4.6. Сумен жабдықтау жүйесі туралы жалпы мәліметтер және олардың жұмыс тәртібі

Сумен жабдықтау жүйесі белгіленген бір топ тұтвһынушыларға (берілген объектіге) белгіленген мөлшермен және сапасымен сумен қамтамасыз ететін құрылыс кешені.

Сумен жабдықтау кешені тұтынушыларға берілетін су мөлшері мен сапасының көрсеткіштерін төмендетпеуге қамтамасыз етуге тиісті көрсетілген мөлшерде су беруінің тоқтауы және сапасының төмендетуі.

Осы міндеттерді орындау үшін сумен жабдықтау жүйесінің құра мына кіретін келесі құрылыс кешендері қызмет етеді:

а. Суды қабылдау құрыылыс кешендері арқылы қайнар көздерінен су қабылданады.

ә. Судың өзгеруіне құрылыс кешендері суды тиісті жерлерге тазартып, сақтап, пайдалануға берілетін сораптама станциялары;

б. Суды тазарту үшін құрылыс кешендері;

в. Пайдалануға суды беруге және тасуға қызмет ететін су тарату мен өткізгілер желілері;

г. Сумен жабдықтау жүйесінде сыйымдылық ретінде маңызы зор қордағы мұнаралар мен резвуарлар;

Сумен жабдықтау жүйесінің негізгі құрылыс кешендерінің өзара орналасқан схемасы суретте көрсетілген. Қайнар көздерінен суды қабылдау кешендері кешенінен 1 алынып, сораптау арқылы бірінші өруі 2 а станцияға қойылған, тазарту кешендеріне 3 су беріледі. Суды тазарттқаннан кейін жинақталған резервуарға 4 көтеріліп, бір топ сораптармен одан су алынады, екінші су өруі стансасында алынған 2 б, су таратушымен 5 трубаның 6 желілеріне беріледі. Мысалы, 1 және 2 су өруі сораптары бөлек ғимараттары не жалғыз бір ғимаратта ғана орналасуы мүмкін.(қала, кент, өндірістік кәсіпорын)

Қайнар көздері сапасы мен тұтынушылардың талаптарын салыстырғанда суды тазарту, өңдеу деңгейі мен сипаты қажеттеледі. Елді мекен жерлерінің су құбырының артезиан не тіпті таза су бұлақ суын кейде тазартусыз да пайдалануға болады екен. Жер үстіртінің сутоған сулары кейбір кәсіпорындарда тазартусыз қолдана береді.

Суды тазартуға болмаған жағдайда болмаған сумен жабдықтау жүйесі жеңілденеді. Тазарту құрылыс кешендері және олардың резервуарлары мен 2 судың өруіне арналған сораптар бұл жағдайда мүлде керексіз. Артезиан скважиналары (бұрғылы құдықтар) бөлек топтар болып орналасқан.

Сораптар құдықтар орналасып тұрған жүйеге су беруі мүмкін. Жердің рельефі сумен жабдықтау схемасына да әсер етеді.

Таулы жерлерде сумен жабдықтаудың қайнар көздері көлдер, су қоймалары, бұлақтар жабдықталатын объект аумағының нүктесінен жоғары болады.

Әсіресе, ол өнеркәсіп кәсіпорындарының су құбырлары.

Қазіргі уақытта топтық және аудандық су құбырлары дамытылып, сумен жабдықтау жүйесі бірнеше объектілерге қызмет етеді, біріктірілген су құбырының құны төмен болса әр объектінің жеке жүйесінің құны жоғары болады. Осылайша жоспарланып, дұрыс және үнемді сумен жабдықтау мәселесін шешуге болады.

7. Сумен жабдықтау жүйелерін топтастыру

Сумен жабдықтау жүйелерін негізгі нысандарға топтастыруға болады.

Қызметтері бойынша елді-мекен жерлерінің (қалалардың, кенттердің) жүйелерін, өндірістік сумен жабдықтау жүйелерін өнеркәсіп салалары бойынша (жылу электростанциялары, металлургия заводтарының су құбырларын) бөлінеді.

Табиғи қайнар көзін пайдалану сипатына қарай үстіртін қайнар көзінен алынатын су(артезиан, бұлақ ) бұл жер асты суларынан негізделген су өткізгілері, әркелкі су қайнар көзінің түрлерін пайдалану барысындағы аралас қорек суөткізгілері өзгешеліктерін көрсетеді.

Жоғарыда айтылған сумен жабдықтау өндірісінің жүйесі сәйкестігімен басқа тағы суды пайдалану қысқа тәсілдерін айыруға болады, суды қайта пайдалану жүйесі.

7. Суды беру кестесі және су өткізгі құрылысының жұмысы

Суды тұтыну кестесін қабылдап болған соң суды беру кестесі және сумен жабдықтау жүйесінің жеке құрылыс жұмысының кестесі тағайындалады.

Бұл барлық құрылыстар бір тәулік жұмысына барынша көп суды тұтынатындығын есепке алып қою қажет S(макс).

Суөткізгінің жеке элементтерінің жұмыс кестесінің арасындағы байланысты мына бір қарапайым қалалық өткізгі нобайынан қарастырамыз.Мысалы бұл желі қарастырып отырған бас бір қайнар көзі қорығына тапшы. Суды талдау қондырғысын суды суөткізгі желісі береді ол арқылы халық суды қабылдайды.

Екінші өрдің сорап стансасы жұмысының кестесі су тұтыну кестесі қабылданғанына тәуелді болып,тағайындалу керек. Алайда бұл суды беру кестесі суды шығындау кестесімен дәлме дәл чсәйкес келуі мүмкін болуы шарт емес

Мысалға, қарастырып отырған 2 өрдің сорап стансасына 2 сорап агрегаты қондырылған, оның 1.шісі 0-ден сағат 4-ке дейін жұмыс атқарады, ол бір сағатта тәулік шығынның 2,5% береді. 2-шісі сағат 4-тен бастап сағат 24-ке дейін бірге кіріседі, 2 агрегатта тәулік шығынның 4,5% бір сағатта береді.