- •Прадмет і задачы гістарычная навукі. Цывілізацыйная і фармацыйная тэорыі гістарычнага развіцця Прадмет, функцыі і задачы гістарычнай наукі
- •2.Фармацыйная (стадыяльная) і цывілізацыйная тэорыі гістарычнага развіцця.
- •2. Перыядызацыя гісторыі Беларусі: асноўныя этапы сацыяльна-эканамічнага і палітычнага развіцця.
- •3. Гісторыя старажытнага свету на беларускіх землях: перыядызацыя, умовы жыцця, асноўныя характэрыстыкі перыядаў.
- •4. Этнагенез беларускага народа
- •5. Рассяленне славян па тэррыторыі Беларусі і славянізацыя балтаў. Тэорыя субстратнага паходжання.
- •6. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных ўтварэнняў усходніх славян
- •7. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы на тэррыторыі Беларусі
- •8. Прыняцце і распаўсюджванне хрысціянства. Дзейнасць Ефрасінні Полацкай і Кірылы Тураўскага
- •9. Вялікае княства літоўскае: канцепцыі, перадумовы і асноўныя прычына фарміравання.
- •10. Палітычны лад вкл
- •11. Беларускія землі у грамадска-палітычным жыцці вкл
- •12. Геапалітычнае становішча вкл і барадзьба з мангола-татарамі і крыжакамі
- •13. Барацьба вкл з Тэўтонскім ордэнам і суперніцтва з Маскоўскай дзяржавай
- •14. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця беларускіх зямель у вкл
- •15. Культура Беларусі другой паловы хііі ст. Адраджэнне на Беларусі. Роля беларусскай культуры часоў вкл ў агульнаеўрапейскім культурна-цывілізацыйным працэссе.
- •16. Статуты вкл
- •17. Асаблівасці складвання канфесійных адносін на тэррыторыі Беларусі ў хvі-хvііі стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя.
- •18.Брэсцкая цэркоўна-рэлігійная унія
- •19. Люблінская унія 1569 г.: вытокі і змест. Утварэнне Рэчы Паспалітай
- •20. Дзяржаўна-прававое становішча вкл у складзе Рэчы Паспалітай.
- •21. Тэндэнцыі развіцця фальварка-паншчыннай гаспадаркі ў Рэчы Паспалітай
- •22. Культурнае жыцце у сярэдзіне XVII-XVIII ст.
- •23. Рэч Паспалітая ў Еўрапейскай геапалітыцы. Войны і наступствы войнаў XVI-XVIII стст для Беларусі
- •24. Падзелы Рэчы паспалітай. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскіх зямель.
- •25. Унутранняя палітыка Расіі ў беларускіх губерніях (1795-1917): саслоўная, нацыянальная, канфесійная,
- •26. Беларусь у вайне 1812 г.
- •27. Крызіс феадальна-прыгоніцкай сістэмы. Адмена прыгоннага права
- •28. Расійскі шлях палітычнай мадэрнізацыі: буржуазныя рэформы 60-70-х гг. Хіх ст
- •29. Беларускі нацыянальны рух на Беларусі ў першай палове хіх ст.: асноўныя арганізацыі і характэрныя рысы.
- •30. Беларускі нацыянальны рух ў к хіх ст – пачатку хх.: развіцце дэмакратычна-рэвалюцыйнага руху. Узніткненне палітычных партый
- •31. Фарміраванне беларускай нацыі: умовы і асаблівасці
- •32. Сталыпінскія рэформы на Беларусі
20. Дзяржаўна-прававое становішча вкл у складзе Рэчы Паспалітай.
Рэч Паспалітая - канстытуцыйная, саслоўная манархія, на чале з выбарным каралём. Заканадаўчым органам быў двухпалатны парламент - каронны, г.зн.«Польскі», сойм, які складаўся з сената (рады) і пасольскай хаты. У вышэйшую палату сойма - сенат-ўваходзілі найбольш знатныя свецкія і духоўныя феадалы ў колькасці 150 чалавек. Першае месца ў сенаце належала прымасу каталіцкай царквы, арцыбіскуп гнезненскаму. Затым ішлі біскупы, кашталяна, ваяводы і г.д.Сейм выбіраў каралеўскую раду на 2 гады. Пасольская ізба складалася з 200 дэпутатаў ад шляхецкіх мясцовых сеймікаў.
У 1696 г. шляхце ВКЛ, як і польскай шляхце, было дадзена права поўнага кантролю за дзейнасцю караля. Вольныя (агульныя) сеймы разглядалі і прымалі пастановы на асобных пасяджэннях сената і пасольскай хаты. На агульных пасяджэннях у выпадку супадзення пастаноў яны прымаліся, а затым пасля зацвярджэння каралём набывалі сілу закона. Абавязковая ўмова - аднагалоснасць. Либерум вета (свабоднае вета) разглядалася як адна з найважнейшых «залатых шляхецкіх вольнасцяў».
На чале выканаўчай улады стаяў кароль, пры абранні якога таксама захоўвалася права вета. Кароль узначальваў сенат, "паспалітае рашэнне», склікаў сеймы, прызначаў на вышэйшыя пасады, ажыццяўляў знешнюю палітыку дзяржавы.Улада караля была значна абмежаваная «залатымі шляхецкімі вольнасцямі".Нараўне са свабодным вета шляхта заключала з прэтэндэнтам на польскую трон «Пакта канвента» - дагавор, паводле якога кароль ускладаў на сябе шэраг абавязкаў па рашэнні ўнутраных і знешніх праблем.
Калі кароль дзейнічаў супраць правілаў, то шляхта магла выступіць супраць яго, склікаць канфедэрацыю (саюз ўзброенай шляхты) Свабоднае вета і канфедэрацыі былі магутнай зброяй барацьбы розных феадальных груповак за ўладу ў дзяржаве, легальнай формай феадальнай анархіі.
Рэч Паспалітая была феадальна-прыгонніцкай дзяржавай. Гэта была канстытуцыйная, саслоўная манархія, дзе галоўную ролю гуляла шляхта. Іншыя саслоўя ніякіх палітычных правоў не мелі.
Рэч Паспалітая была федэрацыяй. ВКЛ пасля Любліна выступіла супраць польскай праграмы стварэння унітарнага дзяржавы. ВКЛ і Польшча мелі адносную самастойнасць, абмежаваную дзейнасцю адзінага польскага караля і сейма Рэчы Паспалітай. Не было агульных міністраў па ўнутраных і знешніх пытаннях, адзінага судовага ўстановы. Не была ліквідаваная мяжа паміж ВКЛ і Польшчай, не была ўведзена адзіная грашовая адзінка. Статут 1588 г. забараніла іншаземцам набываць землі і маёнткі ў княстве, а таксама пасады.
Аднак ішоў працэс апалячвання шляхты ВКЛ праз далучэнне яе да польскіх шляхецкіх вольнасцяў. У шматнацыянальнай ВКЛ з цягам часу сфармавалася новая агульнасць - народ шляхецкі, які складаецца з шляхты, аб'яднанай адзінымі правамі і прывілеямі, адзінай рэлігіяй (каталіцызмам), польскай мовай. У 1696 г. усе афіцыйнае справаводства ў Рэчы Паспалітай было пераведзена на польскую мову, які набыў статус дзяржаўнага.