұқымды жылқы зауытына, етті құс шаруашылығы жөніндегі асыл тұқымды репродукторға, тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджетте көзделген қаражат және іс-шаралар есебінен және шегінде бюджеттік субсидия беру (бұдан әрі – субсидиялар) тәртібін айқындайды.

2. Субсидиялануға тиіс бағыттар:

1) тауар өндірушілердің ірі қара малдың асыл тұқымды төлін сатып алуы;

2) етті және сүтті тұқымды аналық ірі қара мал басының сапалық құрамын жақсартуға бағытталған селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстар;

3) тауар өндірушілердің тұқымдық бұқалардың бағаланған ұрығын сатып алуы және эмбриондарды трасплантациялау;

4) жеке қосалқы шаруашылықтардағы мал басынан құралған, жалпы табында шағылыстыруға пайдаланатын асыл тұқымды етті бағыттағы тұқымдық бұқаларды күтіп-бағу;

5) тауар өндірушілер ата-енелік, ата-тектік нысандағы табынды ұстайтын отандық асыл тұқымды құс фабрикаларынан етті және жұмыртқа бағытындағы асыл тұқымды тәуліктік балапандар мен асыл тұқымды жұмыртқа сатып алуы;

6) тауар өндірушілердің отандық асыл тұқымды мал зауыттарынан немесе асыл тұқымды мал шаруашылықтарынан асыл тұқымды төлді сатып алуы;т.б