38. А витаминдерді синтездеу жолын ұсыныңыз.

А витамині көздің көруін сақтау және жақсарту үшін қажет. Ол сондай-ақ көптеген ауыруларға, әсіресе суық тиюге қарсы иммуниттетің өсуіне көмектеседі. А витаминінсіз тері эпителийінің сау түрде болуы мүмкін емес.

(Жасыл және сары түсті көкөністер, жемістер, бұршақтар, шабдалы, өрік, алма, жүзім, қарбыз, қауын, итмұрын, шөптер, балық майы, бауыр т.б.).

Құрылысы жағынан А витамині ретиноидтарға жақын  ретинол (витамин A1, аксерофтол), дегидроретинол (витамин A2), ретиналь (ретинен, альдегид витамина A1),  ретиной қышқылы және провитаминдер — каротиноидтар, (β-каротин). Ретиноидтар жануар текті тағам түрлерінде, ал каротиноидтар- өсімдік текті тағамдарда болады. Бұл заттар полюссіз органикалық еріткіштерде ( майда) жақсы ериді. Суда нашар ериді. Бауырда жиналады. Артық мөлшерде болса улы болады. 1913 жылы ашылған. Құрылысы 1931 жылы анықталып, 1937 жылы кристалданып алынған. Ретиналь көру пигменті ретіндегі родопсиннің негізгі компоненті.   Ретин қышқылы формасында өсу мен дамуды реттейді. Ретинол клетка мембранасының негізгі компоненті. Организмді антиоксиданттық қорғаныспен қамтамасыз етеді. Олардың тәжірибелерінде казеин, май, лактоза, крахмал және тұз қоспасымен қоректенген тышқандар көз ауру, диареямен ауырып 60 күн ішінде өлген. Ал тағамдарына сары май, треска бауырының майы немесе жұмыртқа қосқанда қалыпты өмір сүрген. Бұл майдан басқа тағы да бір зат қажет дегенді білдіреді. Макколлум оларды екі топқа бөлген: «майда еритін A» (A, E және D) және «суда еритін В). Йозеф Фердинанд Аренс (1914—2001) А витаминін синтездеген. 1946 жылы Давид Адриан ван Дорп (1915—1995) А. Отто Ислер (1920—1992) 1947 жылы оның өндірістік синтезін дайындаған.

Ретинол молекуласындағы екі қосарланған қос байланыстың болуына байланысты бос радикалдармен, соның ішінде оттегінің бос радикалымен әрекеттеседі. Бұл А витаминінің маңызды ерекшелігі оның антиоксидант атануына мүмкіндік береді. Ретинол сондай-ақ Е витаминінің антиоксиданттық қасиетін күшейтеді. Токоферол және С витаминімен бірге ол селеннің глутатионпероксидаза құрамына енуіне көмектеседі. А витамині SH-тобын тотықсызданған күйде (антиоксиданттық қасиет) ұстайды. Бірақ та А витамині прооксиданттық қасиет өрсетуі де мүмкін. Себебі, ол ауадағы оттегімен жеңіл тотығып улылығы жоғары асқын тотықты өнімдер түзіледі. Е витамині ретинолдың тотығуын тежейді.

39,40. Шоколад құрамынан антиоксиданттарды қалай анықтауға болады?(шоколад 60 проц какао сонд 2-и бир сурак)

Шоколад жоғары АО-қ қасиетке ие, себебі онда проантоцианидиндер мен флаваноид-р көп. Шоколадтың құрамында 50%-ға жуық какао ұнтағы болады. Какао мен шоколад онкологиялық, жүрек-тамыр ауруларында жақсы нәтиже көрсетеді. Қолданған кезде адам плазмасында АО-қ қасиет көтеріледі. Нәтижесі қолданғаннан кейін 1-2 сағ. Кейін болады.

Шоколадтағы емдік қасиет ондағы суда және майда еритін АО-р-ң жоғары мөлшеріне, антоциан-рға байланысты.

Шоколад компоненттерін бөлу амперометрлік және УК-детекторы бар сұйықтық хр-яда жүргізіледі

Шоколадтағы антиоксидант мөлшерін амперометриялық әдіспен анықтайды. Бұл әдіс – тура әдіс, яғни АО-р қазіргі уақыт режимінде анықталады. АО – тотықсыздандырғыш, шыныкөміртекті жұмысшы электродта тұрақты потенциал кезінде олар тотығады, соның есебінен электр тогы өседі.

Өлшеулер жүргізер алдында стандартты қосылыстар бойынша градуирленген график тұрғызылады. Суда еритін АО-р үшін стандарт – кверцетин, майда еритінге – галл қышқылы.

Үлгіні мөлшері 20-50 мкл болатындай енгіземіз. Суда еритін АО анықтаған кезде Элюент ретінде – орттфосфор қышқылы қосылған бидист. Су, майда еритін АО анықтаған кезде Элюент ретінде – орттфосфор қышқылы қосылған ацетон. Үлгі майдаланып, дәл өлшеу жүргізіледі және экстракциялау жүреді: Суда еритін АО үшін – 70% этил спирті, майда еритін АО үшін – ацетон қолданылады.

Алынған сигнал комп. Экранында пик түрінде шығады. Алынған пик-ң ауданы есептеледі.

41.Табиғи қосылыстар құрамынан антиоксидантарды қалай анықтауға болады.

Өсімдік шикізатынан С витаминін анықтау.

20г ұнтақталған өсімдік шикізатына 200 мл су құйып, 1 сағатқа қояды, сосын фильтрлейді. 100 мл колбаға фильтраттың 1мл - н алып құйып, оның үстіне 1мл 2% тұз қышқылы , 13 мл су құяды. Колбадағы ерітіндіні 0,001н натрий дихлорфенолиндофенолят ерітіндісімен қызыл түске дейін титрлейді. 1 мл 0,001н натрий дихлорфенолиндофенолят ерітіндісінің мөлшері 0,000088г аскорбин қышқылына тең.

Аскорбин қышқылының мөлшері мына формуламен анықталады:

V - натрий дихлорфенолиндофенолят ерітіндісінің көлемі, мл;

m - өсімдік шикізатының массасы, г;

W - өсімдік шикізатының ылғалдылығы, %.