- •1 Дәріс. Кiрiспе. Жалпы мәлiметтер, арнайы крандардың сыныпталуы және конструкциясы
- •1 Сурет. Арнайы крандардың жіктелуі
- •2 Дәріс. Арнайыландырылған көпірлі кран. Жалпы мағлұмыт және конструкциялық ерекшелігі
- •2 Сурет. Арнайыландырылған көпірлі кран:
- •3 Сурет. Домен пеші үшiн арналған сақиналық кран
- •4 Сурет. Сақиналық кранның бағанасын көтеруi тетiгінің схемасы
- •5 Сурет. Бағаналы көпірлі кранның сұлбасы
- •6 Сурет. Магнитті көпірлі кран
- •7 Сурет . Домалақ пішіндегі жүккөтергіш электромагниті
- •8 Сурет. Магнитті көпір кранды арбаша
- •9 Сурет. Магниттi кранның кабелдiк барабанын ерiксiз келтiрудiң схемалары
- •10 Сурет. Солқылдақ аспалы траверстің схемасы:
- •11 Сурет. Грейфер көпірлі кран
- •12 Сурет. Бір еселі грейфердің сұлбасы
- •13 Сурет. Екі арқанды грейфердің сұлбасы
- •7 Кесте
- •14 Сурет. Магнитті-грейферлі көпірлі кран
- •3 Дәріс. Металлургиялық крандар: құйма және соғуға арналған, олардың түрлері, арналуы және орындайтын операциялары.
- •18 Сурет. Стриппер механизмнің есептiк сұлбасы
- •21 Сурет. Жүк көтергіштігі 125-30 т құйма краны:
- •1 Және 2 – негізгі және көмекші арбашалар; 3 – ақырғы арқалық.
- •22 Сурет. Соғуға арналған кранның негізгі көрінісі
- •23 Сурет. Шөмішті кранның қысқышымен көтеру сұлбасы
- •24 Сурет. Босату құрылғысы бар механизмнің кинематикалық сұлбасы
- •25 Сурет. Шөмішті кранның көтеру механизмінің босату құрылғысының сұлбасы.
- •26 Сурет. Қақтайтын кранның көмкерушiсiнiң схемасы
- •4 Дәрiс. Төрт тағанды крандар. Құрылысының ерекшеліктері, қолданылуы және жіктелуі
- •27 Сурет . Төртағанды кранның жалпы көрінісі:
- •28 Сурет. Төрттағанды крандарының екi арқалықты арқалықтарының қимасы
- •29 Сурет. Тiрек. Төрт тағанды кранның екi арқалығы
- •30 Сурет. Көпiрдегі арбаның көтеру және жылжу механизмдерін орнатудағы арқанының схемасы
- •31 Сурет. Көпірдегі жетектің орналасуына байланысты арбашаның жылжудағы механизмінің сұлбасы
- •32 Сурет. Төрттағанды крандардың орын ауыстыруындағы механизмнің схемалары:
- •33 Сурет. Ерiксiз келтiру жетегіндегіндегі басып алу қорғауышы
- •34 Сурет. Ұрлаудан қорғағыш басып алу айдаушысы
- •35 Сурет. Ұрлаудан қорғағыш басып алудағы есептiк сұлбасы
- •36 Сурет. Өзі құрастырылатын төрттағанды кранның схемасы
- •37 Сурет. Төрт тағанды крандармен контейнерлерді қармау тәсілдері
- •8 Кесте
- •38 Сурет. Төрт тағанды крандардың тірегіндегі жүктемені және көлденең кран жолын есептеу сұлбасы
- •39 Сурет. Төрт тағанды кранды тұрақтылыққа есептеу сұлбасы
- •5 Дәріс. Штабелдеуші крандар, құрылысы және кранның негізгі параметрлері
- •40 Сурет. Қоймада орнатылған сөрелі штабелдеуші крандардың сұлбасы:
- •41 Сурет. Көпірлі және сөрелі штабелдеуші крандар
- •42 Сурет. Жүк қармау құрылғыларының құрылысы
- •6 Дәріс. Көпірлі қайтатиегіштер және мұнаралы крандар
- •45 Сурет. Көпірлі қайтатиегіш
- •46 Сурет. Грейфер арбасымен төселген көпірлі қайтатиегіш
- •47 Сурет. Аударып тиегіш көпірлі кранның есептеу сұлбасы
- •48 Сурет. Жағалаулық контейнерлік тиегіш
- •9 Дәріс. Жебелі өздігінен жүретін крандар, құрылысының ерекшеліктері мен есептері
- •65 Сурет. Автомобиль шассиіне орнатылатын кранның металл құрылымының қаңқасы:
- •66 Сурет. Өздігінен жүретін крандардың мұнаралы-жебелі жабдықтары
- •67 Сурет. Ак-75 автомобилді кранның механизмдерінің жетегінің сұлбасы
- •68 Сурет. Механизмдері топтық жетекті к-161 пневмодөңгелекті кранның сұлбасы
- •69 Сурет. Шынжыр табанды механизмның схемасы
- •70 Сурет. Шынжыр табанды кранның грунтiне қысымның анықтауына схемалар
- •10 Дәріс. Жүзгіш және кемелік крандар. Жіктелуі, құрылысы және негізгі параметрлері
- •71 Сурет. «Витязь» кранының сұлбасы Қалқымалы кран
- •72 Сурет. Жылжымайтын колоннасы бар кемелік кранның сұлбасы
- •73 Сурет. Жылжымалы рамасы бар кемелік төрттағанды краны:
7 Кесте
Сусымалы материалдардың сипаттамасы (МЕСТ 24599-81)
Материал |
kгр, артық емес |
ρ,кг/м3 |
q0, кг/м |
kv, артық емес |
Құрғақ ауыр құм Қорғасын концентраты |
0,375 |
1600-1800 3800-400 |
100 300 |
1,15 1,15 |
Антрацит АШ Темір кен концентраты |
0,400 |
1040-1120 2200-2750 |
46 200 |
1,30 1,30 |
Көмір ГО Гипс кесегі |
0,425 |
850-950 1430-1600 |
62 400 |
1,22 1,15 |
Глинозем Бидай дәні |
0,450 |
900-1060 700-800 |
50 36 |
0,90 1,15 |
Апатит ұнтақтәріздес Таскөмірлі кокс |
0,500 |
400-600 450-500 |
60 60 |
1,15 1,22 |
Ескерту: ρ, q0, kv белгілері жаңатөгілмелі жүктер үшін көрсетілген. |
Келесi формуланы тг батырып алатын қабiлеттiлiгi үшiн бастапқы тәуелдiлiкке Уср мәнін аламыз:
(7)
МЕСТ 24599-81стандартына сәйкес грейфердiң геометриялық сыйымдылығы бұл жердегідей V30 (мұнда V30 – шартты геометриялық дененiң көлемi, φ = 30° бұрышта) анықталады. Бұл көлем формула бойынша мынаны анықтауға болады:
(8)
мұндағы kv – материал және (7 кесте) грейфердiң толтыруын тығыздауды коэффициент.
Айтылған грейфердiң батырып алатын қабiлеттiлiгiнiң есептеуi сынау есептеуi болып табылғаны көруге болады.
(9)
Магниттi-грейфер крандары. Магнитті-грейфер крандары (14 сурет) шойынның ферромагниттi жүктерiн шамадан тыс жүктеудi азайтуға арналған, (мысалыға, шойын немесе скрап). Ферромагниттi жүктерiн басып алу үшiн электромагниттi грйферлер пайдаланады, ал сусымалы және шақпақ жүктер үшін екi жақты грейферлер қолданылады. Олар тағайындауларына байланысты екi арбалармен орындалады: магниттi және грейфер немесе магниттi және грейфер лебедкалы жабдықталған бiр арбамен орындалады.
14 Сурет. Магнитті-грейферлі көпірлі кран
Әдебиет: 1 нег.[5-8], 2 нег.[5-13], 3 нег.[14-35].
Бақылау сұрақтары:
1. Крандардың төселген көше және жебе тәрiздi түрлерiнiң айырмашылығы.
2. Крандар неткен слябтарды бiр жағынан жiберу үшiн қолданылады?
3. Жебе тәрiздi түрдiң арнайы крандарын қайда қолданылады?
3 Дәріс. Металлургиялық крандар: құйма және соғуға арналған, олардың түрлері, арналуы және орындайтын операциялары.
Металлургиялық заводтың мартен цехында қолданылатын металлургиялық крандарға құйма, толтырып-төгуші машиналар және мартен қорытпасын шешіндіруге арналған крандар жатады. Прокат цехында құдықты, толтырып-жабушы, отырғызушы крандар мен машиналар аяқты крандар қолданылады. Машина жасау заводтарындағы болат ерітетін цехтарда мульдо-тасымалдағыш крандар, тиеуші және төгуші крандар, ал ұстаханалық-баспалау цехында – шөмішті крандар, ұстаханалық толтырушы манипуляторлар және отырғызушы машиналар, термиялық цехтарда – шынықтырушы крандар қолданылады.
Металлургиялық крандар үшiн келесi жүк орнатылған - (т ) көтергiштiк:
Мульдо-магниттi:10/5 12/7, 5 20/10.
Мульдо-үйiндi: 3, 2-1-20 5+20.
Құю (миксер, құятын, құйғышы): 100+20; 140+32; 180+63/20; 225+63/20; 280+100/20; 320+100/20; 360+100/20; 360+100/20; 400+100/20; 450+100/20; 500+100/20.
Үйiндi жерде тұратын машиналары: 10; 15.
Мартен кесектерiнiң шешiндiруi үшiн крандар:
Кенелермен жұмыс iстегенде: 12,5; 20; 32; 40.
Ілмекпен жұмыс істегенде: 32; 50; 80; 100.
Құдығы: 16/20; 20/50; 32/50;
Отырғызатыны: 2/10; 3.
Табанды крандар: 7,5; 15.
Қақтайтыны: 75/30; 150/50; 250/75; 300/10.
Шынықтыруы: 30/5; 60/10.
Егер эксцентриситет жұмыс бағыттың жанында құрастырса үлкен тiстеуiктер, онда 8-шi реакциялар және бағдарлаушы шахталарды екi патронның екi жақтарында жұмыс iстейдi; А1 және А2 реакциялар бойынша өзара теңiп, қарама-қарсы және тетiктiң өстерi жазықтықтарға перпендикуляр әсер етеді. Бағдарлаушы шахталар туралы патронның үйкелiс күшi
(11)
Мұндағы μ – үйкелес еселiгi.
Егер эксцентриситет жұмыс iстегенде аз тiстеуiктер құрастырса, онда бағдарлаушы шахталарға 8 реакциялар әсер етсе В реакциясы А1 және А2 реакцияларына перпендикуляр. Бұл жағдайда бағдарлаушы патрондарға үйкелiс күшi
~̴͇ 2В µ = 2Q\a (12)
Мәндер немесе тiстеуiктердiң ерiтiндiнiң диапазоны (0,05-0,1) құрауы керек. Күштерден басқа реактивтi күш моментiнен үйкелiс күшi нормалы пайда бола шахта бағдарлаушы. Мысалы, тетiкке аз кенелердi стриптиз жасауда жиынтық күш жұмыс iстейді
(13)
мұндағы: Р – стриппер күші; Q – көтерiлетiн жүктiң салмағы; Gстр. – стриппер тетiгiнiң бөлiгiнiң теңестiрушi салмағы, кесектiң көтерiлетiн шешiндiруiнің теңестірілмеген салмағы.
Бет анықтай стриппер тетiгiнiң салмақтың бiр бөлiгi формула бойынша анықтауға болған теңестiрушi салмақтың салмағымен теңгеретiнiн есепке алу керек
(14)
Мұндағы Gстр. – стриппер тетiгiнiң салмағы; Gnp – теңестiрушi салмақтың салмағы; ή – блоктар және барабанның ПӘК-i; Gн – осы операцияны орындау барысындағы срипперлік механизмнің салмағы.