33. Қытайдың бір экономикалық ауданына сипаттама.

Солтүстік-шығыс қытай немесе Дунбэй өзіне КХР-ның келесі аудндарын біріктіреді: Ішкі Моңғолия Автономды ауданының шығысы, Хэйлунцзян, Ляонин және Цзилинь провинциялары. Бұл аудандар тарихи ежелгі Манчжурия құрамына енген және ортақ тарихи тағдырымен, мәдениетімен және климатымен ерекшеленеді. Солтүстігі мен шығысында бұл аудан Ресеймен, ал оңтүстік – шығысында КХДР-мен шектеседі. Оңтүстік бөлігі Сары теңізге шыға алатын жолы бар. Жалпы халық саны – 100 млн адамнан астам. Алайда бұл көрсеткіш Қытайдың санауы бойынша аз қоныстанған болып табылады. С.Ш.Қ-дың ландшафттары көбіне жазықты, кейбір жерлерде ғана биік шыңды таулар кездеседі. Аумақтың биік таулары: Үлкен және Кіші Хинган, Маньчжур-Корей таулары. Өзендері: Сунгари, Ляохэ, Хуайхэ, Тянши. Бұл ауданда вулкандық өзендер көп. Климаты. Орталық-Манчжур жазығы жаңбырлы зонада орналасқан және қыста Сібір мен Орталық Азиядан суық ауа массалары басым болады. Экономикасы. Солтүстік-Шығыс Қытайдың экономикасы жақсы дамыған. Ол бай табиғи ресурстарға ие (мұнай, көмір, қара және түсті металлдар, гидроэнергоресурстар, орман жіне су тағамдары) және оңтайлы халықаралық-экономикалық орналасқан. Бұл аудан Қытайдың аса маңызды экономикалық аудандарының бірі. Ауыл шаруашылығы бұл ауданда жоғары дәрежеде дамыған. Мұнда – қант қызылшасы, гаолян, жүгері, бидай, соя, күнбағыс өсіріледі. Кейбір Гонконг компаниялары ауданның экономикасына белсенді ақша салуда.Ляонин –административтік орталығы – Шэньян. Халық саны 43 млн адам.Түсті металлурния, машина жасау, құрылыс материалдары өндірісі жақсы дамыған. Мұнда 40 парк, 10 қорық, 4 демалыс зонасы орналасқан. Мұнда жыл сайын тұрақты түрде МҰЗ ФЕТИИВАЛІ, СӘН ФЕСТИВАЛІ өтіп тұрады.Жоғары класты отельдер мен мейрамханалар көптеп орналасқан. Мұнда ең дәмді тағам – күріш жаймасы, тұшпара, Утка по-пекински. Хэйлунцзян – Харбин. Туризм ерекше дамыған аймақ болып табылады. Мунын басты себебі – жыл сайын мунда Қыстық фестиваль, мұз скульптуралар жарысы болады. Ең әдемі жерлерінің бірі – София соборы, 721 м² алып жатыр, византиялық стильде салынған керемет сәулет өнері туындысы. Цзлиэсы храмы – букіл ел түкпірлерінен адамдар мұнда құлшылық жасау үшін келеді. Буддистер үшін киелі жер болып есептеледі. Орталық даңғыл – 1900 ж салынган, 1997 ж жүндеу жұмыстары өткен. Ені 21м, ұз -1450м. Көптеген ойын – сауықтар мен мерекелер өтетін орын, сауда прилавкалары коптеп орналасқан. Окно в Европу паркі – 2000 м²алып жатыр. Мұнда аквариум, әлемдегі ең уздік 8 зообақтың бірі болып саналатын зообақ орналасқан. Мұнда Қызыл кітапка енген 200 аң турі бар.

34. Ақш-тың географиялық орналасуы, территориясы, табиғи жағдайы мен ресурстары.

Астанасы: Вашингтон.- Жер аумагы: 9,4 км ² - Халқы: 275 562 000. АҚШ аумағы жағынан әлем елдерінің ішінде төртінші орынды алады. Ол мынандай үш бөліктен тұрады: 1)негізгі аумағы – шығыстан батысқа қарай 4,7 мың, ал солтүстіктен оңтүстікке қарай 3 мың км-ге созылып жатқан үлкен төртбұрыш тәрізді аумақ; 2)Аляска; (49 шатат); 3)Тынық мұхитындағы Гавай аралдары; (50 штат). Негізгі 48 шататы солт америка құрлығының оңт бөлігінде орналасып, Атлант және Тынық мұхиттарымен шайылып жатыр. Табиғи жағдайы мен ресурстары. Ақш табиғи жағдайының әртүрлілігімен және пайдалы қазбалар молдығымен ерекшелінеді. Шығыста Атлант мұхитының жағлау Аппалачи таулары, орталықта ішкі жазықтар алып жатыр.Батысында Кордильер таулары, ал оңт шығысында Жағалаулық жазықтар. АҚШ отын-энергетикалық ресуртарға бай. Қара және түсті металдыр мен тау химия шикізаты мол. Көмір провинциялары АҚШ аумағының 10 пайызыны алып жатыр. Қоры – 1,6 трлн т, әлемде 3 орында Қытай. АҚШ мұнай мен табиғи газға өте бай. Барланған қоры – 5,6 трлн метр куб. Бұл ресурстарды өндіру бойынша әлемде 2 орында. Ірі мұнай газ аудандары, елдің оңт, тынық мұхиты жағалауында (Калифорния шататы). Темір қоры Мичиган және Миннесота штатары маңында, бірақ бұл рудада темір қоры аз. Уран қоры бойынша әлем көшбасшы елдер қатарында. Ел никель, Марганец, кобальт, боксит, калий тұзын импоттауға мәжбүр. АҚШ аумағында 270-ке жуық мемлекет қорғауындағы табиғи аймақтар (ұлттық саябақтар, табиғат ескерткіштері, қорықтар) бар. Олардың ірілері: Йеллоустон, Йосемит, Секвойя, Гранд-Каньон, т.б. Машина жасау өнеркәсібі автомобиль, авиация электр техникасы салаларына түрлі жабдықтар өндіреді. Атом өнеркәсібі, тоқыма және тігін өнеркәсібі айрықша дамыған. АҚШ-тың ауыл шаруашылығында өндірілетін негізгі дақылдарға бидай, арпа, сұлы, қара бидай, жүгері, соя бұршақтар, картоп, қант қызылшасы, мақта жатады. Мал шаруашылығында сиыр, шошқа, қой өсіріледі, тауық пен күрке тауық өсіру жаппай дамыған. АҚШ-тың бір жылғы ұлттық табысы жан басына шаққанда 25 мың долларға жуық. Негізгі сауда серіктестіктері – Батыс Еуропа елдері, Канада, Мексика, Жапония. АҚШ-пен Қазақстанның экономикалық байланысы 20 ғасырдың 90-жылдарында дами бастады. Ондаған американ фирмалары мен кәсіпкерлері және белгілі банкілер Қазақстанда түрлі салалар бойынша жұмыс істейді (мысалы, мұнай өндірумен айналысатын «Шеврон», «Shell», «Мобиль» компаниялары мен «Prіse Waterhause» есеп аудит консалингтік компаниясы, т.б.).