1.Прадмет, значэнне і мэты курса «Гісторыя Беларусі». Перыядызацыя гісторыі Беларусі. Асноўныя крыніцы вывучэння

гісторыі Беларусі.

Слова "гісторыя" грэцкага паходжання-"звесткі аб мінулым".Т.о. Гісторыя-навука аб мінулым.Гісторыю чалавецтва прынята дзяліць на сусветную(усеагульную) і гісторыю асобных краін і народаў.У курсе "Гісторыя Белорусі у кантэксце сусветнай цывілізацыі" вывучаецца мінулае і сучаснасць бел. народа.У гісторыі Белоруси выяўлена шмат "белых плям"-БНР,ВКЛ,стварэнне БССР і т.д. Наша задача- даць аб'ектыўны аналіз гістарычным фактам. Гісторыя Белоруси налічвае ні адно тысячагоддзе, яна ўяўляе сабою важную складовую частку еўроп. і сусвет.цывілізацый. Белы народ у общ-культ. развіцці згуляў значную ролю ў свеце.У яго заўсёды існавала свая прамысловасць, дзярж-венность, культура і т.д.Мінулае белы народа-яго неотъемлимое багацце, абавязковы фактар нац адметнасці, які спрыяе росту нац самасвядомасці. Да перыядызацыі гісторыі чалавецтва сущ шэраг падыходаў.Першая спроба перыядызацыі зробленая інш грэкамі. Сваю перыядызацыю зрабілі Дарвін і Морган:1)дзікасць, 2)варварства, 3)цывілізацыя.Фармацыйная канцэпцыя:1) першабытна-общ лад, 2)феадалізм, 3)капіталізм, 4)эпоха сацыялізму, 5)эпоха камунізму. Форм канцэпцыя недакладная т.к. цяжка растлумачыць необх пераходных перыядаў.

Мы будзем карыстацца цывілізацыйнай перыядызацыяй.Цывілізацыя(лат.-грамадзянскі, дзярж-венны)-сукупнасць мацюк. і дух. каштоўнасцяў грамадства.Пад цывілізацыяй мы будзем разумець устойлівы тып соц арганізацыі аднаго або неск грамадстваў калі яны звязаныя прыкладна аднолькавымі паліты,экономич,правов і т.д. традыцыямі, кот могуць перадавацца ад

аднаго этнасу да іншага. Таму гісторыя таго або іншага грамадства мае общечеловеч каштоўнасці.

Цывілізацыйная канцэпцыя:

I перыяд.Інш аб-ва(100-40тыс гадоў да н.э.-шэры I тыс.н.э.)

а) каменнае стагоддзе(40 тыс да н э -3 тыс гадоў да н э)

б) бронзавае стагоддзе(2 тыс да н э-нач I тыс да н э)

в)жалезнае стагоддзе(нач I тыс да н э-шэры I тыс.н.э.)

II перыяд.Сярэднявечча(конV-XV стст н э)

а)нач пераходу да класавага общ-ву і возникн дзярж-у на Белы(VI-пёр пол XIII)

б)развіццё феадальнай сістэмы (сяр XIII-XV)

III перыяд.Новы час (XVI-начXX у)

а)афармленне феод сістэмы і наспяванне яе крызісу(XVI-кон XVIIIв)

бы)генезіс і ўмацаванне капіталізму(конXVIII-1917)

IV перыяд.Найноўшы час (1918-нашы дні)

Крыніцы па гісторыі Белорусии складаюцца з 6 асноўных груп: 1)археалагічныя,2)этнаграфічныя,3)лінгвістычныя,4)вусныя,5)пісьмовыя,

6)кіно-фота-фонодокументы.

2. Першабытнае грамадства - агульны этап у гісторыі чалавецтва. Засяленне тэрыторыі Беларусь Асноўныя заняткі першабытных людзей, іх грамадскі лад.

Чалавек вылучыўся з жывёліны свету каля 3 млн гадоў назад (Афрыка). На тэрыторыі сучаснай Беларусі першыя людзі з'явіліся - 100-40 тыс гадоў да н.э. У адпаведнасці з эвалюцыяй прылад працы гісторыю першабытнага грамадства прынята дзяліць:

Каменнае стагоддзе(100-40 тыс да н э -3 тыс гадоў да н э): 1) палеаліт (100-40 тыс да н э- 10 тыс гадоў да н.э.), 2) мезаліт (10-5 тыс да н.э.), 3) неаліт (4-3 тыс гадоў да н.э.).

Бронзавае стагоддзе(2 тыс да н э-нач I тыс да н э); Жалезнае стагоддзе(нач I тыс да н э-шэры I тыс.н.э.).

Каменнае стагоддзе:

палеаліт-першае пранікненне чалавека- клімат вельмі халодны, насельніцтва- неандертальцы (каменная зброя, прымітыўная прамова, агонь, простахадня). Асвойвалі наш бок па берагах рэк. У эпоху позняга палеаліту- кроманьёнцы (крамянёвыя прылады працы, жыллё з касцей і шкур, зародкі мастацтва, рэлігіі)

На нашай тэрыторыі 2 самыя старажытныя стаянкі: Юревичи (рэшткі 20 мамантаў, кремн. прылады, вогнішчы) і Бярдыш (Чечерский раён- прылады працы ок 600). У гэты час існуе ўжо родавае грамадства. Осн промышл. калектывам была раннеродовая суполка. Сущ родавая ўласнасць на паляўнічыя ўчасткі і т.д.Толькі прылады ў асабістай уласнасці. Існаваў матрыярхат. Тэрыторыя пакрылася ледніком, пацяпленне, паўторнае засяленне.

мезаліт- поўнае засяленне терр. Б., ок 120 стаянак вядома, важнае адкрыццё лук і стрэлы, прыручэнне жывёлін, рыбалка, характэрная родавая арганізацыя (у ўсіх одинак прылады працы, вопратка, жыллё). У сваю чаргу суполка аб'ядноўвалася ў плямёны.

неаліт- клімат цяплей, 27-36 тыс чал, гліняны посуд, з'яўляецца ткацтва. Распаўсюджаныя формы хоз-вования: земляробства і жывёлагадоўля-расла незалежнасць ад прыроды. Т.о. пачаўся паступовы пераход ад прысваення да произв-ву.

З'яўляліся крамянёвыя шахты, у некот селішчах матчын род приобел сталыя формы.

Бронзавае стагоддзе:

першыя вырабы з самароднай медзі(6500 да нэ- не на тэр Б).Праз 3000 гадоў- бронза. У 1800-1500-металлургич цэнтры ў Закаўказзе і Скандынавіі. У нас у асноўным каменныя прылады, плоскодонная посуд, ткацтва, металургія, воінскія захопы- зараджэнне маёмаснага нер-у, патрыярхат. Сущ тавараабмен. 2-3 тыс гадоў да н.э. демограф выбух у Еўропе. Балты дашлі на нашу тэрыторыю з сярэдняга подднепровья і ва 2-ом тыс да н.э. змяшаліся з мясцовым насельніцтвам і рассяліліся ў нашым боку.

Жалезнае стагоддзе:

У 7-6 у да н.э. у нашым боку пачынаюць здабываць жэелезо з бурых жалезнякоў (выплаўляюць у печах- домніцах), развівалася падсечная сістэма земляробства (проса, бабы, пшаніца). У 4-5 у н.э. на нашу терр дашлі славяне са сваёй протородины (рэкі Эльба, Вісла, Нёман). Са сваёй протородины частка славян ішла на поўдзень , іншая на ўсход (дайшла да Дняпра і ў 6-7 у тут сфармавалася новая галіна славян- беларусы, рускія, украінцы)- усходнія славяне. 3 этапу засялення: 1) Вялікае перасяленне, 2) Славянізацыя балтаў , 3) Славяне- асноўнае насельніцтва нашага боку. Асіміляцыя славянамі нашай тэрыторыі ішла шляхам вайны і мела вялікае значэнне для гістарычнага лёсу Б.