40 Өндірісте жарылыс болған кездегі адамдардың іс-әрекеті.

Жарылыс-бұл қысқа уақыт аралығында шектеулі көлемде энергияның үлкен санының босауы. Ол қысымы өте жоғары қатты ысыған газдың пайда болуына алып келеді,аяқ асты кеңейген жағдайда қоршаған денеге соққылық механикалық әсер етеді. Жарылыс қатты ортада төңірегін бұзып,ұсақтайды,ауаның судың жойқын әсердегі ауалық н/се гидрарликалық соққы толқындарын құрайды.жарылу қауіпі бар объектілерге қорғаныс,мұнай өндіруші ж/е ұқсатушы,мұнай химия, газ,тоқыма,химия объектілері,нан өнімдерімен дәрі-дәрмек өнеркәсібі, жылдам тұтанатын ж/е жанатын сұйықтар,сұйытылатын газ қоймалары жатады. Кәсіпорында ауаның,бензиннің,табиғи газдың буынан қантж/е ағаш шаңынан жинақталуынан пайда болған ауа қоспасы жарылысты болдырмау үшін, 1-ші кезекте ықтимал от шығу көздерін жоюды ж/е кәсіпорындарды қорғауға бағытталған шараларды жүргізеді. Олардың негізгілері мыналар: -жарылыс кезінде ең жоғарғы қысымға тең жүктемені көтееруге қабілетті берік қоршауды,құрылғыларды жобалаау;-жарылу қауәпә бар аймақтарда оттегі құрамы қажетті жанудан аз болатын инертті ортаны, берік қағидалар мен жарылу өауіпі бар аймақты оқшауландыру.-жарылу қауіпі бар өндірісті жарылыс болған жағдайда қоршаған ортаға залал келмейтіндей жерлерге орналастыру;-жарылыс кезінде пайда болған қысымы шығару үшін арнайы сақтандырғыш клапандарын орнату;1989жылы 20мамаырда Алматы-2теміржол станциясында сұйық пропан құйылған цистернаның жырылысы кезінде 34адам қаза болып,100адам жарақат алды. 2000жылы республикада газды пайдалану бұзудан тұрғын үй секторында 35жарылыс болды бұдан 49адам зардап шегіп оның 9қаза болды. Жарылыс ж/е өрт қаупі бойынша барлық өнеркәсіп орындары 6категорияға: А,Б,В,Д,Г,Е. Әсіресе А категориясына жаттатын мұнай өңдейтін ж/е хим кәсіпорында,мұнай өнімдерінің қоймасы газ шаруашылығы ж/е т.б жатады. Көмір шаңың,ағаш ұнтағын.қант опасы даярлайтын ж/е тасымалдайтын цехтар,сондай-ак Б категориясына жататын өзгеде нысандармен ағаш кесуі,ағаш өңдеу,ұста,ағаш ыдыс өндірісі ж/е В категориясына жататын өзге нысапндарды қауіпті. Бүкіл құрылыс материалдары 3топқа бөлінеді: жанбайтын,қиын жанатын,жанатын.

Егер сіз отырған ғимаратта жарылыс болған болса, ең бастысы – сабырлылық сақтау. Аман шығатыныңызға сенімді болыңыз. Жарылыс болғаннан кейін бұл ғимараттан мүмкіндігінше тезірек шығу керек. Қажетті заттарыңызды жинаймын немесе қоңырау шаламын деп ғимаратта бөгеліп қалмаңыз. Егер сіздің айналаңызда заттар, бөлшектер құлап жатса жедел парта немесе столдың астына заттардың құлауы тоқтағанша тығылып қалыңыз, содан кейін тез арада ғимараттан шығуға тырысыңыз. Лифтпен пайдаланушы болмаңыз! Жарылыстан кейін өрт шыққан болса, сізге мүмкіндігінше төмен иіліп тіпіті еңбектеп жүруіңіз керек, бұл жағдайда сіз тезірек ғимараттан шығуыңыз керек. Бетіңізді сулы шүберкпен немесе киіммен орап алыңыз, сол арқылы демалыңыз. Егер ғимаратта өрт болып жатса ал сіздің алдыңызда есік жабық тұрса, оны ашпастан бұран тұтқасын қолмен ақырын ғана түртіп көру керек. Егер тұтқасы ыстық болмаса ақырын ашып көрші ғимаратта өрт жоқ па деп көріңіз де кедергілер болмаса басыңызды төмен басып сыртқа шығып кетіңіз. Егер түтін мен өрт шығуға кедергі жасаса есікті жауып басқа шығатын жол іздеңіз. Ғимараттан сонымен қатар терезе арқылы шығуға болады. Егер сіз ғимараттан шыға алмасаңыз құтқарушыларға көмек керектігі жайында белгі беріңіз. Бұл үшін киіммен немесе затпен бұлғаңыз.