- •Беларуская мова
- •.Уводзіны
- •2. Змест вучэбнага матэрыялу
- •Афіцыйна-справавы стыль
- •3. Вучэбна-метадычная карта дысцыпліны “Беларуская мова (прафесійная лексіка)” (дзенная форма навучання”) Спецыяльнасць “Лагістыка”
- •4.1 Асноўная літаратура:
- •Матэрыялы семінарскіх заняткаў па дысцыпліне Тэма 1. Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў. (2 гадзіны)
- •Тэма 2. Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы. (2 гадзіны)
- •Тэма 3. Лексікалогія. Слова. Лексічнае занчэнне слова. Класіфікацыя беларускай лексікі (2 гадзіны)
- •4. Тэмы рэфератаў
- •Дз…вяты
- •Пастаўце знакі прыпынку.
- •Вызначце граматычную аснову сказа .
- •Знайдзіце словазлучэнні з памылкамі ў дзеяслоўным кіраванні.
- •Знайдзіце слова, у якім дапушчана памылка і запішыце яго правільна.
- •Я. Брыль
- •1.Выберыце правільны адказ. Асноўныя віды складаных сказаў:
- •2. Вызначце тыпы сказаў. У адпаведнасці з тыпамі запішыце іх нумары:
- •3. Запішыце нумары ў адпаведнасці са сказамі, якія імі абазначаны:
- •4. Запішыце нумары складаных сказаў, у якіх часткі спалучаюцца:
- •5. Запішыце нумары складаных сказаў у адпаведнасці з відам сэнсава-граматычных адносін паміж прэдыкатыўнымі часткамі:
- •6. Запішыце нумары складаных сказаў, у якіх часткі спалучаны:
- •7. Запішыце нумары складаных сказаў, у якія вы на мяжы частак паставіце:
- •8. Запішыце нумары, якімі абазначаны сказы:
- •9. Запішыце нумары, якія абазначаюць:
- •10. Выпшыце нумары сказаў у адпаведнасці з іх будовай:
- •Адзначце, у якім радку ўсе словы з не пішуцца разам:
- •Адзначце, у якім радку ўсе прыслоўі пішуцца разам:
- •6. Патрабаванні да заліку па беларускай мове
- •Пералік прыкладных тэарэтычных пытанняў да заліку па беларускай мове:
- •7. Тэксты для аналізу і развіцця мовы Тэксты для перакладу беларусь
- •Симеон полоцкий
- •Белорусский народ
- •Многообразие языка
- •Знаменитые белорусы
- •Тэксты для аналізу Сказ аб Беларусі.
- •Верасень.
- •Наш Францыск Скарына.
- •Бацька гарадоў беларускіх.
- •1. Растлумачце правапіс выдзеленых слоў.
- •Чарнобыльская катастрофа
- •Тэксты для перакладу
- •1. Основные понятия логистики
- •2.Материальный поток и его свойства. Логистическая операция
- •3. Информационные потоки в логистике
- •4. Функции логистики
- •5. Логистика как фактор повышения конкурентоспособности предприятия
- •9. Словарь логистических терминов
- •10. Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі
- •Раздзел і арфаграфія
- •Правапіс галосных
- •§ 2. Літары о, ё
- •§ 3. Літары э, е
- •§ 4. Перадача акання на пісьме
- •§ 5. Правапіс літар о, э, а ў складаных словах
- •§ 6. Перадача якання на пісьме
- •§ 7. Правапіс е, ё, я ў складаных словах
- •§ 8. Прыстаўныя галосныя і, а
- •Глава 2 правапіс зычных § 9. Зычныя літары
- •§ 10. Правапіс звонкіх і глухіх зычных
- •§ 11. Зычныя д, т і дз, ц
- •§ 12. Некаторыя cпалучэнні зычных
- •§ 13. Прыстаўныя і ўстаўныя зычныя
- •§ 14. Нескладовае ў і у складовае
- •§ 15. Нескладовае й
- •§ 16. Падоўжаныя і падвоеныя зычныя
- •Глава 3 правапіс мяккага знака і апострафа
- •§ 17. Змякчальны мяккі знак
- •§ 18. Раздзяляльны мяккі знак і апостраф
- •Глава 4 Правапіс абрэвіятур
- •§ 19. Правапіс абрэвіятур
- •Глава 5 правапіс некаторых марфем
- •§ 20. Аднамарфемныя прыназоўнікі
- •§ 21. Прыстаўкі
- •Глава 6 правапіс вялікай і малой літар
- •§ 23. Агульныя правілы правапісу вялікай і малой літар
- •§ 24. Вялікая і малая літары ў асабовых назвах
- •§ 25. Вялікая і малая літары ў назвах асоб, звязаных з рэлігіямі, назвах міфалагічных і казачных герояў
- •§ 26. Вялікая і малая літары ў геаграфічных і астранамічных назвах
- •§ 27. Вялікая і малая літары ў назвах органаў дзяржаўнай улады і арганізацый
- •§ 28. Вялікая і малая літары ў назвах асоб па пасадах, званнях, тытулах
- •§ 29. Вялікая літара ў назвах дзяржаўных і нацыянальных сімвалаў, помнікаў, рэліквій, узнагарод, прэмій, ордэнаў, грамат, прызоў
- •§ 30. Вялікая і малая літары ў назвах дакументаў, іх зводаў, унікальных прадметаў, твораў
- •§ 31. Вялікая і малая літары ў назвах памятных і знамянальных падзей і дат, перыядаў і эпох
- •§ 32. Вялікая літара ў назвах з двукоссем
- •Глава 7 правілы напісання разам, праз злучок і асобна
- •§ 33. Агульныя правілы напісання разам, праз злучок і асобна
- •§ 34. Складаныя назоўнікі
- •§ 35. Складаныя прыметнікі
- •§ 36. Складаныя лічэбнікі
- •§ 37. Прыслоўі
- •§ 38. Прыназоўнікі, злучнікі, часціцы, выклічнікі
- •§ 39. Правапіс не (ня) і ні
- •Глава 8 правілы пераносу
- •§ 40. Правілы пераносу простых, складаных, складанаскарочаных слоў, умоўных графічных скарачэнняў і іншых знакаў
- •Раздзел іі пунктуацыя
- •Глава 9
- •§ 41. Правілы пастаноўкі кропкі
- •Глава 10 пытальнік
- •§ 42. Правілы пастаноўкі пытальніка
- •Глава 11
- •§ 43. Правілы пастаноўкі клічніка
- •Глава 12 шматкроп'е
- •§ 44. Правілы пастаноўкі шматкроп’я
- •Глава 13 коска ў простым сказе
- •§ 45. Коска паміж аднароднымі членамі сказа
- •§ 46. Коска паміж словамі, якія паўтараюцца
- •§ 47. Коска пры параўнальных зваротах
- •§ 48. Коска пры адасобленых азначальных зваротах і словах
- •§ 49. Коска пры адасобленых акалічнасцях і акалічнасных зваротах
- •§ 50. Коска пры словах і спалучэннях слоў, якія ўдакладняюць або абмяжоўваюць значэнне іншых слоў у сказе
- •§ 51. Коска пры пабочных і ўстаўных канструкцыях
- •§ 52. Коска пры зваротку
- •§ 53. Коска пры выклічніках і гукаперайманнях
- •§ 54. Коска пасля сцвярджальных, адмоўных і пытальных слоў і перад імі
- •Глава 14 коска ў складаным сказе
- •§ 55. Коска ў складаназлучаным сказе
- •§ 56. Коска ў бяззлучнікавым сказе
- •§ 57. Коска ў складаназалежным сказе
- •Глава 15 кропка з коскай
- •§ 58. Правілы пастаноўкі кропкі з коскай
- •Глава 16 двукроп'е
- •§ 59. Правілы пастаноўкі двукроп’я
- •Глава 17 працяжнік
- •§ 60. Правілы пастаноўкі працяжніка
- •Глава 18 дужкі
- •§ 61. Правілы пастаноўкі дужак
- •Глава 19 двукоссе*
- •§ 62. Правілы пастаноўкі двукосся
- •Глава 20 знакі прыпынку пры простай мове і цытатах
- •§ 63. Правілы пастаноўкі знакаў прыпынку пры простай мове і цытатах
- •Глава 21 спалучэнне знакаў прыпынку
- •§ 64. Правілы пастаноўкі спалучэнняў знакаў прыпынку
- •Глава 22 паслядоўнасць знакаў прыпынку пры спасылках
- •§ 65. Правілы паслядоўнасці знакаў прыпынку пры спасылках
4. Тэмы рэфератаў
-
”Беларуская граматыка для школ” Б.Тарашкевіча.
-
«Арыфметыка» Л. Ф. Магніцкага.
-
«Залаты век» у гісторыі 6еларускай дзяржавы .
-
«Катэхізіс» С. Буднага -першая беларуская кніга.
-
Iван Луцкевіч - вястун нашаніўскай пары.
-
Iгнат Дамейка - сын Беларусі i народны герой Чылі.
-
Аляксандр Кавалеўскі - славуты вучоны -6іёлаг
-
Аляксандр Чыжэўскі - Леанарда да Вінчы ХХ ст.
-
Антон Жэбрак - вядомы вучоны-генетык i селекцыянер.
-
Аркадзь Смоліч i яго «Геаграфія Беларусі».
-
Асноўныя тэндэнцыі сучаснага развіцця беларускай тэрміналогіі.
-
Барбара Радзівіл - чорная дама Нясвіжскага замка.
-
Белавежская пушча.
-
Беларускія мовазнаўцы (Я. Карскі, П. Бузук, Я.Лесік, С. Некрашэвіч, М. Байкоў, браты Гарэцкія і інш. ).
-
Бярэзінскі запаведнік.
-
Вацлаў Ластоўскі - выдатны палітычны i культурны дзеяч.
-
Возера Нарач.
-
Возера Свіцязь.
-
Геалагiчныя помнiкi прыроды Беларусі.
-
Герман Мінкоўскі - выдатны нямецкі матэматык i фізік.
-
Группы афіцыйна-справавых дакументаў па сваім функцыянальным прызначэнні.
-
Группы справавых лістоў па функцыянальным прызначэнні.
-
Грыбы Беларусі (ix назвы ў 6еларускай i рускай мовах).
-
Да ісціны - найпрасцейшым шляхам: Васіль Ермакоў.
-
Давыд Гарадзенскі - слаўны а6аронца Айчыны ад крыжакоў‑заваёўнікаў.
-
Дрэвы -помнікі на Беларусі.
-
Замкі на зямлі Беларусі.
-
Зыгмунт Мінейка -сын Беларусі i нацыянaльны герой Грэцыі.
-
Казімір Лышчынскі - выдатны 6еларускі гуманіст.
-
Казімір Семяновіч - вынаходнік шматступеневай ракеты.
-
Карл Шыльдэр - «ракетны генерал» .
-
Кастусь Астрожскі - славуты гетман Вялікага княства Літоўскага.
-
Кастусь Каліноўсхі - змагар за Бацькаўшчыну.
-
Кветкі - жывыя барометры.
-
Культура выступлення.
-
Купала, Я. Колас аб мове.
-
Лёс i трагедыя: Усевалад 1гнатоўскі.
-
Літаратурная норма. Кадыфікацыя.
-
Мая Радзіма – Белая Русь.
-
Мікалай Капернік - стваральнік навуковай карціны свету.
-
Мікалай Радзівіл Чорны - магутны рыцар нашай незалежнасці.
-
Мікола Гусоўскі i яго паэма «Песня пра зубра».
-
Мітрафан Доўнар-Запольскі - 6ацька беларускай гістарычнай навукі.
-
Міхаіл Гамаліцкі - прафесар фiзiялoгii.
-
Мова ў Вялікім княстве Літоўскім.
-
Моўная палітыка на Беларусі. Выкананне Закона аб мовах.
-
Моўныя рэформы на Беларусі.
-
Параўнальная характарыстыка рускай і беларускай фанетычных сістэм.
-
Першыя лексікаграфічныя працы на Беларусі.
-
Праблемы сучаснай акцэнталогіі.
-
Праблемы сучаснай лексікаграфіі.
-
Правілы напісання рэферата, анатацыі, рэцэнзіі.
-
Прадметна-лагічнае і асацыятыўнае значэнне слова. Аб’ем і змест паняцця, выражанага словам.
-
Прыказкі і прымаўкі. Выяўленне ў іх народнай філасофіі, мудрасці.
-
Прысуд выканаў невядомы: Iгнат Грынявіцкі.
-
Псіхалінгвістыка, этналінгвістыка, лінгвакультуралогія. Асноўныя напрамкі даследаванняў.
-
Птушкi Беларусi (ix найменнi ў 6еларускай i рускай мовах).
-
Развіцце беларускай тэрміналогіі.
-
Развіцце новай літаратурнай мовы ў пачатку 20 ст.
-
Развіцце новай літаратурнай мовы ў пачатку 20 ст.
-
Рыбы Беларусі (ix найменні ў 6еларускай i рускай мовах).
-
Саламея Русецкая - знакамітая лекарка i падарожніца XVIII ст.
-
Славутыя жанчыны Беларусі.
-
Станіслаў Нарбут - народны лекар з Браслава.
-
Становішча беларускай мовы ў Рэчы Паспалітай.
-
Старажытны Менск.
-
Стылістычна маркіраваная лексіка і асаблівасці яе ўжывання
-
Субстантывацыя прыметнікаў у тэрміналагічнай лексіцы.
-
Сучаснае беларускае мовазнаўства.
-
Сучасны стан стылістыкі як лінгвістычнай дысцыпліны.
-
Сцяпан Кутарга - вучоны - прыродазнаўца, заолаг i геолаг
-
Табліца Мендзялеева (назвы хімічных элементаў у 6еларускай i рускай мовах).
-
Тадэвуш Касцюшка - выдатны палітычны i ваенны дзеяч Рэчы Паспалітай.
-
Тапанімічныя назвы Беларусі.
-
Таямніцы Mipcкaгa замка.
-
Тры назвы аднаго возера (Князь-возера, Жыцкае, Чырвонае).
-
Тыпы пераноснага значэння слова.
-
У пошуках гармоніі Сусвету: Iван Яркоўскі.
-
Увекавечаны i на Месяцы: Вітольд Цяраскі.
-
Узаемаадносіны мовы і грамадства.
-
Уладзімір Кавалеўскі - заснавальнік эвалюцыйнай палеанталогіі.
-
Уладзіслаў Дыбоўскі - рыцар навукі з Нянькава.
-
Францыск Скарына - 6еларускі i ўсходнеславянскі першадрукар.
-
Цудоўныя выдумке прыроды.
-
Чырвоная кнiга Беларусі.
-
Якуб Наркевіч-Ёдка - прафесар злектраграфіі i магнетызму.
-
Ян Чэрскі - славуты географ i падарожнік.
-
Яўхім Карскі - 6ацька 6еларускай філалогіі.
-
Еўклід і яго «Пачаткі».
-
А.Ампер – заснавальнік сучаснай электрадынамікі.
-
Энштэйн і стварэнне тэорыі адноснасці.
-
Рымская і арабская сістэма лічбаў.
-
Адлік часу. Гісторыя календара.
-
Венгерскі кубік Рубіка.
-
Крыж Ефрасінні Полацкай – выдатны помнік старажытнага мастацтва.
-
Светлай волі зычны звон: Алесь Гарун.
-
Прадвеснік Адраджэння – Ф. Багушэвіч.
-
А.Міцкевіч - славуты паэт, вялікі сын нашага народа.
-
Язэп Драздовіч у гісторыі беларускага мастацтва.
-
Музыка ў камені: «Нясвіжскі замак».
-
Слуцкія паясы.
-
Музеі г. Мінска
-
М.Агінскі – аўтар паланеза «Развітанне з Радзімай».
-
Радзівілы і тэатр.
-
Рыгор Шырма і яго харавыя капэлы.
-
Загадка смерці Моцарта.
-
Музычныя школы на Беларусі ў 16 – 18 ст.
-
Славутыя музычныя калектывы Беларусі.
-
Музыка ў маім жыцці.
-
Ян Амос Каменскі – педагог-гуманіст.
-
З. Фрэйд – заснавальнік псіхааналізу.
-
Праблемы беларускага нацыянальнага выхавання.
-
Почырк і характар.
-
Мова жэстаў.
-
Узаемаадносіны дзяцей і бацькоў.
-
Праблема «цяжкіх» падлеткаў.
-
Асоба і калектыў: праблема лідэрства ў калектыве.
-
Тэмперамент і паводзіны чалавека.
5. Тэставыя заданні.
Тэст № 1
-
Адзначце колькасць літар и гукаў у словах
1) елка
2) раз’езд
3) снеданне
4) аб’ездчык
5) саладзенькі
2. Пастаўце прапушчаныя літары
-
Эн…ргія
-
Нав…ла
-
Ч…чня
-
ш…сць
-
шніц…ль
-
Ч…люскін
-
Ц…рымонія
-
Цв…йг
-
В…рдзі
3. Пастаўце прапушчаныя літары
ба…здольны
-
насенн…ачышчальны
-
сярэдн…рускі
-
верхн…лужыцкі
-
хвал…падобны
4. Пастаўце прапушчаныя літары
-
раз…граць
-
за…нелы
-
між…нстытуцкі
-
без…менны
-
па…сці
5. Пастаўце прапушчаныя літары
-
Рады..с
-
Ра…т
-
калекві…м
-
а…тсайдэр
-
па…за
-
э…каліпт
6. Пастаўце прапушчаныя літары