- •Прадмет і задачы гістарычная навукі. Цывілізацыйная і фармацыйная тэорыі гістарычнага развіцця Прадмет, функцыі і задачы гістарычнай наукі
- •2.Фармацыйная (стадыяльная) і цывілізацыйная тэорыі гістарычнага развіцця.
- •2. Перыядызацыя гісторыі Беларусі: асноўныя этапы сацыяльна-эканамічнага і палітычнага развіцця.
- •3. Гісторыя старажытнага свету на беларускіх землях: перыядызацыя, умовы жыцця, асноўныя характэрыстыкі перыядаў.
- •4. Этнагенез беларускага народа
- •5. Рассяленне славян па тэррыторыі Беларусі і славянізацыя балтаў. Тэорыя субстратнага паходжання.
- •6. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных ўтварэнняў усходніх славян
- •7. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы на тэррыторыі Беларусі
- •8. Прыняцце і распаўсюджванне хрысціянства. Дзейнасць Ефрасінні Полацкай і Кірылы Тураўскага
- •9. Вялікае княства літоўскае: канцепцыі, перадумовы і асноўныя прычына фарміравання.
- •10. Палітычны лад вкл
- •11. Беларускія землі у грамадска-палітычным жыцці вкл
- •12. Геапалітычнае становішча вкл і барадзьба з мангола-татарамі і крыжакамі
- •13. Барацьба вкл з Тэўтонскім ордэнам і суперніцтва з Маскоўскай дзяржавай
- •14. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця беларускіх зямель у вкл
- •15. Культура Беларусі другой паловы хііі ст. Адраджэнне на Беларусі. Роля беларусскай культуры часоў вкл ў агульнаеўрапейскім культурна-цывілізацыйным працэссе.
- •16. Статуты вкл
- •17. Асаблівасці складвання канфесійных адносін на тэррыторыі Беларусі ў хvі-хvііі стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя.
- •18.Брэсцкая цэркоўна-рэлігійная унія
- •19. Люблінская унія 1569 г.: вытокі і змест. Утварэнне Рэчы Паспалітай
- •20. Дзяржаўна-прававое становішча вкл у складзе Рэчы Паспалітай.
- •21. Тэндэнцыі развіцця фальварка-паншчыннай гаспадаркі ў Рэчы Паспалітай
- •22. Культурнае жыцце у сярэдзіне XVII-XVIII ст.
- •23. Рэч Паспалітая ў Еўрапейскай геапалітыцы. Войны і наступствы войнаў XVI-XVIII стст для Беларусі
- •24. Падзелы Рэчы паспалітай. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскіх зямель.
- •25. Унутранняя палітыка Расіі ў беларускіх губерніях (1795-1917): саслоўная, нацыянальная, канфесійная,
- •26. Беларусь у вайне 1812 г.
- •27. Крызіс феадальна-прыгоніцкай сістэмы. Адмена прыгоннага права
- •28. Расійскі шлях палітычнай мадэрнізацыі: буржуазныя рэформы 60-70-х гг. Хіх ст
- •29. Беларускі нацыянальны рух на Беларусі ў першай палове хіх ст.: асноўныя арганізацыі і характэрныя рысы.
- •30. Беларускі нацыянальны рух ў к хіх ст – пачатку хх.: развіцце дэмакратычна-рэвалюцыйнага руху. Узніткненне палітычных партый
- •31. Фарміраванне беларускай нацыі: умовы і асаблівасці
- •32. Сталыпінскія рэформы на Беларусі
29. Беларускі нацыянальны рух на Беларусі ў першай палове хіх ст.: асноўныя арганізацыі і характэрныя рысы.
Пасля знішчэння імперыі Напалеона і ўстанаўлення новага міжнароднага парадку, які атрымаў назву «венская сістэма», у манархічных краінах Еўропы наступіў перыяд сацыяльна-эканамічных пераўтварэнняў. Новыя палітычныя тэндэнцыі не абышлі і Расею. У 1815 г. была ўведзена канстытуцыя ў Царстве (Каралеўстве) Польскім. Але найбольш радыкальная частка шляхты былой Рэчы Паспалітай не магла змірыцца з існаваннем залежнага дзяржаўнага адукацыі. На яе тэрыторыі, а таксама ў Беларусі ўзнікалі канспіратыўных рэвалюцыйныя грамадства.
Пашырэнне тайных арганізацый было звязана з адраджэннем ў Царстве Польскім легальнай дзейнасці масонаў. У 1819 г. было заснавана таемнае таварыства Нацыянальнае масонства, якія ставілі сваёй мэтай аднаўленне незалежнай Польшчы ў як мага больш шырокіх межах. Для рэалізацыі гэтай задачы меркавалася стварыць аддзялення грамадства на тэрыторыі былой Рэчы Паспалітай. У траўні 1821 на аснове Нацыянальнага масонства была ўтворана тайная арганізацыя пад назвай Патрыятычнае таварыства.
У канцы 1817 студэнты Віленскага універсітэта Ю. Ежовский, А. Міцкевіч і іншыя заснавалі тайнае патрыятычнае таварыства філаматаў ("аматараў ведаў"), члены якога спачатку ставілі асветніцка-культурныя мэты. Паступова філаматы прыйшлі да ідэі карэнных сацыяльна-эканамічных рэформаў: ліквідацыі прыгоннага права, увядзення канстытуцыйнага управления.В 1819-1820 гг.філаматы арганізавалі «Саюз прамяністых» і «Саюз літаратараў». У 1820 г. у Свіслацкай гімназіі ўзнікла Таварыства аматараў навук. У канцы 1820 філаматы заснавалі новую тайную арганізацыю філарэтаў («аматараў дабрадзейнасці»). Гэта грамадства аб'ядноўвала шырокія колы моладзі далёка за межамі Вільні. Галоўнымі мэтамі філарэтаў былі аднаўленне Рэчы Паспалітай і адмена прыгону. Члены грамадства імкнуліся да вывучэння беларуска-літоўскага краю, яго гісторыі, фальклору, побыту насельніцтва. У асяроддзі віленскай моладзі ўзнікалі і планы ўзброенага выступу. На працягу 1817-1823 гг. у Каралеўстве Польскім і беларускіх губернях дзейнічала каля 50 тайных аб'яднанняў студэнцкай моладзі.
Даведаўшыся пра існаванне тайных студэнцкіх арганізацый, улады ў 1823 г. арыштаваны многіх філарэтаў і філаматаў (у тым ліку А. Міцкевіча, Т. Зана, І. Дамейка). Ад працы ў Віленскім універсітэце былі адхіленыя І. Лялевель, І. Н.Данилович, М. К. Баброўскі. Сваіх пасадаў пазбавіліся рэктар універсітэта Ю. Твардоўскі і куратар Віленскага навучальнай акругі А. Ю. Чартарыйскі. У 1824-1825 гг. ўрад, улічваючы тое, што цэнтрамі большасці тайных таварыстваў былі навучальныя ўстановы, прыняло меры па наглядзе за навучэнцамі. Згодна з указам Аляксандра I жыхарам Беларусі і Літвы забаранялася адпраўляць дзяцей на вучобу ў Гейдэльбергскім, Йенскага, Гессенский і Вюртэмбергскага універсітэты.
Пасля выступу Сямёнаўскага палка ў Пецярбургу ў 1820 г. у Беларусь былі пераведзеныя гвардзейскія часткі, у якіх служылі будучыя дзекабрысты. У розны час з Беларуссю былі звязаны К. Г. Игельстром А. А. Бястужаў, М. С. Лунін, А. І. Адоеўскага, К. Ф. Рылееў і інш У час знаходжання ў Мінску кіраўнік Паўночнага таварыства Н. М. Мураўёў напісаў свой першы варыянт расейскай канстытуцыі. У Віцебску жыў і вучыўся будучы дзекабрыст, сябра Таварыства злучаных славян І. І. Гарбачэўскі. Распрацоўваўся план паўстання ў Бабруйскай крэпасці, якое павінна было даць штуршок дзяржаўнаму перавароту ў Расіі. У 1820-я гг. ў Магілёве існавала кіраванне Паўночнага грамадства. У Гродзенскай губерні дзейнічала таемная арганізацыя Грамадства ваенных сяброў (1825 - 1826).Апошняе па ініцыятыве К. Г. Игельстрома і А. І. Вегелина 24 сьнежня 1825 года падняло паўстанне Літоўскага піянернай (сапёрнага) батальёна. У пачатку 1826 С. Трусаў спрабаваў падняць паўстанне ў Бабруйскай крэпасці.
Пасля разгрому руху дзекабрыстаў 15 чалавек прайшлі праз ваенна-судовую камісію, якая працавала ў Магілёве. Іншым цэнтрам следства і суду над дзекабрыстамі быў Беласток. Бабруйская крэпасць стала «турмой на Бярэзіне» для многіх дзекабрыстаў, у тым ліку І. Г. Бурцава, В. С. Нарова, С. Трусава і інш