44. Құрылыстарды с/у

Мүлікті с/удың негізгі түрі ретінде пәтер ж/е құрылыстарды с/у б.т.

Негізгі сақтандырылатын обьектілер:

• жер үйлер, дачалар, бақтық ж/е жаздық үйлер (ішкі өңдеуді қоса)

• шаруашылық құрылыстар (гарждар, сарайлар, моншалар, шару\қ блоктар, қоймалар)

• пәтерлер

• құрылатын пәтір элементтері, және шатырлар, қабырғалар және шатыр тіреулері.

• Ішкі өңдеу және коммуникация

• Үй заттары, дүниелер, люстралар, клемдер

• Электрожабдықтар, есептегіш техника, тұрмыста қолданылатын және басқа техника

• Тері бұйымдары, зергертлік бұйымдар, бағалы тастар мен металдар бұйымдары, антиквариат, қол өнерінен жасалған заттар.

Сақтандыру келісім шартында толығымен бірден бірін немесе жеке жеке де сақтандырылуы мүмкін.

Жылжымайтын мүлік және мүлікке байланысты мынадай классикалық тәуекелдер п.б.

• Өрт (өрттің таралуы) найзағай құласа, газ атылса, келеңсіз тұрмыстық болатын жағдайлар

• Су арқылы зақымданса ( су құбырлары жарылса, канализация мен қыстық жылыту құбырлық жүйесі, көршілерден су өтіп кетсе)

• Үшінші тұлғалардың кері әсері: ұрлыққа түссе , тонаса, қиратса ж.т.б.

• Табиғи апаттар (су тасқыны, қар жңбыр, жер сілкінісі, Айнур, Ақерке сияқты)

• Ұшқыш объектілерінің құлауы немесе олардың құрал жабдықтары

Сақ\ у сомасы келісім шарт негізінде анықталады.

45. Үй мүліктерін сақтандыру. Үй мүліктерін сақтандыру сақтанушы тұлға және оның отбасының мүшелеріне тиісті тұрмыстық және мәдени қажеттіліктеріндегі мүлікті сақтандыру. Сақ.дың бұл түрі екі жағдайда келісім шарт жасасады:

• Жалпы, яғни жалпы барлық үй мүліктерін сақтандыру

• Арнайы,яғни үй мүліктерінің тобын немесе бөлек заттарды с/у.

Арнайы келісімшарты бойынша мыналар са/ға қабылданады:

• Бағалы металдардан жасалатын бұйымдар

• Коллекциялар, анткварлық заттар

• Радио, телеаппаратура, видиоаппаратур, компъютерлер, музыкалық құралдар

• Гараждағы көліктің қосалқы бөліктері

• Құжаттар, бағалы қағаздар, ақша белгілері.

Келісімшарттың мерзімі:

1. жалмы келісімшарт бойынша:

   • екі айдан он бір айға дейін

   • бір жылдан бес жылға дейін

2. арнайы келісімшарт бойынша бір жылға жасалады.

Сақтандыру жарналарын төлеу қолма қол және сақтанушының жұмыс орнындағы бух.я арқылы қолма қолсыз төлем жүзеге асырылады.

46. Жеке еңбек қызметінде қолданылатын мүліктерді сақтандыру. Халық тұтынатын өндіріс тауарларын өндіретін және қызмет кәрсетумен айналысатын, заңдық біліктілігі жоқ азаматтармен ерікті мүліктік сақтандыру нарығы жүргізілуі мүмкін.

Сақтандыру объектілері: жеке еңбек қызметінде қолданылатын мүліктер: құрылғылар, инвентарлар, шикізат, матариалдар б.т.

Келісімшартта қарастырылмайтын мүлктер: үй шаруашылық мүліктер, сақтандырушының жеке қызмет түрінде қолданылмайтын құрылыстар және транспорттық құралдар.

Сақтандыру жағдайы: өрт, жарылыс, су тасқыны және өзге де стихиялық апаттар, сонымен қатар авария, ағаштар мен ұшу аппараттарының құлауынан болатын мүліктің жойылуы немесе зиян келуі жағдайынан туындайды.

Жеке еңбек қызметтері ж.а тын жердегі (үйде, жалға алынған ғимаратта н.е арнайы құрылыста, қызмет көрсетілген орынға байланысты және т.б) мүлік сақтандырылған б.т.

Сақтандыру шарты үш айдан бір жылға дейін жүргізіледі.

Сақтандыру сомасын мүліктің нарықтық құнына және тозу жеңілдіктеріне байланысты сақтандырушы анықтайды.

К.ш мүлікті зерттеу барысында және оның құны мен сипаттамаларын тексеру арқылы жүргізіледі.

Сақтандыру төлемі жалпы сақ.у мерзімінде белгіленген уақыттық ретпен төленеді.

К.ш мынадай жағдайларда тоқтатылуы мүмкін: билік органының шешімімен сақтандырушы өз қызметін жүргізу патентінен айырылса.

Тұрғын үй иесі барлық құрылысты емес, белгілі бір бөлігін немесе белгілі жағдай орын алғанда ғана сақтандыруы мүмкін. Мысалы көрші үйден судың тасуы немесе құбырлардың жарылуы. Үй жануарлары немесе құстарды ұстаушылар, оларды белгілі бір аурудан немесе келеңсіз жағдайлардан, өрттен, ұрланудан, жоғалуынан сақтандыра алады.

Сақтандыру сомасы келісім шарт бойынша нарық құнынан жоғары емес мөлшерінде белгіленеді. Міндетті шарт болып жануарлар мен құстардың жеке куәлігі немесе мемлекеттік және қоғамдық мекемелерде тіркеу туралы куәлігі, сонымен қатар инфекциялық ауруға қарсы екпе жасағаны туралы куәлігі танылады.

Сақтандыру тарифі, көлемі және төлем жүйесі сақтандыру шартында көрсетіледі.

Сақтандыру түрінің ерекше түріне ескерткіштер мен молаларды белгілі бір жағдайлардан, бұзылулардан, вандализмнен сақтандыру жатады. Сақтандыру сомасы ескерткіштің жасалған материал құнына байланысты келісім шарт бойынша белгіленеді.

Азаматтар көліктерінің жеке бөліктерін: әинегін, фарларын, оптикалық элементтерін сақтандыра алады. Тәуекелдері: соқтығысу нәтижесінен зақым келуі немесе тастың құлауы.

47. Көлік құралдарын сақтандыру. Оларға мыналар жатады:

1. автомобильдер: жеңіл, жүк жолаушылық, микроавтобустар, автобустар

2. мотоциклдер, моторлар,снегохоттар

Көлікті сақтандырудың ерекшелігі – көлік қозғалысы процесінің сипатына негізделеді. Өйткені онымен көлік кәсіпкердің тасымалдау шыртарымен байланысты тәуекелдер қарастырылады. Көлік құралдарын с/у (ж.т) оларға мыналар жатады:

4. автомобильдер: жеңіл, жүк,жолаушылық, микроавтобустар, автобустар.

5. Мотоциклдер, мотороллерлер, мотоколяскілер, мотоларттар, снегохоттар, мопеттер, тракторлар, мотоблоктар, минитроктарлар.

6. Маторлы, ескекті, желкенді қайықтар, катерлер және моторлы және желкенді, желкенді моторлы яхталар, котомарандар, тримарандар.

Мототранспорт құралдарын с/у он алты жастан басталады, ал қалған көлік құралдарын с/у он сегіз жастан басталады. Сақтандыру сомасы сақтандырылған көлік құралдарының нақты нарықтық бағасы; сақтандырылыған көлік құралдарының нақты нарықтық бағасынан аспайтын кез келген ақша сомасы; егер көлік жалға алынса, оның с/у сомасы сақтанушының жауапкершілік көлемінен аспайды. Келісімшарт мерзімі көбіне бір жылға жасалынады,и кейде бір айдан он бір айға (соңғы айды қоса алмағанда)

Жүктерді с/у, сақтанушы ретінде жүкті жіберуші ж/е қабылдаушы бола алады. к/ш саұтанушының жазбаша өтініші негізінде жас. Ол өтініште (арызда) мына мәліметтер болуы тиіс:

9. Орын, орын саны ж/е жүктің салмағы туралы нақты мәліметтер ж/е жүктің атауы

10. Коноссаменттің н/е басқа да тасымалдауды растайтын құжаттардың номері мен мерзімі

11. Транспорт түрі

12. Жүкті жіберу тәсілі

13. Жіберу пунктә, қайта жүктеу ж/е жүктің тағайындалуы

14. Жүкті жіберу уақыты

15. с/у сомасы

16. с/у шартының негізгі түрі

48. Үй жануарларын сақтандыру. Қазақстан үкіметінің қаулысына сәйкес заңды тұлға дәрежесі бар ауылшаруашылығы тауарын өндірушілер міндетті түрде с/уы тиіс.

Үй жануарлары немесе құстарды ұстаушылар, оларды белгілі бір аурудан немесе келеңсіз жағдайлардан, өрттен, ұрланудан, жоғалуынан сақтандыра алады.

Сақтандыру сомасы келісім шарт бойынша нарық құнынан жоғары емес мөлшерінде белгіленеді. Міндетті шарт болып жануарлар мен құстардың жеке куәлігі немесе мемлекеттік және қоғамдық мекемелерде тіркеу туралы куәлігі, сонымен қатар инфекциялық ауруға қарсы екпе жасағаны туралы куәлігі танылады.

Сақтандыру тарифі, көлемі және төлем жүйесі сақтандыру шартында көрсетіледі.

49. Ауыл шаруалық дақылдарын және екпе ағаштарын сақтандыру. Ауылшаруашылық дақылдарын және екпе ағаштарды сақтандырудағы пайда болатын тәуекелдер:

• жойылу мен зиян келуі

• қуаңшылық жағдайы

• жылудың жетіспеуі

• егіндікке судың жетіспеуі немесе болмауы

• судың шамадан тыс болуы, дымқылдануы

• шайылып кетуі

• үсіп қалуы

• жел, құйын, дауыл жағдайлары

• күннің тұтылуы және басқа да күтпеген апаттар

• өрт жағдайлары

• өсімдік аурулары

• экологиялық және метерологиялық жағдайлар.

Жаппай жойылу жағдайлары мына кезде туындайды:

3. тамыр түбіне зақым келуіне байланысты

4. жер асты бөлігі, мысал жүзім бұтағын, тамыр жүйесін сақтандыру үшін, бұтақтың жер асты бөлігінің зақымдалған жерін кесу немесе толық кесу, ал егер жас екпе ағаштары болса қайтып отырғызу үшін кеседі.

Біл жылдық немесе көп жылдық гүл тамырын сақтандыру келісімшарты сақтандырушының еркі бойынша жүргізіледі. Сақтандыру жағдайларына мыналар жатпайды: агро техниканың бұзылумен байланысты көп жылдық егіндік пен ауылшаруашылық мәдени өсімдіктерін жинамау.

Ауылшаруашылық егіндіктерінің бағасы соңғы бес жылдағы сақтандырушы пайда алуды болжайтын ауылшаруашылық егіндік иеліктері орналасқан территоряның бір гектарына байланысты болады.

Сақтандырушы еркімен егіндік бағасы жоспардан тыс көлемде, бірақ бір гектардан аспайтын мөлшерде белгіленеді. Ауылшаруашылық егіндіктерін мемлекеттік міндетті сақтандыру бойынша ауылшаруашылық өнімдерінің бағасы белгіленеді. Көпжылдық екпе ағаштарының бағасы ағаштар мен бұтақтар санының жергілікті билік органдары мен басқару органдарының белгіленген нормативтік құны бойынша анықталады. Сақтандыру келісімшарты жазбаша түрде сақтандырушыны өтініші негізінде екі нұсқамада болады. Бір данасы сақтанушыда, екінші данасы өтініш берілгеннен кейін бес күн ішінде сақтандырушыға беріледі. Сақтандырушыға берілген келісімшартта есептелген төлемдер сомасы мен төлемдер мерзімі көрсетілуі тиіс. Егер сақтандырушы бір түрдегі өнім беретін бірнеше қызметпен айналысса онда ол өз еркімен топтастырып немесе жеке сақтандыра алады.