46. Новая эканамiчная палiтыка у бсср.

_{Сацыяльная напружанасць у грамадстве, якая не зменшылася з заканчэннем грамадзянскай вайны (сялянiн жадау аднаго: свабодна распараджацца атрыманай зямлей i вырабленымi прадуктамi), патарбавала ад бальшавiкоу неадкладна шукаць выйсця з крызюнай сiтуацыi. Х з'езд РКПб стау фактам крутога павароту у палiтыцы Савецкай дзяржавы. Была прынята новая эканамiчная палiтыка. якая, па задумцы яе тварцоу. павiнна была забяспечыць хуткi уздым эканомiкi, умацаваць саюз працоуных i сялян. Сродкамi яе рэалiзацыi вызначалiся харчпадатак, якi давау магчымасць эканачмiчна злучыць горад i веску, кааперацыя, свабоднае прадпрымальнiцтва i свабодны рынак. У рэспублiцы былi вызначаны памеры падатку на асноуныя вiды сельскагаспадарчай прадукцыi, на самазабеспячэнна пераведзены мнопя прадпрыемствы, а каля 300 здадзена у арэнду. Беларуская веска станоуча аднеслася да замены харчразвёрсткi харчпадаткам. Пачалося хуткае аднауленне сельскай гаспадаркi. Паспяхова прайшлi пасяуная кампанп 192i i 1922 гг. Першыя поспехi у аднауленнi сельскай гаспадаркi стварылi неабходныя умовы для уздыму прамысловасцi i развiцця гандлю. У 192i-22 гг. пачалi працаваць Мiнскi чыгуналiцейны i машынабудаунiчы завод "Энэрпя", крыштальны завод "Барысау", запалкавая фабрыка "Бярэзiна". Негледзячы на першыя поспехi, становiшча прамысловасцi заставалася цяжюм: крызiс збыту, якi пачауся вясной 1922 г працягвауся да 1924. Шляхам рэгулявання цэн, прасоуванне таварау у iншыя гарады краты крызю збыту быу пераадолены. НЭП аказау спрыяльны уплыу на стан сельскай гаспадарКi. Да 1927 г. яна была поунасцю адноулена, а па некаторых паказчыках (пасяуная плошча, пагалоуе жывёлы) пераузышла даваенны узровень. Набiралi сiлу кааператывы, якiмi было ахоппена больш за 60% насельнштва вескi. Ураджайнасць у iх перавысiла сярэднюю па iндывiдуальных гаспадарках на 12%. Палепшыуся матэрыяльны дабрабыт працоунiкау сепьскай гаспадарКi. Зменшылася колькасць бясконных i бескароуных двароу. Выраслi сялянскiя закупкi мануфактуры, цукру, мыла, газы. Веска пачыла больш спажываць мяса, сала, мукi, круп. Нямала сяляне вывозiлi прадукцыi на рынкi гарадоу. 3мянiлася да лепшага становiшча у прамысловасцi. 3 1924 г. рост прадукцыйнасцi працы у ей ужо апярэджвау павелiчэнне зарабатнай платы. Станоучую ролю у гэтым адыграла грашовая рэформа, а так сама меры па павышэнню прадукцыйнасцi працы. у тым Лiку у>лацаванне працоунай дюцыпцiны. За гады аднаулення была праведзена важная работа па механiзацыi i элетрафiкацыi вытворчасцi, асабл[ва дрэваапрацоучай, панчожна-трыкатажнай, гарбарнай, харчовай. iстотна папоунiуся станочны парк металаапрацоучых прадпрыемствау. Замена ручной працы машынамi давала значны эканамiчны эфект. У 1927 г. аб'ём валавай прадукцыi iндустрыiБССР перавысiу даваенны узровень.}

47. Удзел бсср у утварэннi ссср.

_{Пасля заканчэння грамадзянскай вайны ва умовах нацыянальна-вызваленчага руху у савецюх рэспублiках i росту незалежнЩюх тэндэнцый i юнуючае саюзнае пагадненне - дагавор аб ваенна-палiтычным саюзе савецкiх рэспублiк выклiкау незадаволеннасць прыхiльнiкау незалежнасцi. i6 студзеня 192i г. памiж БССР i РСФСР быу падшеаны дагавор, якiМ прызнавалюя суверэнiтэт i незалежнасць Беларусi. 3 лета 192i г. пад кiраунiцтвам ЦК РКПб пачауся пошук i выпрацоука канкрэтных форм аб'яднання савецкiх рэспублiк у адну дзяржаву. Сталiн выступу з iдэяй "аутанамiзацыi", паводле якой усе савецкiя рэспубл[кi павiнны былi аб'явiць сабе састаунымi часткамi РСФСР i увайсцi у яе склад, але гэты план рэспублiкам не падыйшоу. Ленiным была знойдзена iншая форма - федэрацыя. у якой на раунапраунай аснове аб'ядноу8алiся б усе савецкiя рэспублiКi, у тым лiку i РСФСР, iдэя аб'яднання шырока i актыуна прапагандавалася сярод насельнiцтва нацыянальных рэспублiк. i4-18 снежня 1922 г. IV Усебеларускi з'езд Саветау, аднагалосна задобрыу iдэю стварэння СССР. Была выбрана дэлегацыя для паездм у Маскву. 29 снежня 1922 г. у Маскве адбылася канферэнцыя паунамоцных прадстаунiкоу РСФСР, УССР, БССР i ЗСФСР. якая абмеркавала i прыняла праекты Дэкларацьп i Дагавора аб стварэннi СССР. 30 снежня дэлегацыi, яюя сабралюя на i Усесаюзны з'езд Саветау, падпiсалi Дэкларацыю i дагавор аб стварэннi СССР. Ад iМЯ БеларуСi пад гэтымi дакументамi паставiлi свае подпгсы 25 чапавек. На з'езде быу выбраны ЦБК СССР, у якi ад БССР увайшоу Чарвякоу (ён жа стау аднiм з чатырох старшынь ЦБК). У 1924 г. была зацьверджана Канстытуцыя СССР. Насельнiцтва БССР, як i iншых рэспублiк, паддаючыся бальшавiцкай прапагандзе, адобрыла стварэнне <СССР, нават не падазраваючы, што такая форма дзяржаунага аб'яднання была Инструментам ажыццяулення партыйнай дыктатуры i перашкодай на шляху нацыянальнага адраджэння беларускага i iншых народау. 3 улiкам як эканамiчнага, так i нацыянальнага фактарау у 1923 г. савецкiя i партыйныя ворганы рэспублiкi выказалi жаданне вярнуць БССР паветы, у якiх большасць складалi беларусы. 3 сакавiка 1924 г. ЦБК СССР выдау дэкрэт аб перадачы Беларускай ССР i6 паветау Вiцебскай, Гомельскай i Смаленскай губерняу. У вынжу узбуйнення тэрыторыя Савецкай БеларуСi павялiчылася на i10 тыс. км., амаль у 2 разы. У снежнi 1926 г. адбылося новае узбуйненне БССР. У яе склад увайшлi Гомельскi i Рэчыцкi паветы. Адначасова з пашыреннем меж БССР вырашалася пытанне аб яе адмiнiстратыуна-тэратарыяльнам падзеле. Рэспублiка была падзелена на 10 акруг i 100 раёнау. 3мяненнi, якiя адбылiся у рэспублiцы. былi замацаваны у Канстытуцыi БССР, прынятай ii красавiка 1927 г.}