2 Дәріс. Арнайыландырылған көпірлі кран. Жалпы мағлұмыт және конструкциялық ерекшелігі
Арнайыландырылған көпірлі крандар әртүрлі өндіріс салаларында кеңінен қолданылады. Грейфер және магниттi-грейфер крандары кеңінен қолданылады.
Iлгерлемелi жылжымалы көпiрлі крандар нормалы ұзындығы 40-60 метрге дейiн болып келетін бiр арқалықты немесе екi арқалықты болып келеді. Бұл машинаның жүккөтергіші 400-500 тоннаны құрайды.
2 Сурет. Арнайыландырылған көпірлі кран:
а – радиалды; б – хордалы; в – бұралатын; г – сақиналы.
Арбалар үшiн аумалы-төкпелi көпiрлер рельстермен, ол кран астындағы арқалықтардың астында орналастырған және электр қозғағыштарының қоректенуi үшiн троллейлердi алады.
Жоғарғы және көпiр арқалықтарының төменгi белдеулерi бойынша жылжымалы арбалар бұрылатын жебелермен жабдықтай алады. Бұрылатын бөлiктерге жүк қармағыш құрылымымен жабдықталған жебелермен орналастырған.
Өз тiректерiнiң бiрiнде айналатын радиалды краны өзі қызмет көрсететiн сақиналық жұмыс алаңындағы R тең радиусын тең аралықты ұзындығы бар. 15 және 16 Rmіn және Rmax радиустарымен сақиналық рельстерге екi-екiден басқа орынға ауыстырылатын сақиналық кранның схемасы 2-шi суретте көрсетiлген. 7 кранның көпiр аралығы L =Rmax-Rmin.
Кранның ауданына көрсетілетін қызмет:
F = П [(Rmax - b)2 - (Rmin - a)2] (1)
мұндағы а және б – рельстердiң өстерiне дейiн аралық бойынша шектi жағдайлардағы жүк қармағыш құрылымның қашықтығы.
3 Сурет. Домен пеші үшiн арналған сақиналық кран
4 Сурет. Сақиналық кранның бағанасын көтеруi тетiгінің схемасы
3 суретте көтергiш-көлiк жабдығы Ленинград зауытында жасалған домен пешіне қызмет көрсетуi үшiн сақиналық кран көрсетiлген. Бұл кран құю ауласының жабдығының қоюы үшiн арналған.
Сақиналық кранның көтер механизмінің 1 сұлбасы 4 суретте көрсетiлген. Бағана 1 сақиналық шахтаның көтерілу бағанасына 2 қарай бағытталады да кронштейні 5 бар көпір кранына бекітілген және арқан барабанымен 4 көтеру механизмінің бағанасына бекітілген. Бағананың көтеруiн 9 тетiктiң арқаны 6 және шахтада 2 құрастырылған екi жылжымайтын блоктердiң 8 бағана кронштейндерiнде 1 бекiтiлген төрт жылжымалы блоктерi 3 айналады. Сына бекiтпе арқылы 10 арқан шахтада 2 бекiтедi. Демек, көтергiш полиспаст 1 және (3 суретті қара) 5-шi кран бағананы көтеруге мүмкiндiк бередi, бекiтiлген тiрек көмегiмен 7 бағананың астында 1 құрастырған бұрылатын (4 суретті қара) құрылым. 1 бағана 4 тен 9 барабаннан арқанның тарқатуында өз салмақты әсерімен жылжиды.
Бағаналы көпiр кранның схемасы 5 суретте көрсетiлген. Кранда көтеру механизмі 6, бағаналы арқалықтың 14 жылжу механизмінен 12 және айналу механизмінен 9 тұрады. 6-шы көтерудi тетiктiң барабаны 22 iлмектiң көтеру немесе түсiруi арқанның арқасында 19 өндiрiп ала алады. Көтергiш арқанды екi тармақ 19-22 iлмектiң салпыншағының 2, бұдан әрi блоктерiне 18, содан соң екi блоктерге блоктерге барабаннан өтедi, блоктерге 1 жоғарылайды және теңгер блокте 4 бекiнедi. 14 сырғымалы арқалық арнайы механизмінің көмегімен 11 барабанның айналу жетегіне жылжиды. Бұл барабан ойыстарында болат арқанды 2-3 орам үнемi орналастырған. Ойыстар оның орамдары және қабырғалардың арасындағы пайда болатын үйкелiс күштерiнiң арқанының керiлiсiнде бекiтудiң 11 нүктелерiне барабаннан 16 және 23 жүретiн арқандардың екi тармақтарындағы қажеттi күштерiн жасауларды қамтамасыз етедi.
