1. Метафарызацыя

Метафара – гэта перанос назвы з аднаго прадмета на іншыя на аснове падставе падабенства ў іх тых ці іншых адзнак – формы, колеру, якасці, функцыі, месца знаходжання, прычым гэтае падабенства можа быць не толькі вонкавым, але і ўнутраным (адчуванне, уражанне, ацэнка) [24].

У складзе заалагічнай наменклатуры, можна вылучыць наступныя тэматычныя группы канкрэтнай агульнаўжывальнай лексікі, схільныя да метафарызацыі:

1) Назвы (у тым ліку і размоўнага характару) пэўных асоб ці груп асоб: адмірал, багамол, барадач, бялянка, вусач, гаварушка, мечнік, наезнік, насач, павітуха, пільшчык, трубач;

2) Словы, якія абазначаюць прадметы побыту: апалонік, гарлачык;

3) назвы абутку, адзення, упрыгожвання, галаўных убораў: канаплянка, крылатка;

4) назвы прадуктаў харчавання: аўсянка.

Акрамя гэтага, у заалагічнай наменклатуры сустракаецца такая з’ява, калі ў межах адной тэрмінасістэмы адбываецца перанос назвы адной жывёлы на другую жывёлу ці птушку: бугай - 1. самец буйной рагатай жывёлы. 2. начная балотная птушка сямейства чапляў. [23, с.68].

У заалагічнай тэрміналогіі сустракаецца значная колькасць мнагазначных тэрмінаў, якія ўзніклі ў выніку метафарычнага пераносу назвы на падставе пэўнай агульнай прыкметы (прымет): бугай, бычкі, галец, конік, насарог, пішчухі, соўка.

Сустракаюцца і адзінкавыя агульнаўжывальныя (іншы раз і простамоўныя) словы, якія цяжка аб’яднаць у пэўную тэматычную групу: балацянік, зарніца [23, с.70].

Разгледзім тыповыя мадэлі ўтварэння заалагічных тэрмінаў на аснове метафарызацыі:

№	слова	першае значэнне	другое значэнне	аснова мнагазначнасці
1	адмірал	воінскае званне вышэйшага каманднага саставу ў ваенна-марскім флоце	вялікі дзённы матыль сямейства німфалід (на задніх крылах чырвоная палоска на вонкавым краі)	метафара перанос паводле знешняга падабенства (колеру) і асацыяцыі
2	балацянік	пах, уласцівы балоту	прэснаводны малюск класа бруханогіх, які жыве ў спіральна закручаных ракавінах	метафара перанос паводле месцазнаходжання
3	бамбардзір	салдацкі чын у артылерыйскіх часцях	жук сямейства жужаляў, які пры самаабароне мае здольнасць выкідваць з свайго цела едкую вадкасць	метафара перанос паводле функцыі
4	бычок	памянш.-ласк. ад бык	род дробнай марской рыбы атрада акунепадобных	метафара падабенства паводле знешняга выгляду
5	кардынал	вышэйшы пасля папы рэмскага духоўны сан у каталіцкай царкве, адзінкамі якога з’яўляюцца чырвоны капялюш, мантыя	пеўчая птушка з ярка-чырвоным колерам (колеру кардынальнай мантыі) пер’ем	метафара перанос паводле знешняга падабенства (колеру)
6	конік	памян.-ласк. ад конь	(марскі) трапічная і субтрапічная марская рыбка, галава якой падобна на конскую	метафара падабенства паводле знешняга выгляду
7	лоцман	асоба, якая праводзіць судны па фарватары	марская рыба сямейства стаўрыдывах, суправаджае караблі, акул, дэльфінаў на далёкія адлегласці	метафара перанос паводле функцыі
8	нырэц	той, хто добра нырае	вадаплаўная птушка сямейства канычных, якая здабывае сабе корм, ныраючы пад ваду	метафара перанос паводле функцыі
9	перавозчык	той, хто займаецца перавозам цераз раку, возера	птушка сямейства сяўцовыў з шарывата-бурай спінкай і белым брушкам (пералятае са свістам з берага на бераг над самай вадой)	метафара перанос паводле функцыі

Такім чынам, пры метафаразацыі асноўным тыпам пераносу назваў у вылучаных прыкладах з’яўляецца перанос паводле падабенства знешняга выгляду: адмірал, бычок, кардынал, конік і перанос паводле функцый: бамбардзір, лоцман, нырэц, перавозчык. Менш прадуктыўны перанос паводле месцазнаходжання: балацянік.

Сярод сучаснай заалагічнай наменклатуры, асобна вылучаюць такія намінацыі, дзе два заалагічныя паняцці:

№	слова	першае значэнне	другое значэнне	аснова мнагазначнасці
1	вадалюб	расліна, якая спажывае многа вады, любіць расці ў вільготных мясцінах	вадзяны жук атрада цвёрдакрылых	метафара перанос паводле месцазнаходжання
2	ваўнянак(і)	пласцінчаты грыб сямейства сыраежкавых з пушыстым падагнутым краем шапкі	сямейства начных матылёў (маюць густа апушчанае цела)	метафара падабенства паводле знешняга выгляду
3	галец	невялічкая прэснаводная рыба сямейства ўюновых з тонкай скурай без лускі	рыба сямейства ласасёвых	метафара падабенства паводле знешняга выгляду
4	зелянушка	птушка сямейства ўюрковых атрада вераб’іных	рыба са стракатай афарбоўкай – ярка-зялёнага колеру з сінімі і чырвонымі плямамі	метафара перанос паводле знешняга падабенства (колеру)
5	паручайнік	род шматгадовых травяністых атрутных раслін сямейства парасонавых з белымі кветкамі, сабранымі ў выглядзе складанага парасоніка	птушка роду ўлітаў сямейства сяўцоў атрада сеўцападобных (жыве каля азёр, вадаёмаў)	метафара перанос паводле месцазнаходжання
6	смярдзючка	расліна, якая вызначаецца вострым непрыемным пахам	невялікі драпежны звярок з каштоўным футрам, які выдзяляе смярдзючы рэзкі пах	метафара перанос паводле функцыі
7	соўка	птушка сямейства сапраўдных соў	матылёк цёмнай афарбоўкі, вусені якога з’яўляюцца шкоднікамі сельскагаспадарчых культур і інш.	метафара перанос паводле функцыі

Такім чынам, асноўным тыпам пераносу, які складаецца з двух заалагічных паняццяў, найбольш прадуктыўнымі сярод вылучаных прыкладаў, таксама выдзяляецца перанос паводле падабенства знешняга выгляду: ваўнянак(і), галец, зелянушка і перанос паводле функцый: смярдзючка, соўка. Менш прадуктыўны перанос паводле месцазнаходжання: паручайнік, вадалюб.

Таму, варта адзначыць, што часам і заалагічная наменклатура служыць асновай для метафарычнага пераносу.