23. Палітычны крызіс Рэчы Паспалітай, спробы рэформ (друг.Пал.18 ст.). Падзелы Рэчы Паспалітай і далучэнне беларускіх зямель да Расійскай імперыі.

На фоне эканамiчнага развiцця еурапейскiх краiн у XYII-XYIII ст.Рэч Паспалiтая выглядала застылай у летаргiчным сне.Узровень канца XYI ст.застауся вышэйшай адзнакай гаспадарчай i ваеннай магутнасцi краiны.Каб рушыць паперад - патрэбны рэформы у грамадстве:палiтычныя,ваенныя,эканамiчныя.Неабходнасць была i у канцынтрацыi улады у руках манарха-дыктатара.Шляхта ж нежадала паступiцца сваiм усеуладзем,якое перарастала у разгул анархii.Вольны Сойм "дзякуючы" "лiберум вета" стау недзеяздольным.

Такое становiшча у Рэчы Паспалiтай старанна апекавалi суседзi:Прусiя,Аустрыя i Расiя.Iм было выгадна мець суседам слабую краiну. Але з 60-х гадоу XYIII ст. у Польшчы "РП" пачала праводзiцца iнтэнсiуная рэфармацыйная дзейнасць.Дзякуючы рэформан Тызенгауза на пауночным захадзе Беларусi з'явiлася значная колькасць мануфактур,скасоуваецца шэраг прывiлей шляхты,арганiзуец

ца i працуе "адукацыйная камiсiя". У 1764 г. было уведзена абмежаванне на ужытак права "лiберум вета",але ужо гэтыя рэформы прывялi да незадаволенас цi з боку магнатау якiя iмкнулiся як i раней панаваць у краiне. Грамадства аказалася расколатым на варожыя групоукi,якiя шукалi падтрымкi у больш моцных суседзяу:Расii,Аустрыi,Прусii.З дапамогай апошнiх пачалi стварацца канфедэрацыi "узброенныея арганiзацыi": у 1767 г.у Слуцку i Тарунi ( Расiя i Прусiя).У адказ на гэта была створана канфедэрацыя у Бары ( Украiна 1768г)

Пачалiся межусобныя войны.Расiя для абароны праваслауных увяла 40 тыс.войска,якое i разбiла барскiх канфедэратау у 1771 годзе.Пасля гэтых падзей адбываецца у 1772 годзе першы падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшла Усходняя частка Беларусi з гарадамi Полацк, Вiцебск, Ворша, Магiлеу, Рагачоу,Гомель

Але нават гэта трагiчная падзея не астанавiла варагуючыя магнацкiя гру

поукi.Выратаваць Рэч Паспалiтую магла толькi цэнтралiзацыя.Такая спроба была зроблена 3 мая 1791 года, падчас прыняцця канстытуцыi Рэчы Паспалiтай першай у Еуропе. Канстатуцыя 3 мая заклала асновы вываду Рэчы Паспалiтай з палiтычнагу крызiсу i ставiла яе на шлях буржуазнага развiцця. Але час рэфармавання быу упушчаны.Ды гэтыя мерапрыемствы выклiкалi незадаволенасць у Расii Аустрыi i Прусii.У сярэдзiне мая 1792 года Расiя накiравала у Польшчу 100 тыч. войска.Пад час баявых дзеянняу войскi Рэчы Паспалiтай панеслi паражэнне Опсай, Мiрам, Зельвай, Бярэсцем.Рэч Паспалiтая капiтулiравала, канстытуцыя 1791 года была адменена.А у студзенi 1793 года Прусiя, Аустрыя i Расiя ажыццявiлi другi падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшлi землi Беларусi па лiнii Друя-Пiнск.Стала зразумела,што ад канчатковага падзелу Рэчы.

25. Архітэктура Беларусі ў другой палове 16-18 стст. Выяўленчае мастацтва. Тэатр. Музыка.

Кіроўным худы-ым кірункам 16-18 у. Было БАРОКА найболей яно выявіўся ў архітэктуры да пабудоў такога тыпу можна аднесці Бернардынскі і Езуіцкі кастелы ў Гародню. Рысы стылю барока прысутнічалі і ў пабудовах праваслаўных храмаў (Мікалаеўская царква ў Магілёве, манастырскі комплекс у Жыровічах). У 30-х гадах узнікае Віленскае барока. Характэрна: лёгкасць, пышнасць , багацце ўпрыгожванняў. Росквіт барока звязаны з дзейнасцю вядомага архітэктара Глаубица. Яго працы: Перабудова Полацкага Сафійскага сабора, Магілёўская Спаская царква. У шэры. 18 у. у архітэктуры Белы. з'явіўся стыль РОККОКО. У гэтым стылю былі пабудаваныя палацы Радзивила ў Дзятлаве. Асновай гэтага стылю -ламаныя лініі, ляпныя ўпрыгожванні. 70-80гг. у архітэктуры Белы. складаецца новы стыль класіцызм. Яму былі ўласцівыя строгія формы, стрыманы дэкор(гл корпус Гомельскага палацава-паркавага ансамбля) . У цеснай сувязі з архітэктурай развівалася і З. У гэты час на нашай тэрыторыі існавала неск маляўнічых школ- Магілёўская, Палесская, Гарадзенская і Слуцко- Менская. Найболей распаўсюджаны кірунак у жывапісе- іканапіс (плоскасцевы малюнак саступала месца аб'ёмнаму). Абразы: "Нараджэнне Божай Маці". Новыя павевы адбіліся і ў свецкім жывапісе. Такія карціны ствараліся па замове магнатаў. В17-18 стст. створаныя партрэтныя родавыя галерэі : Тышкевічаў , Сапег, Радивилов .

Тэатр. Асабліва хутка развіваецца школьны тэатр. Яго сущ звязана з ордэнам езуітаў, дзе ставіліся п'есы на гістарычна-біблейскія тэмы. Школьныя п'есы разгульваліся па вызначаных правілах- не шумець, не ёсць, не больш 3-х гадзін і т.д. Унікальнай з'явай мастацтва 18в. былі прыгонныя тэатры. Дзейнасць тэатра актывізавала і музычнае жыццё краіны. У свецкай музыкі 16-18 стст. найболей характэрны быў многолосовая песня лірычнага, павучальнага ці і жартоўнага ўтрымання. Была адчыненая адна з першых музычных школ. Крепосных дзяцей збіралі са ўсіх земляў Радивилов, вучылі гуляць на скрыпцы, флейце і т.д. У Нясвіжы адчыненая майстэрня муз прылад, аркестр Агінскага- 106 прылад. Другая палова 18в- росквіт дэкор-прыкладнага мастацтва( посуд Налібоцкай шкляной мануфаектуры, Слуцкія пояса( Ян Мажарски). То нягледзячы на неспрыяльныя ўмовы культура працягвала развівацца.