72 Сурет. Жылжымайтын колоннасы бар кемелік кранның сұлбасы

72 суретте жылжымайтын колонналы кемелік кран көрсетілген. Бұрылмалы жебелі крандардың механизмдері атмосфералық әсерлерден қорғалмағандығын айта кеткен жөн. Кемелік бұрылмалы крандар - кеме тұрқының элементтеріне байланысты жоғарғы бөлігі кеңейтілген дөңгелек құбыр түріндегі тірек құрылымына орнатылады. Бұл крандарды сонымен қатар, кеме тұрқының бойымен қозғалатын порталдарға да орнатуға болады.

Төрт тағанды кемелік крандар. Бұл крандар рельсті жол бойынша қозғалады. Көпірдің негізгі арқалығы тірекке қатаң бекітілген. Әрбір тіректің тіреуіштері өзара тартылып жалғанады. Олай болса, кран қатаң кеңістіктік құрылыстан тұрады. Кранда консол болмаса, ол тиеп-түсіру жұмыстарына арналады. Бірақ, жүріс кезінде консолдар үлкен аэродинамикалық кедергілер құрайтын болғандықтан және кеменің маневрлігіне әсер еткендіктен оны алып тастаған дұрыс. Сонымен қатар, кемелерде бір арқалықты төрт тағанды крандар да қолданылады.

Палуба астылық крандар. Кемелік крандардың ерекше түрі палуба астындағы крандар, бұл крандар автомобилдерді, ірі дара жүктерді басқа да контейнерлердегі немесе арнайы табандықтардағы жүктерді тиеп-түсіруге арналған. Мұндай крандармен жабдықталған кемелердің ернеуінде аралық болады. Негізгі палуба астында оң жақ ернеудің аралығынан сол жақ ернеудің аралығына дейін кран астылық путч ілінеді. Қанқа ішінен жүк арбашасы қозғалыс жасайды. Қаңқа мен кабина бір уақытта қозғалыс жасауы мүмкін. Бұл крандардың жүк көтергіштігі 6,5т жетеді. Кран табандықтарды көтеруге арналған қарапайым төрт арқанға ілінген автоматты қармаумен жабдықталған. Кранды кран жүргізушісінің кабинасынан басқарады. Кран жүкті тек қана кеменің поперек жылжытады. Жүктің кеме боймен жылжытылуын басқа да құралдармен іске асыруға болады.

Кемелік крандардың механизмдері. Кемелік крандардың көтеру механизмі жалпыға арналған крандардың көтеру механизмдерінен айырмашылығы болмайды. Олардың бір ерекшелігіне, жүктің тербелуін азайтуға арналған құрылғының болуы жатады. Қарапайым жағдайда, жүк үш арқанға ілінеді. Жебенің ұшында блок қойылған және жүк арқанның үш көлбеу тармағында керіліп тұрғандықтан, бір арқанға ілінген жүкке қарағанда аз тербеледі. Қозғалту механизмі ретінде тісті-төрткілдіш механизм қолданылады. Кейде шынжырлы жетекті механизмдер де қолданылады. Жеке жағдайларда қарапайым сұлба бойынша арбашаны қозғалтудың арқанды жетегі пайдаланылады.

73 Сурет. Жылжымалы рамасы бар кемелік төрттағанды краны:

1 – кеменiң корпусы; 2 – кранның тiрегi; 3 – көпiр; 4 – арбалар; 5 – рама; 6 – роликтер.

Кеме крандарының тетiктерi. Принциптi тасылып жалпы тағайындаудың крандарының көтеруiнiң тетiктерiнен айырмашылығы болмайды кеме крлерiнiң көтеруiнiң тетiктерi. Ерекшелiктерге бiрiншi жүктi теңселтудi кiшiрейту үшiн құрылым, қызметшiнiң оларында бар болуды жатады. Жүк ең оңай жағдайда үш арқандарда iлiнiп қойылады. Жебелердi төбеде блоктер, және керiлiстiң әсерiнен үш Ветвей көлбеген арқан болатын жүк қойып шыққан бiр арқан iлiнген жүкке қарағанда аз теңселедi. Кеме крандарының ерекше жұмыс жағдайларына тербелгiш, кеменiң ауытқу және дифференттерiн жатады. Орын ауыстырулар осыған байланысты тетiк ретiнде тiстi берiлiс-рейкалы тетiктердi қолданады.

Кейде шынжырлы жетегi бар тетiктер де қолданады. Кәдiмгi схема бойынша арбалардың орын ауыстыруын арған ерiксiз келтiрулердi кейде қолданады.

Крандар және олардың түйiндерiнiң жобалау және сынауы. Жобалау және сынау екi болады жаңа крандардың игеруiнiң сабақтас процесстiң бiр бөлiктерi бөлiнбейтiн. Жобалау барлық есептеудiң аналитикалық әдiстерiне, кранның iстелiнген үлгiсiнiң дегенмен тексерулерi көбiрек тұрақтанып шешушi мән оны баға үшiн алатындығымен үлкен мән есептеудiң қабылданған әдiстерiнiң тексеруiн сынауларда алады, берiктiктiң көз мөлшерiмен бағасына ғана емес, орнықтылық және кранның көрсеткiштерiнiң экспуатационныхы. Кранның жобалауы конструкторға кранның тиiстi көрсеткiштерiмен менменсетiн техникалық тапсырманың өңдеуiнен бастайды. Сызбалардың өңдеуi, техникалық шарт пайдалану және монтажға арналған жасауға және нұсқаулар сабақтас жарысайды жобаланатын конструкция қажеттi сапалармен ие болатынын растауы керек болатын есептеулермен түс.

Әдебиет: 1нег.[111-115], 4 нег.[146-178].

Бақылау сұрақтары:

1. Төрт тағанды кеме крандарының әрекет ету қағидаты.

2. Кемелерде қолданылатын крандар?

3. Жүзгіш крандардың арналуы?

4. Жүзгіш крандарды салыстырмалы талдау?