- •Прадмет і задачы гістарычная навукі. Цывілізацыйная і фармацыйная тэорыі гістарычнага развіцця Прадмет, функцыі і задачы гістарычнай наукі
- •2.Фармацыйная (стадыяльная) і цывілізацыйная тэорыі гістарычнага развіцця.
- •2. Перыядызацыя гісторыі Беларусі: асноўныя этапы сацыяльна-эканамічнага і палітычнага развіцця.
- •3. Гісторыя старажытнага свету на беларускіх землях: перыядызацыя, умовы жыцця, асноўныя характэрыстыкі перыядаў.
- •4. Этнагенез беларускага народа
- •5. Рассяленне славян па тэррыторыі Беларусі і славянізацыя балтаў. Тэорыя субстратнага паходжання.
- •6. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных ўтварэнняў усходніх славян
- •7. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы на тэррыторыі Беларусі
- •8. Прыняцце і распаўсюджванне хрысціянства. Дзейнасць Ефрасінні Полацкай і Кірылы Тураўскага
- •9. Вялікае княства літоўскае: канцепцыі, перадумовы і асноўныя прычына фарміравання.
- •10. Палітычны лад вкл
- •11. Беларускія землі у грамадска-палітычным жыцці вкл
- •12. Геапалітычнае становішча вкл і барадзьба з мангола-татарамі і крыжакамі
- •13. Барацьба вкл з Тэўтонскім ордэнам і суперніцтва з Маскоўскай дзяржавай
- •14. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця беларускіх зямель у вкл
- •15. Культура Беларусі другой паловы хііі ст. Адраджэнне на Беларусі. Роля беларусскай культуры часоў вкл ў агульнаеўрапейскім культурна-цывілізацыйным працэссе.
- •16. Статуты вкл
- •17. Асаблівасці складвання канфесійных адносін на тэррыторыі Беларусі ў хvі-хvііі стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя.
- •18.Брэсцкая цэркоўна-рэлігійная унія
- •19. Люблінская унія 1569 г.: вытокі і змест. Утварэнне Рэчы Паспалітай
- •20. Дзяржаўна-прававое становішча вкл у складзе Рэчы Паспалітай.
- •21. Тэндэнцыі развіцця фальварка-паншчыннай гаспадаркі ў Рэчы Паспалітай
- •22. Культурнае жыцце у сярэдзіне XVII-XVIII ст.
- •23. Рэч Паспалітая ў Еўрапейскай геапалітыцы. Войны і наступствы войнаў XVI-XVIII стст для Беларусі
- •24. Падзелы Рэчы паспалітай. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскіх зямель.
- •25. Унутранняя палітыка Расіі ў беларускіх губерніях (1795-1917): саслоўная, нацыянальная, канфесійная,
- •26. Беларусь у вайне 1812 г.
- •27. Крызіс феадальна-прыгоніцкай сістэмы. Адмена прыгоннага права
- •28. Расійскі шлях палітычнай мадэрнізацыі: буржуазныя рэформы 60-70-х гг. Хіх ст
- •29. Беларускі нацыянальны рух на Беларусі ў першай палове хіх ст.: асноўныя арганізацыі і характэрныя рысы.
- •30. Беларускі нацыянальны рух ў к хіх ст – пачатку хх.: развіцце дэмакратычна-рэвалюцыйнага руху. Узніткненне палітычных партый
- •31. Фарміраванне беларускай нацыі: умовы і асаблівасці
- •32. Сталыпінскія рэформы на Беларусі
25. Унутранняя палітыка Расіі ў беларускіх губерніях (1795-1917): саслоўная, нацыянальная, канфесійная,
Дарэформенага надзелы, адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне расійскага ўзору, «адрэзкі», чересполосица, закон «Установы для кіравання губерняў Усерасійскай імперыі", Да Каліноўскі, Загад грамадскага догляду, губернская канцылярыя, павятовае казначэйства, ніжні земскі суд, павятовыя і межавыя суды.
Пасля ўключэння беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі на гэтай тэрыторыі было ўстаноўлена адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне расійскага ўзору і адпаведная яму сістэма мясцовага дзяржаўнага кіравання.
Рэалізацыя буржуазных рэформаў у Беларусі мела некаторыя асаблівасці. Так, па сялянскай рэформы 1861 г. за сялянамі трох губерняў Беларусі (Віленскай, Гродзенскай і Мінскай) было прызнана права на захаванне дарэформенага надзела зямлі, гэта значыць, з самага пачатку на гэтай тэрыторыі сялянская рэформа праводзілася ў жыццё на лепшых умовах, чым у цэнтральных губернях Расіі, у Віцебскай і Магілёўскай губернях, дзе мелі месца «адрэзкі» і чересполосица, якія пагаршалі становішча сялян. Больш за тое, паўстанне сялян пад кіраўніцтвам К.Каліноўскага ў 1863 г. прымусіла царызм у Віленскай, Гродзенскай, Мінскай і часткі Віцебскай губернях адмяніць з 1 мая 1863 г. часова абавязаная стан сялян, якое ў іншых губернях Расіі доўжылася да 1883, т . е. на большай частцы тэрыторыі Беларусі сялянская рэформа была праведзена на больш ільготных умовах. Што тычыцца паслярэформавы органаў сялянскага самакіравання ў Беларусі, то іх сістэма, структура і кампетэнцыя нічым не адрозніваліся ад аналагічных органаў іншых губерняў Расіі.
Дзяржаўны лад беларускіх зямель у складзе Расіі
Саслоўная палітыка, царызм, імператар, Кіраўнічы Сенат, нацыянальны прыгнёт, шавінізм, палітыка насаджэнні рускага землеўладання, намеснік, падаткі, чыноўнік, генерал-губернатарства, губерня, павет, павет, акругі, акруговай начальнік, прыстаў і інш
Далучэнне тэрыторыі Беларусі да Расіі ў выніку трох падзелаў Рэчы Паспалітай пацягнула за сабой паслабленне рэлігійнага і ў некаторай ступені, нацыянальнага прыгнёту, спрыяла спыненню спусташальнага узброеных канфліктаў паміж групоўкамі буйных магнатаў і ў канчатковым выніку садзейнічала эканамічнаму развіццю.
У першыя гады пасля далучэння Беларусі царскі ўрад, улічваючы цяжкае эканамічнае становішча насельніцтва, было вымушана памяншаць падаткі або на пэўны час зусім адмяняць іх. Так, па ўказе Кацярыны II ад 13 сьнежня 1772 г. жыхары Пскоўскай і Магілёўскай губерняў былі вызваленыя ад выплаты падаткаў на паўгода, а па яе указам ад 17 красавіка 1773 года памер падаткаў, што спаганяюцца з насельніцтва гэтых двух губерняў, быў паменшаны. Жыхары тэрыторыі, адышла да Расіі па другім падзеле, цалкам вызваляліся ад выплаты падаткаў на два гады.
26. Беларусь у вайне 1812 г.
1. В июне 1812 г. 600-тысячная армия французского императора Наполеона Бонапарта вступила в пределы Российской империи, начав боевые действия на территории Беларуси. Первоначально французская сторона планировала разгромить русские армии в приграничных боях, обосноваться в Вильно и заставить российского императора Александра I пойти на заключение мира. Но этот план не осуществился. Русские армии (1-я — генерала М. Барклая де Толли, штаб находился в Вильно; 2-я — генерала П. Багратиона, штаб — в Волковыске), отступив, объединились под Смоленском. Разбить их на территории Беларуси не удалось.
В оборонительных боях под Полоцком отличился один из лучших кавалерийских генералов русской армии Я. Кульнев, отряд которого одержал победу над наполеоновскими войсками. Смертельно раненный ядром, генерал приказал перед смертью снять с себя мундир с боевыми наградами, чтобы противник не узнал о такой большой утрате. Под Могилёвом значительные силы французской армии сдерживал корпус генерала Я. Раевского. Примером героизма для солдат стал поступок самого генерала, который вместе с двумя несовершеннолетними сыновьями поднял своих воинов в атаку.
Осознав, что план молниеносного разгрома российской армии провалился, Наполеон склонялся к мысли закончить боевые действия в Витебске и начать здесь мирные переговоры с Александром I. Однако французская армия могла сохранить свою боеспособность только двигаясь вперед. А впереди были Бородинская битва в августе 1812 г., захват Москвы и бегство из нее. Руководство российской армией в это время осуществлял фельдмаршал М. Кутузов. Под его командованием началось изгнание французских захватчиков.
Во время отступления наполеоновской армии осенью 1812 г. боевые действия второй раз прокатились по белорусской земле. Решающая битва произошла под Борисовом возле д. Студёнка. Здесь при переправе через Березину на другом берегу оказалась только 1 /10 часть «Великой армии» Наполеона.
2. Положение Беларуси во время войны характеризовалось тем, что здесь столкнулись армии двух великих держав. Польская и ополяченная шляхта надеялась на воссоздание Наполеоном Речи Посполитой и Великого княжества Литовского (ВКЛ). Шляхтичи приветствовали приход Наполеона и поступали на службу в его армию. Приказом Наполеона было создано Временное правительство ВКЛ, которое занималось, прежде всего, обеспечением французской армии продуктами для солдат и кормом для скота.
Войска русской армии были укомплектованы рекрутами, набранными также и из белорусских губерний на 20-летний срок службы. Их количество было значительно большим в сравнении с теми жителями Беларуси, которые находились в составе войск Наполеона.
В начале войны крестьянство Беларуси с приходом Наполеона связывало надежду на освобождение от крепостной зависимости, потому что в соседней Польше личная зависимость крестьян от помещиков была им ликвидирована. Однако Наполеон не пошел на освобождение белорусских крестьян. Бесконечные реквизиции (принудительное изъятие имущества и скота в пользу армии) и грабеж вызвали массовое сопротивление крестьянства, а также городских жителей. В таких условиях в Беларуси развернулось партизанское движение. Особенную активность в борьбе с французскими войсками проявили жители деревни Жарцы под Полоцком. Некоторые из них были награждены крестами и медалями.