26) Адмена прыгоннага права.

Прыгоннае права замаруджвала далейш. развіццё гаспадаркі. У краінах Зах. Еўропы феад. залсжнасць сялян знікла ўжо у ХІX-ХX ст. 19 лютага 1861 г. Аляксандр II падпісаў Маніфест і Палажэнні аб вызваленні сялян ад прыгоннай залежнасці. Адбылася адмена прыгон. права ў Расіі. Але па Маніфесту сяляне атрымалі толькі асабіст. свабоду. Зямлёй яны не надзяляліся. Уся зямля заставалася ўласнасцю памешчыка. Таму сяляне павінны былі яе выкупляць. Мала хто з сялян мог выкупіць зямлю,у іх не было грошай. Таму законам было ўстаноўлена, што сяляне плацілі толькі 20% вызначанай сумы, а астатняе памешчыку плаціла дзяржава. На працягу 49 гадоў сяляне павінны былі аддаць доўг дзяржаве з працэнтамі за пазыку. Выкупная сума вызначалася з разліку 6% гадавых у банку, каб памешчык, паклаўшы ў банк выкуп, мог атрымліваць штогод прыбытак, роўны ранейшаму аброку з селяніна. Да выкупу зямлі селянін лічыўся часоваабавязаным і выконваў баршчыну і аброк. Сяляне былі не задаволены вызваленнем без зямлі. Сялянскія выступленні вымусілі ўлады пайсці на ўступкі. У час паўстання Кастуся Каліноўскага (1863 г.) часоваабавязанае становішча бел. сялян адмянялася. Выкупныя плацяжы на Бел. былі зніжаны на 20% .

27) Буржуазныя рэформы 60 -70 гг. 19ст.

Вайсковая рэформа - замест рэкруцкай сiстэмы камплектавання армii уводзiцца усеагульная воiнская павiннасць;

земская - стварэнне земствау - выбарных органау для кiравання у губернях i паветах мясцовай гаспадаркай, адукацыяй, аховай здароуя.На Беларусi не праводзiлася - царскi урад не давярау мясцовым памешчыкам пасля паустання 1863-1864гг;

судовая - суды сталi усесаслоунымi, адкрытымi i незалежнымi ад урада.Зъяуляюцца прысяжныя засядацелi i адвакаты. У Беларусi рэформа пачалася пазней, з увядзення мiравых суддзяу, якiя назначалiся мiнiстрам юстыцыi( у Расii суддзi выбiралiся):

гарадская - (у Беларусi пачалася пазней чым у Расii) у гарадах стваралiся выбарныя органы самакiравання на аснове маёмаснага цэнзу. У гарадскiх думах абмяжоувалася прадстаунiцтва яурэйскага насельнiцтва.

Рэформы мелi вельмi непаслядоуны i супярэчлiвы характар. Адкрываючы шлях для развiцця капiталiзму i станаулення буржуазнага грамадства, яны не закранулi асноу самадзяржаунай улады, не лiквiдавалi саслоунае i нацыянальнае нераунапрауе насельнiцтва.

28) Бел. Нац. Рух.

Нацыя – гіст. супольнасць людзей, якая характ-цца ўстойлів. эк. і тэр. сувязямі, агульнасцю мовы, культуры, хар-ру, побыту, традьіцый, звычаяў, самасвядомасці. Нацыі ўзнікаюць на базе феад. народнасцей у перыяд станаўлення капіталіст. спосабу вытворчасці. Вырашальн. ролю ў пераўтварэнні народнасцей у нацыі адыгрываюць капіталіст. эк. сувязі, фарміраванне ўнутран. рынку. Рэформа 1861 г., вызваліўшы сялян ад прыгон. залежнасці, стварыла ўмовы для капіталіст. перабудовы памешч. і сялянск. гаспадарак. У працэсе станаўлення капіт. рын. эк-кі адбыв-ся разлажэнне саслоўяў феад. грамадства дваран, сялян, рамеснікаў, гандляроў, купцоў і фармір-не асноўных класаў капіт. грамадства пралетарыяту і буржуазіі. Сац. базай для фармір-ня пралетарыяту з'яўлялася сял. бедната. Ен характар-ся шматнацыянальнасцю і адносна невысок. канцэнтрацыяй. Буржуазія Бел. была таксама шматнацыянальнай, прычым больш. яе частку складалі прадстаўнікі небел. насельніцтва (яўрэйскія, польск, руск. прамыслоўцы). Яна амаль цалкам складалася з заможных сялян і выхадцаў з дробнай шляхты,была нешматлікай. Адмоўнае ўздзеянне у нац.культурн. адраджэннi аказвала і тое, што ў жыцці бел. горада ў XIX ст. не выкарыст-ся бел. мова. У канцы XIX ст. паступова стабілізавалася этнічная тэр-я беларусаў. Яна уваходзіла ў межы 5 заходніх губерняў Рас. імперыі. Галоўн. арэалам кансалідацыі бел. нацыі былі цэнтральн. і паўночназах. часткі Бел., найбольш развітыя ў эк., сац., паліт. і культ. адносінах. Тут пражывала амаль палова пісьменных беларусаў, адсюль выйшла большасць дзеячаў бел. ац.вызваленчага руху і культуры таго перыяду. Сярэднебел. гаворкі склалі аснову бел. літаратурн. мовы. Асаблівасцю беларусаў як этнасу быў падзел паводле канфесійнай прыналежнасці на праваслаўных і католікаў. Прав. царква і катал. касцёл не прызнавалі існавання бел. этнасу, зыходзячы з таго, што праваслаўныя беларусы ёсць рускія, а беларусы католікі - палякі. У 1897 г. праваслаўныя сярод беларусаў сталі значнай большасцю 81,2 %. У 2-ой палове XIX- пач. XX ст. працягваўся працэс фармір-ня мовы бел. нацыі. Значн. змены адбыліся ў гутарков. мове. Ішло паступовае змешванне мясцовых дыялектаў, з'яўляліся новыя словы і тэрміны, паланізмы замяняліся русізмамі. На аснове жывой гутарков. народн. мовы фармір-ся нов. бел. літаратурн. мова. Яна не магла развівацца на базе старабел. мовы. Таму ў новых гіст. абставінах крыніцай развіцця бел. літар. мовы з'явілася вусная Народная творчасць. Беларускія пісьменнікі і паэты ў сваіх Літаратурных творах шырока выкарыстоўвалі народныя песні, казкі, прыказкі, прымаўкі, загадкі. Бел. літаратурная мова развівалася галоўным чынам як мова мастацкай літаратуры.