2. Текстны сәнгатьле итеп укы һәм биремне үтә.

Тәрбияле бала

Беркөнне Зиннәт урамнан акча янчыгы табып керде. Аның шатлыгы эченә сыймый иде. Бумажник эчендә байтак кына акча, блокнот һәм бер хәрби кешенең фоторәсеме дә бар.

Зиннәтнең йөзе балкый, күзләре көлә, ә башында - матур хыяллар. Бу акчага тимераяк та, өр-яңа велосипед та алып була. Әле аннан да артып калыр. Малай шатлана-шатлана әнисенә шушы уйларын әйтте.

Әнисе рәсемне кулына алды. «Бу офицер фронтта һәлак булган, ахры. Бәлки ул немецларга каршы әтиең белән бергә сугышкандыр. Бу әйберләрне югалткан кеше хәзер бик кайгыра торгандыр. Бәлки улының соңгы рәсемедер бу», —диде.

Әнисенең бу сүзләреннән соң Зиннәт уйга калды. «Кемнеке икәнен белсәк, илтеп бирер идек», — диде ул.

Әнисе улыннан шушы җавапны кетә иде. Көткән сүзләрне ишеткәч, ул улын кочаклап алды. Шуннан соң алар бу әйберләрнең хуҗасын

эзләргә булдылар. Икенче көнне урамдагы баганаларга белдерү кәгазьләре ябыштырдылар.

Беркөнне аларның ишеген кемдер акрын гына шакыды. Өйгә озын мыеклы бер абый керде. Ул үзенең акча янчыгын югалтканын әйтте һәм аның нинди икәнлеген, аның эчендә нәрсәләр барлыгын аңлатты. Әнисе табылдык бумажникны алып хуҗасына бирде.

Мыеклы кеше бик шатланды, кат-кат рәхмәт әйтте һәм Зиннәтне үзләренә кунакка чакырды. Зиннәт бу абыйларда кунак булды. Саубуллашканда абый аңа бер төргәк биреп җибәрде.

Өйдә Зиннәт белән әнисе төргәкне ачып карадылар. Аның эченә күп конфет һәм бумажниктагы акчалар салынган иде.

(А. Шамовтан)

3. Репликаларны кирәкле тәртиптә урнаштырып, сөйләшү тексты төзе.

____ - Юк, бармадым, өйдә генә булдым. Безгә ел саен Яңа елны

каршыларга Алабугадан, Бөгелмәдән кунаклар килә. Быел да туган- тумачалар күп җыелды, күңелле булды.

__ - Яңа ел - гаилә бәйрәме. Шуңа күрә аны туганнар белән бергә

үткәрү -яхшы гадәт.

______ - Рәхмәт, Коля. Мин дә сине котлыйм. Быел Яңа елны ничек

каршыладың? Күңелле булдымы?

______ - Бик күңелле булды. Мин канәгать. Без гаиләбез белән

Мәскәүгә әнинең апаларына кунакка бардык. Каникул буе шунда булдым. Ә син кая да булса бардыңмы?

_______ -Килешәм. Яңа ел бәйрәме бер үк вакытта күңелле дә,

мәшәкатьле дә, чөнки барыбызга да эш җитте. Чыршы бизәү, бәйрәм өстәлен әзерләү, котлаулар һәм бүләкләр...

_______ - Сәлам, Булат. Сине Яңа ел белән котлыйм. Бәхет-шатлык,

сәламәтлек, укуыңда уңышлар телим.

Билет № 9

1. Укытучы һөнәре турында сөйлә.

Дөньяда һөнәрләр күп. Заман белән бергә популяр һөнәрләр исемлеге дә үзгәрә. Безнең көннәрдә юрист, экономист, эшмәкәр

кебек һөнәр алырга теләүчеләрнең саны көннән-кен арта. Ләкин һәр заманда да кирәкле һәм мөһим булган һөнәрләр бар. Минемчә, укытучы һөнәре шундый һөнәрләрнең берсе. Укытучылар булмаса, табиб та, кибетче дә, космонавт та ... тагын бик күп, бик күп һөнәр ияләре булмас иде. Танылган галимнәрнең, язучыларның һәм башка кешеләрнең киләчәктәге һөнәри юлы мәктәптән, укытучыдан башлана.

Кечкенә чакта мин укытучы булу бик җиңел, рәхәттер дип уйлый идем: телисең - "биш"ле куясың, телисең - "өч"ле. Ләкин хәзер мин шуны аңладым: укытучылар начар билге куярга яратмыйлар. Без яхшы җавап бирсәк, алар шатланалар. Начар җавап бирсәк яки өй эшләрен эшләмәсәк, борчылалар. Укытучыларыбыз безгә яхшы белем бирергә тырышалар.

һәркем укытучы була алмый. Укытучы хезмәте бик авыр, һәм катлаулы. Яхшы укытучы булу өчен күп белү һәм балаларны ярату гына җитми. Түземле, сабыр, гадел, аңлаучан, ярдәмчел, шәфкатьле кеше генә укытучы булып эшли ала.

Безнең мәктәптә^., укытучы эшли. Алар барысы да үз фәннәрен белә һәм үз эшен ярата. Мин бөтен укытучыларны да хөрмәт итәм һәм безгә яхшы белем бирүләре өчен аларга бик зур рәхмәт әйтәм. Ләкин алар арасында минем аеруча яраткан укытучым бар. Ул - безнең класс җитәкчебез Володина Людмила Константиновна. Ул безгә химия, биология фәннәре укыта.

Людмила Константиновна бик яхшы күңелле һәм кайгыртучан кеше. Ул безне гел яхшылыкка гына өйрәтә, тәртипле булуыбызны тели. Людмила Константиновнаны безнең икенче әниебез дип әйтеп була, чөнки ул безнең өчен әниләрчә борчыла. Кирәк вакытта мактый, кирәк вакытта ачулана, кирәк вакытта ярдәм итә. Людмила Константиновна көн саен: «Бөтен дәресләргә дә әзерләнеп килдегезме? Нинди билгеләр алдыгыз?» -дип, укуыбыз белән кызыксына. Ул безгә яхшы белгеч булу өчен яхшы белем алырга кирәклеге турында еш әйтә.

Людмила Константиновна бик белемле кеше. Ул күп белә, чөнки күп укый. Мәктәптә кызыклы түгәрәкләр үткәрә, кирәк булса, дәресләрдән соң безнең белән өстәмә шөгыльләнә.

Тема буенча сораулар:

. Нинди һөнәрләр була? Бүген нинди һөнәрләр бигрәк тә популяр?

• Ни өчен укытучы һөнәре һәр заманда да иң кирәкле һөнәрләрнең берсе булып санала⁷

• Укытучы булу өчен нинди сыйфатларның булуы кирәк⁷

. Яраткан укытучың бармы? Ул нинди фән укыта?

. Син аны ни өчен яратасың һәм хөрмәт итәсең? Укытучың турында нәрсәләр беләсең?