42.Жапонияның әлемдік экономикадағы алатын орны.

Жапония - "Үлкен сегіздік" қатарына жататын, жоғары дамыған мемлекет. Жапония экономикалық көтерілуінің басты міндеті ретінде оның барлық негізгі көрсеткіштерін: ішкі ұлттық өнімінің, өнеркәсіп өндірісінің, еңбек өнімділігі мен экспорттың т.б. өсудің жоғарғы қарқынына ғылым мен техникалық жаңашыл жетістіктерді еңгізу мен минималды шығымен максималды нәтиже алу негізінде жету болды. Қазіргі уақытта Жапония әлемді автомобиль жасауда алдыңғы орынды алып отыр. Нақты мысалдарды пайдалана отырып М.Моритана жапон фирмаларының өнімі, энергетикалық дағдарыстардын ықпалынан өзгерген әлемдік нырқтың жағдайына жоғары дәрежедегі бейімділігін көрсетті. Дүние жүзінің көптеген елдері жапон фотоаппараты, бейне үнтаспалары, калькуляторы, сағатың автомобилі мен мотоциклін сатып алады. Жапония – барлық Азия – Тынық мұхит аймағы елдерінің басты сауда серігі. Бугінгі таңда өзінің экономикалык потенциалы жагынан элемдегі алдыңгы қатардағы мемлекеттер ішінде. Елдің жалпы ішкі өнімі шамамен 2,4 трлн $ (доллар). Әлемдік өнеркәсіп өндірісінің 12% Жапония үлесінде. Шаруашылығының жер аумақтық құрылымы: екі «жақты» ел. Жапония «алдыңғы» және «артқы» (немесе «күнгей» және «теріскей») дейтін мүлде әр басқа екі бөліктің өзара сәйкестенуімен ерекшеленеді. Бул мемлекет автокөлік, кеме, темір өңцеу жабдықтарын, тұрмыстық-электрондық техника, роботтар шығарудан элем бойынша бірінші орында. Жапония аз уақыт ішінде Оңтүстік Шығыс Азия, Австралия жэне Жаңа Зеландияның нарык жүйелерін кеңінен басып алды. Жапонияның «алдыңғы бетін» ең алдымен Хонсю аралының жағалау – ойпаты бойынша өтетін аса кең емес (15-65 км) Тынық мұхит белдеуі құрайды. Бұл белдеу – елдің әлеуметтік – экономикалық кіндігі. Басты өндірістік аудандар Токио, Осаки, Нагой, Китакюсю, шикізат пен отынды импорттауға сүйенетін ЖЭС пен АЭС – тің, металлургиялық, мұнай өндейтін және химиялық комбинаттардың, машина жасау завоттарының басым бөлігі осы арала орналасқан. Құрылыс аландарының жетіспеуі салдарынан көптеген, оның ішінде аса ірі кәсіпорындар бүкіл жағалауды бойлай созылып жатқан теңізден «жаулап алынған» учаскелерге салынған.

43.Үндістанның географиялық орналасуы, территориясы, табиғи жағдайы мен ресурстары туризм даму факторы ретінде сипаттаңыз.

Аумағы – 3,28 млн шаршы шақырым. Халқы – 975,8 млн адам. Астанасы – дели. Географиялық орналасуы, ел туралы жалпы мағлұмат.Үндістан республикасы Үндістан түбегі мен Үнді – Ганг ойпатында, Оңт Азяида орналасқан ел. Материктік бөліктен басқа аумағына - Аравия теңізіндегі Лаккадив аралы мен Бенгал бұғазындағы Андаман және Никобар аралдары кіреді.Үндістан Пәкістанмен, Ауғаныстанмен, Қытаймен, непалмен, Бутанмен, Бангладеш пен Мьянмамен шектеседі. Үнді – қытай шекарасы ұзын болып табылады. Ол басты гималай жотасы бойынша өтеді. Ел солт оңт қарай 3200 км, батыстан шығысқа қарай 2700 км созылып жатыр. Ел басы – парезидент, заң шығарушы органы – парламент, орындаушы – премьер-министр басшылығындағы Министрлер Советі. әкімшілік бөлінуі – ұлтты-этникалық принцип бойынша біріккен 22 штаттан тұрады. Табиғи жағдай мен ресурсы. Жер бедері. Аумақтың ¾ бөлігі – жазықтар мен қыраттар алып жатыр. Үндістан түбегінің көп бөлігін Декан үстірті, солт Үнді – Ганг жазығы, әлемнің биік тауы Гималай мен Қарақорым жоталары алып жатыр. Ресурстары. Үндістанның пайдалы қазбалары әртүрлі және оның қорлары мол. Негізгі қорлар елдің солт шығысында ораналасқан. Ориса және Бихар штаттарының шекараларында әлемнің ең ірі темір рудалары бассейіндері жатыр (ірілері – Чхота- Нагпур үстіртіндегі Сингбхум). Бихар штаты – Үндістанның пайдалы қазбаға бай штаты. Оңт Үндістанның пайдалы қазбалары да мол. Ол боксит, хромит, магнезит, қоңыр көмір, графит, слюда, алмаздар, алтын. Орталық Үндістанда да қара метелдар мен қоңыр көмірдің қорлары бар. Елдің шығысында Брахмапутра өзенәінің аңғарында (Ассам штаты) Үндістанның көне мұнай бассейіні орналасқан. Үндістан – өзінің аса бай мәдениетімен және ежелгі өркениетімен әйгілі ел. Ол – терең тамырлы философияның, мол өзіндік ізгі рухани мұраның, сыры да, сыны да сақталған әдет-ғұрыптар мен дәстүрдің, жер-жаһанға әйгілі махаббат күмбезі Тәж-Махал, Лотосхрам сынды сәулеттік жауһарлардың, терең қайнарлы би мен саздың, ғажайып үнді киносы мен жұпар иісті үнді шайының елі.Ел аумағының 3/4 бөлігі — жазықтар мен үстірттер. Үндістанды түгел дерлік Декан таулы үстірті алып жатыр .Үндістан — аграрлы-өнеркәсіпті ел. Экономикасы көп құрылымды. Тәуелсіздікке ие болғаннан кейінгі уақыт ішінде Үндістан бұрынғы отардан экономикалық жағынан қуатты елдердің қатарына қосылды. Негізгі табиғи ресурстары: тас көмір, темір, мыс, хром кентастары, боксит, алтын, марганец, мырыш, қорғасын, мұнай, табиғи газ, алмас.