4 Дәрiс. Төрт тағанды крандар. Құрылысының ерекшеліктері, қолданылуы және жіктелуі
Төрт тағанды крандар – бұл бетон іргетасқа орнатылған рельс бойынша қозғалатын тіректеріне көпір орнатылған көпірлі кранның бір түрі. Арналуы бойынша төрт тағанды крандар тиеуші, құрылыста-орнатушы және арнайы арналған болып бөлінеді.
Ауыр кранның тiректерінің әрқайсыларының рельстік жолы екіден және одан да көп рельстерден тұрады. Жүрiс арбашалары кеңiстiктегі теңестірілген аспадан тұрады. Кейбір жағдайларда рельстер әр түрлi деңгейлердегі тiректердiң әр түрлi биiктiгiн де бола алады. Егер кран бiр жаққа қарай иілсе, ал басқасы тірек тұрағына иілсе, онда ол жартылай төрттағанды кран деп аталады.
Жүк таситын арбаша көпiр краны арқылы жылжиды. Арбашаның жылжымалы механизмі көтеру механизмі сияқты арбашаға (автономды жүк таситын арба) немесе металл құралымынды көпірде орнатыла алады. Металл құралымынды көпірде көтеру механизмі жиі емес орналастырған, арбашы жылжымалы механизммен жабдықталған.
27 Сурет . Төртағанды кранның жалпы көрінісі:
а – консольсіз; б – консольді; 1 – қатты тірек; 2 – көпір;
3 – иілмелі тірек; 4 – кранның арбашасы.
Металл құралымдар. Металл құралым (консольлерсiз, бiр немесе екi консольлермен) көпiрден және екi тiректер тұрады. Көпiр однобалочньш орындай алады немесе екi арқалықты. Кранның жиi аралық құрылысы фермалар екi тұратын кеңiстiктiң конструкциясын сабақтас өзара болады. Бір балкалы көпірлер жүккөтергіші 5-10т болатын крандарға сәйкес келеді. 27 сурет төрттағанды крандардың бiр арқалықты көпiрлерiнiң қиманың екi түрi елестеткен.
Бұл көпiрлердiң арқалықтарының көлденең қималарының типтi формалары 28 сурет көрсетiлген. Крандар арбалардың орын ауыстыруы үшiн рельстер бұл бас арқалықтардың жоғарғы бөлiгiнде әдетте орнатылған. Жүк таситын арқандар бас арқалықтармен арасынан өтедi.
29 сурет екi арқалықты төрттағанды кранды аралық Құрылыстың қатты тiрек және қимасы көрсетiлген. Бас арқалықтардың краны бұл I тiректерге, жүк таситын арқандар бекiткен бас арқалықтармен арасынан өтедi, арба iшiнде аралық құрылысты жылысады. Кран Эгот консольлермен орындалады.
28 Сурет. Төрттағанды крандарының екi арқалықты арқалықтарының қимасы
29 Сурет. Тiрек. Төрт тағанды кранның екi арқалығы
Көтеру механизмі. Төрттағанды крандар (МЕСТ 22584-77) электр жылжымалы тальясымен, кабинадан басқаруымен немесе етекпен, жеңiлдiктi орындау және жүк таситын арбамен, кабинадан басқаруымен орындай алады, жеңiлдiктi жеңiлдiктi және нормалы орындау. Егер төрттағанды кранды көтерудi тетiк жүк таситын арбада орнатылса, онда ол жалпы тағайындауды көпiр краннан тетiкпен салыстырғанда айырмашылықтарын алмайды. Төрттағанды крандар екi тиiстi параметрлермен көпiр крандардың жүк таситын арбаларымен жабдықтайды.
30 Сурет. Көпiрдегі арбаның көтеру және жылжу механизмдерін орнатудағы арқанының схемасы
Егер көтеру механизмі (көпiрде) кранның металқұрылымында орнатылса, онда (30 сурет) арқанның арнайы схема өзгерiссiз көтерудi биiктiктiң қамтамасыз етуi үшiн арбаның орын ауыстыруында ескерiледi. Көтергiш лебедка арқаны көпiрден бiр жағынан қойылған жүк таситын полиспастқа арбаның блогiне өтедi, содан соң шеткi көпiр арқалығына арбаның басқа блогi арқылы. Демек, көтерудi тетiктiң жанында тұрақты орнатылатын қарастырылған схемалар артықшылықпен жүк таситын арбаның массасы және Көпiр массасы және кранның кiшiрейтуi негiзiнен болып табылады. Бұл кранның массасының кiшiрейтулерi 20% құрай алады. Жүйелердегi жүк таситын арқандарының қосымша салмағы сондай әсiресе арбаның орын ауыстыруында салт бола алады.түбегейлi.Сондықтан серiппелердi тiк жағдай алып қалған роликтердiң сырттарымен орналасқан секторлардың түр iстелiнген тросоподдержки ескеру керек. Роликке арқанды бағытталу үшiнтарапқа сектор апару керек.
Арбаның орын ауыстыру механизмі. Құрылымдық орындау бойынша таңдаулы көпiр құрылымы және кранның жүк көтеретiндерiне байланысты жүк таситын арбалар тiптi түрлi. Олар бiр рельстi болуға және электротальлер, швеллерлер бойынша, аралық арқалықтарға жалғанған болатын жүк таситын көпiрдiң екi тармақтай орын ауыстыра алады.
Жүктi көтерудi ерiксiз келтiруғана емес, арбаның орын ауыстыруын ерiксiз келтiру Көпiрде орнатылған да тартуға арған күйiндесi. Қозғалыс арбаға (31 сурет) арқанның арқасында хабарлайды.
