Cабақтың қысқаша мазмұны

Барлық интенсивтік қасиеттері бойынша бірдей термодинамикалық жүйенің гомогенді бөліктерінің жиынтығын фаза деп атайды. Фазалар бір-бірінен беттік шекаралары арқылы бөлінеді.

Берілген термодинамикалық жүйені түзуге аз мөлшері жеткілікті химиялық жеке индивидуалды заттарды компоненттер дейді. Жүйенің тәуелсіз құрам бөліктерінің саны арқылы компоненттер саны анықталады. Құрам бөліктері бір-бірімен химиялық реакцияға түспейтін жүйені физикалық жүйелер немесе бірінші класты жүйелер деп атайды. Құрам бөліктері бір-бірімен химиялық реакцияға түсетін жүйелерді химиялық жүйелерге немесе екінші класты жүйелерге жатқызады.

Физикалық жүйелердегі компонеттер саны құрам бөліктері санынан олардын арасында жүретін реакциялар санын алып тастағанға тең, яғни жүйенін тәуелсіз құрам бөліктеріне тең. Мысалы СаСО₃, СаО және СО₂ түратын жүйені қарастырайық. Олардың арасында мынадай реакция жүреді:

СаСО₃( қ ) СаО ( қ ) + СО₂(г)

Бұл жүйеде компоненттер саны екіге тең. Беріпген жүйенің жалпы .құрам бөлігінің соны 3, химиялық реакция саны 1. К=3-1=2.

Бірнеше компоненттен тұратын жүйелер фазалық тепе-тендіктер үшін жалпы шарты, ол барлық фазалардын үстіндегі әрбір белгілі компоненттің қаныққан буының парциалдық қысымының тендігі болып табылады.

Егер фазалардын біреуіндегі компоненттін қысымы басқасына қарағанда үлкен болса, онда берілген компоненттің екі фазадағы парциалдық қысымы теңескенше, ол бірінші фазадан екінші фазаға ауысады, яғни тепе-тендік орнағанша.

Задание на срс

1.Общие понятия о диаграммах состояния.

2. Диаграмма состояния воды.

3. Общие сведения о диаграммах состояния гетерогенных систем.

О [2] гл. VII, стр. 160- 164

Д [2] гл. VIII, 238-246

Д [4] стр. 189-201

Сроки выполнения – 5-6 неделя. Виды заданий – реферат, контрольная работа.

Задание на срсп

1. Применение диаграмм состояния для решения технических задач.

О [2] гл. VI, стр. 165, 166, 168-170

Д [2] стр. 246-254

Контрольные вопросы

А) Для письменного тестирования

1. Какая система называется системой первого класса?

2. Что называется фазой?

3. Дайте определение правилуфаз Гиббса.

4. Как определяется число компонентов?

5. Для чего применяются уравнения Клаузиуса – Клапейрона?

Б)Тестовые задания по теме «Фазовые равновесия»

1. Фазой называется:

а) гомогенная часть системы;

б) гетерогенная часть системы;

в) поверхность;

г) термодинамическая система.

2. Систему, составные части которой не вступают в химические реакции, называют:

а) системой первого класса;

б) системой второго класса;

в) системой третьего класса;

г) системой открытой.

3. Двухкомпонентная система содержит:

а) два вещества;

б) одно вещество;

в) три вещества;

г) много веществ.

4. Вариантность определяется:

а) числом параметров состояния системы;

б) числом компонентов;

в) числом фаз;

г) изменением равновесия.

5. Укажите уравнение Клаузиуса – Клапейрона:

а) ;

б) F + n = K + 2;

в) C_v= (dU / dT)_v;

г) C_p= (dH / dT)_p.

6. Между составными частями системы идет взаимодействие, такая система называется:

а) системой второго класса;

б) системой первого класса;

в) системой третьего класса;

г) системой изолированной.

7. Однокомпонентная система содержит:

а) одно вещество;

б) два вещества;

в) много веществ;

г) четыре вещества.

8. Степени свободы – это:

а) независимые термодинамические параметры;

б) зависимые термодинамические параметры;

в) постоянные параметры;

г) переменные параметры.

9. Вариантность системы определяют:

а) по правилу фаз;

б) по правилу рычага;

в) по правилу Гиббса;

г) по формуле равновесия.

10. Скачкообразное изменение внутренней энергии, концентрации, плотности вещества приводит:

а) к фазовым превращениям первого рода;

б) к фазовым превращениям второго рода;

в) фазовые превращения не происходят;

г) к изменению теплоты.