Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
История Беларуси шпорка.doc
Скачиваний:
11
Добавлен:
24.09.2019
Размер:
758.27 Кб
Скачать

48. . Развiцце культуры на Беларусi у 20-я гады. Беларусiзацыя.

Пераход да НЭПа, патрэбнасць заваевы даверу насельнiцтва прымусiлi бальшавiкоу стаць на шлях садзейнiчання нацыянальна-культурнаму 6удаунiцтву на Беларусi. Такая палiтыка атрымала назву "Беларусiзацыя". Дзяржаунымi мовамi былi аб'яулены беларуская, руская. польская i яурэйская. У палiтыку беларусiзацыi уключылiся Iгнатоускi, Жылуновiч, Балiцкi i iнш. 3 утварэннем выдавецтва "Савецкая Беларусь" сталi выходзiць газеты, часопiсы, падручнiкi, кнiгi на беларускай i iншых мовах. Пачау дзейнiчаць Беларускi дзяржауны вандроуны тэатр Галубк’а. Склалася сiстэма дашкольнага выхавання, школьнай адукацыi, прафесiйных вучылiшчау i тэхнiкумау. У 1921 годзе пачау дзейнасць Беларускi дзяржауны унiверсiтэт, у 1922 - iнстытут сельскай гаспадаркi, iнстытут культуры. Пачалi працаваць Дзяржауны музей i Цэнтральны архiу. 15 лiпеня 1924 года быу пакладзены пачатак беларусiзацыi як афiцыйнай дзяржаунай палiтыкi: дзяржауны апарат i часткi Чырвонай Армii пераводзiлiся на беларускую мову, беларусы пачалi вылучацца на дзяржауную i партыйную працу. Да 1928 году каля 80% школ было пераведзена на беларускую мову. Адчынялiся курсы на якiх рыхтавалi настаунiкау, лектарау. У гэтым працэсе прымалi удзел беларускiя пiсьменнiкi: Дубоука, Чарот, Галавач, Чорны, Лынькоу. Нацыянальна-культурнае будаунiцтва у 20-я гады ажыццяулялася у сутычках розных сiл. Культурны узровень насельнiцтва быу ящэ нiзкiм, былi спробы прыпынiць яго. з другога боку - фарсiраваць. КПБ(б) жадала iграць вядучую ролю у гэтым працэсе. Значны уклад у культуру Беларусi таго часу унеслi Гартны - лiтаратурны даследчык, гiсторык Iгнатоускi, жывапiсец Фiлiповiч, кiнарэжысёр Тарыч. У канцы 20-х гадоу адмiнiстрацыйна - камандная сiстэма, якая укаранiлася у краiне, аб'явiла беларусiзацыю заганнай.

49. Iндустрыялiзацыя у рэспублiцы I яе вынiкi.

Бальшавiкi лiчылi адной са сваiх задач на шляху пабудовы сацыялiзму ажыццяуленне iндустрыялiзацыi, разглядаючы яе як пераход ад ручной працы да машыннай i iндустрыяльнай тэхналогii вытворчасцi. Зыходзячы з асаблiвасцей прамысловай вытворчасцi Дзяржплан БССР вызначыу асноуны напрамак iндустрыялiзацыi БССР - прамысловасць па перапрацоуцы мясцовай сыравiны. 3 улiкам гэтых асаблiвасце'й, у першыя гады iндустрыялiзацыi (1925\26-1927\28гг.) асноуныя капiталаукладаннi накiроувалiся на патрэбы харчовай, гарбарнай, тэкстыльнай прамысловасцей, а так сама дрэваапрацоучых галiн. Мiнскiя заводы "Энэрпя" i "Камунар", пазней заводы Кастрычнiцкай рэвалюцыi i iмя Кiрава, паклалi пачатак станкабудаванню, а закладзенная за 25 км. ад Оршы БелДРЭС - уздыму энэргетыю на Беларусi. У 1928 г. быу распрацаваны пяцiгадовы план развiцця народнай гаспадаркi БССР на 1928\29-1932\33 гг. Галоуная задача - павышэнне дзельнай вагi прамысловасцi у гаспадарцы БССР. У першыя два гады пяцiгодкi прамысловасць краiны зрабiла значны крок наперад. Вынiкi пяцiгодкi былi так сама значныя. За яе гады было уведзена у строй 538 прадпрыемствау, з IX 78 буйных (швачная фабрыка "Сцяг iндустрыялiзацыi", панчожна-трыкатажная фабрыка "Кiм" у Вiцебску: Магiлёуская фабрыка штучнага валакна, Гомсельмаш). У другой пяцiгодцы 1933-37 гг. ставiлася задача павелiчэння валавай прадукцыi прамысловасцi, развiццё дробнага i сярдняга машынабудавання. На развiццё эканомiкi адмоуна адбiлiся негатыуныя вынiкi каманднай эканомiкi, недахоп энэрптычных магутнасцей. Да 1937 г. у строй дзеячых уступiлi Магiлёускi трубалiцейны, Мiнская ЦЭЦ-2 i iнш. Задачай трэцяй пяцiгодкi 1938-1941 ставiлася значнае павелiчэнне магутнасцей машынабудаунiцтва. Новабудоулямi пяцiгодкi сталi другая чарга БелДРЭСа, Мазырская электрастанцыя. Мiнскi радыёзавод, Рагачоускi кансервавы завод. За перыяд 1929-40 гг. у БССР было пабудавана i рэканструiравана 1863 прадпрыемствы. У буйныя iндустрыяльныя цэнтры ператварылюя Мiнск,Вiцебск, Магiлёу, Гомель. Тэмпы iндустрыялiзацыi каштавалi неверагоднага напружання сiл працоуных рэспублiцы. Асаблiва дарагой цаной стау рэзкi рывок прадпрыняты камандна-адмiнiстратыунай сiстэмай у пачатку 30-х гадоу. Гэты 'штурм' быу аплочаны вялiзарнымi стратамi сiл i сродкау Пагоршылася матэрыальнае становiшча Усiх слаёу насельнiцтва Дзякуючы картачнай сiстэме падтрымлiвауся толькi нiзкi пражытачны мiнiмум.