- •(Ankebut: 29/45)
- •İşte bu yüzden müslümanın hayatında namazın çok büyük önemi bulunmaktadır. Bu da kişiyi bunu muhafaza etmeye, vaktinde kılmaya mescitte cemaatle beraber ilk vaktinde kılmaya sürüklemektedir.
- •Kasten namazi terk eenin hükmü
- •İbni şüreyh şöyle demiştir:“Kılıçla ölünceye dek korkutulup dürtülür. Çünkü bu o’nun sakındırılmasına ve geri dönmesine en iyi bir çözümdür.” Cumhur Nebi’nin (s.A.V.):
- •İkinci Rivayet: Namazın dışındakileri terketmesi sonucu kişi öldürülmez. Çünkü namaz bedensel bir ibadettir. Buna bir şey niyabet eklenmez. Abdullah b. Şakik şöyle söylemiştir:
- •İkinci Delil: Yüce Allah (c.C.) şöyle buyurmuştur:
- •İşte bu yüce Allah’ın kitabında buyurduğu:
- •İslam, haberi tasdik edip emrede uymayı gözettiği zaman yüce Allah bunun için iki zıt faktör kılmıştır. Tasdik etmemek ve namazı kılmamak.
- •İmam Ahmed rivayet etmiştir. Şayet İslam üzere baki kalmış olsaydı o zaman onda İslam’ın zimmeti bulunurdu.
- •3Babalarınızdan yüç çevirmeyin. Şüphesiz bu sizin için bir küfür olur.”81
- •3Kim karısına dübüründen yaparsa şüphesiz o Muhammed’e indirilene küfr etmiş olur.”84
- •Ibni abbas, yüce Allah’ın:
- •İki Fırka Arasındaki Hüküm Faslı Hakkında Fasıla
- •İtikadi Küfür ve Ameli Küfür Hakkında Fasıla
- •İtikadi nifak; kur’an’da, yüce Allah’ın inkar etmiş olduğu münafıkların (nifaklarıdır). Nitekim onlara ateşin en altında olmalarını gerekli de kılmıştır.
- •İbni ebi şeybe dedi ki: Rasulullah (s.A.V.):
- •3Ikindiyi kaçıranın konumu sanki ehlini ve malını yitirmiş kimse gibidir.”114
- •3Sizden biriniz uykudan dolayı namazı kılamamış ya da namazı kılmaktan dolayı gafil olmuş (unutmuş)sanız bu namazı hatırladığınız vakit kılsın. Çünkü Allah (c.C.) şöyle buyurmuştur:
- •3Her kim namazı unutacak olursa, hatırladığı zaman kılsın. Çünkü Allahu Teala:
- •İmamı şafii dedi ki:
- •3Şüphesiz Rasulullah (s.A.V.) ramazan ayında cima yapıp orucunu bozanın, yerine bir gün oruç tutmasını emretmiştir.”131 Dolayısı ile şöyle de demişlerdir:
- •3Onlardan sonra bir (topluluk) geldi. Namazlarını terkettiler ve şehvetlerine uydular, yakında da “ğayy” ile karşılacaklar.” 5Meryem: 19/59)
- •3Aynı zamanda geçmiş bir vakitin tedarik edilmesine yol bulmak ebedi mümkün olmaz? aynı zamanda farzına ve vasfını da tedarik etmeye yol olmaz.” şöyle demişlerdir:
- •3Ben Ebu Bekir’in vefatına (yakın) hazır olduğumda bunu zikretmişti.” Demişlerdir ki:
- •3Topluca yüce Allah4a tevbe edin ki felaha ulaşasınız.” (Nur: 24/31)
- •Vaktinden sonra sıhhatini ve kabülünün men edenler şöyle demişlerdir:
- •İşte bizler bu borcun eda için mukabil olma misli gibi:
- •İşte bununla; sizin: “Sahabelerin ikindi namazını kasten güneş batana dek tehir etmeleri ile ilgili delil getirmenize karşılık cevap çıkmış oldu. Öyleki Rasulullah (s.A.V.):
- •3Kim bilmeden kusarsa ve oruçlu ise kaza etmez. Her kimde kusmak 5isterde) kusarsa kaza gerekir.”203
- •Vacip diyenler şöyle demiştir:
- •İkinci Delil: Yüce Allah şöyle buyurmuştur:
- •3Sen Hayyales-Salah ve Hayyalel Felah-ı” duyuyor musun?” diye buyurdu. O da:
- •3Muhakkak ki o kavim Rasulullah (s.A.V.) için -kendisinin bu makaleyi söylediğini onların işitmeleri- daha korkutucu idi. Sonrada cemaatten geri durup gitmemekte daha ısrarlı olacaklardır.”
- •3Senin için bir ruhsat bilmiyorum” kavli de “Eğer sen faziletli bir cemaat istiyorsan” manasındadır.” aynı zamanda: “Bu mesuh’tur” da demişlerdir. Vacip kılanlar ise şöyle demiştir:
- •3Şüphesiz ki ibni abbas, Rasulullah’ın (s.A.V.) solunda geçmiş bulunurken ihram tekbiri almıştı. Rasulullah (s.A.V.) ta eliyle onu tutup sağına doğru çekmiştir.”239
- •Bismillahirrahmanirrahim
- •2. Namaz ve Terk Edenin Hükmü
- •İşte bu hitap kesinlikle imamlaradır. Her ne kadar sadece onlara özgü olarak gelmemişse de.
- •(Rükudando⁄rulmakhakkinda)fasila
- •İşte bu maksadlı bir rukünde, kast olunanın bir zikri olup rukü ve secde olmadan olmaz.
- •(Secdeetmekvebukonudakilatifeler hakkinda) fasila
- •(Nahl: 16/49, 50)
- •(Selam ilenamazdançikma(bitirme)hakkinda)fasila
- •(Nebi(s.A.V.)namazininsifati(şekli)hakkinda)fasila
- •(Ruku’nunsifati) fasilasi
- •(Ruku’dando⁄rulmaninsifati)fasilasi
- •(Secdeyenasilkapanilirkonusuhakkinda)fasila
- •(Secdeninşeklihakkinda)fasila
- •(KunutunşekLi hakinda)fasila
- •(Sonteşehhüddenebi(s.A.V.)’esalavatgetirme) fasli
(Sonteşehhüddenebi(s.A.V.)’esalavatgetirme) fasli
Ümmetine Nebi (s.a.v.) son teşehhüdde selavat getirmelerini de meşru kılmıştır. Şöyle demelerini: “Allahumme Salli ala Muhammedin ve ala Ali Muhammedin kema salleyte ala İbrahime ve ala Ali İbrahime inneke hamidun mecid. Ve barik Ala Muhammedin ve ala Ali muhammedun kema barekte Ala İbrahime ve ala Ali İbrahim inneke hamidun mecid”324 ve onlara, Cehennem azabından, kabir azabından, yaşamın ve ölümün fitnesi ile mesih Deccalin fitnesinden Allah’a (c.c.) sığınmalarını da emretmiştir.”325
(324) Buhari: 2/292 Enbiyada, “Allah İbrahim’i dost edindi” ayetinde ve Ahzab suresinde: “Allah ve melekler Nebi (s.a.v.)’ye salatu selam getirirler” ayetinin babında ve dualarda Nebi (s.a.v.) salavat getirmek babında; Ebu Davud: 976 Namazda, Nebi (s.a.v.)’ye salavat getirmenin başka bir nevi ibni Mace: 904’de rivayet ettiler.
(325) Buhari: 3/192 Cenazeler, Kabir azabından Allah’a (c.c.) sığınma babında, Müslim: 588 Mesacidde, namazda Allah’a (c.c.) sığınılacak şeyler babında, Ebu Davud: 983 Namazda, teşehhüdden sonra ne denir babında, Nesei: 3/58 Şehv’de: Namazda sığınılacak şeyler hakkında başka bir nev babında rivayet ettiler.
Sıddık (Ebu Bekir) (r.a.)’de namazında şunu okuduğunu bildirmiştir: “Allahümme inni zalemtu nefsi zulmen kesiran ve innehu la yeğfiruz zunube illa ente feğfirli mağfireten min indike, verhamni inneke entel ğafurur rahim”326 Teşehhüde ve selam verme arasında da sonunda şunu okurdu Nebi (s.a.v.): “Allahümmeğfirli ma kaddemtu ve ma ahhartu ve ma esrertu ve ma alentu ve ma esreftu ve ma alimu bihi minni ente mukaddim, ve entel muahhir la ilahe illa ente.”327 Sonra da sağına selam verir ve: “Es-Selamu aleykum ve rahmetullah” derdi. Soluna da “Es-Selamu Aleykum ve rahmetullah” derdi.328 Bunu onbeş tane sahabe rivayet etmiştir.
(327) Manası: “Allah’ım!Geçmiş ve yaptığım (ve ileride eğer işlersem) benim günahlarımı bağışla! gizli ve açık olanları da ve israf ettiklerimi de af et. Sen benden daha iyi bilirsin. Sen Mukaddim ve Muahhirsin. Senden başka hiçbir ilah yoktur.” Mütercim.
Müslim: 771 Misafirlerin namazında, Gece namazı ve kıyamında dua babında, Tirmizi: 3417, 3418, 3419 Daavat’da: Namazın evvelindeki dua babında, Ebu Davud: 760 Namazda namazda okunacak açılış duası babında.
(328) Ebu Davud: 996 Namazda, Selam babında. Tirmizi: 265 Namazda, Namazda selam verme babında, Nesei: 3/63 Sehvde: Sola selam nasıl verilir babında. Hadis sahihtir. Tirmizi: “Bu babda Sad bin Ebi Vakkas’dan, ibni Ömer’den, Cabir bin Semre’den, Berra’dan, Ebu Said’den rivayetleri de vardır.
Kendileri selam verince üç defa da: “Esteğfirullah” derdi ve devamla şöyle derdi: “Allahümme ente es-Selam ve minke es-Selam Tebarekte ya zel celali vel ikram.”329 “La ilahe illallahu vahdehu la şerike leh lehul mulku ve lehul hamdu ve huve ala kulli şeyin kadir. Allahümme la mania lina aleyte vela mutiye lima menate ve la yenfeu zakeddi minkel ceddu.”330 “La ilahe illallah ve la nabudu illa iyyahu. Lehu en-Nimetu, velehul fadl, ve lehdin velev kerihel kafirun.”331 Nebi (s.a.v.) ümmetine namazın peşine tesbih, hamd ve tekbir getirmesini de meşru kılmıştır.332
(329) Müslim: 591 Mesacid, Namazdan sonra zikirin müstehaplığı ve sıfatının beyanı babında, Tirmizi: 300 Namazda,namazda selam verince ne der babında; Ebu Davud: 1513 Namazda, Selam verince ne der babında, Nesei: 3/68 sehvde selamdan sonra istiğfar getirme babında.
(330) Buhari: 2/275 Namazın sıfatında, namazdan sonra zikir babında: Daavat’da, namazdan sonra dua babında; Müslim: 593 Mesacid’de, namazdan sonra zikirin müstehaplığında; Ebu Davud: 1505 namazda, selam verince kişinin dediği babında Nesei: 3/170 Sehvde, Namaz bitince diyeceği şeyler hakkında başka bir nevdir rivayet ettiler.
(331) Müslim: 594 Mesacid de, namazdan sonra zikrin müstehaplığı babında; Ebu Davud: 1506. Nesei: 3/170, Sehvde, selamdan sonra tehlil ve zikrin sayısı babında.
(332) Müslim: 596 Mesacidde, namazdan sonra zikrin müstehaplığı babında Tirmizi: 3409 Daavatda, namazdan sonra ne kadar tesbih eder babında: Nesei: 3/75 Sehvde: Teşbihin sayısında başka bir nev babında rivayet ettiler.
Nebi (s.a.v.), Ukbe bin Amir’e namazın sonunda muavizeteyni okumasını emretmiştir.333 Ebu Umame hadisinden rivayetle Nesei Nebi (s.a.v.)’nin şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Her kim her namazdan sonra ayetel kursiyi okursa, ölüm hariç hiçbir şey onun Cennet’e girmesini mani kılmaz.”334 Nebi (s.a.v.) öğle’den önce dört rekat, sonrasnda ise devamlı olarak iki rekat kılardı.”335 Kendisinin meşguliyeti bulunduğunda ikindiden sonra (o sünnetleri) kılardı.336
(333) Ebu Davud: 1523 Namazda, İstiğfar babında; Nesei: 3/68 Sehv’de Namazda teslimden sonra muavizeteyni okumanın emri babında.
(334) Bunu ibni Kayyim “Zadul Mead”: 1/160 eserinde Nesei’nin “Kübra” adlı eserine nisbette bulunmuştur. Şöyle dedi: “Bunu Muhammed bin Hamir, O da Muhammed bin Ziyad El-Hilali, O da Ebi Umame’den tek olarak rivayet etmiştir. Aynı zamanda Hasan bin Bişr’den, O da Muhammed bin Hamir’den rivayet etti. Bazı insanlar bu hadisi sahihtir der iken bazıları da: “Mevzu” demiştir. Ancak bunun asla delalet eden yolları bulunmaktadır. Dolayısı ile mevzu (uyduruk) değildir. İbni Hacer de böylece demektedir.
(335) Tirmizi: 424 Namazda: Öğle de dörtlüyü kılmak hususundaki babda. Hadis hasendir.
(336) Tirmizi: 184 Namazda, ikindiden sonra namaz babında: Dedi ki: İbni Abbas’ın hadisi hasen bir hadistir. Bak: Bu hadisin güzel münakaşası için vs. Tirmizi: 1/346, 350 sayfaya. Bunda Ahmed Şakir’in tahkiklisine müracatta bulunun.
Öğlenin farzından sonra dört rekat sünnet kılmayı da mendüb görmüştür. “Her kim öğleden önce dört rekatı kılacak olursa ve dört rekatı da sonrasında kılacak olursa ateşi ona haram kılar.”337 Tirmizi dedi ki: Bu hadis sahihtir.” Nebi (s.a.v.)’den, onun ikindiden önce sünnet kıldığına dair sahih bir hadis nakl olunmamıştır. “Sünen’de”Onun: “İkindiden önce dört rekat sünnet kılana Allah’a rahmet etsin” buyurduğu mevcuttur.338
(337) Yollarının mecmasu ile hadis sahihtir. Tirmizi: 428, namazda, Öğleden sonra iki rekat babında; Ebu Davud: 1369 Namazda: Öğleden önce ve sonra dört rekat kılma babında; ibni Mace: 1160 Namazın ikametinde öğleden önce dört ve sonrasında da dört rekat kılan babında, Nesei: 3/265; Ahmed: 6/326: Hakim: 1/312’de.
(338) Ebu Davud: 1271 Namazda, ikindiden önce namaz babında; Tirmizi: 430 Namazda, ikindiden önce dört rekat kılma babında İsnadı hasendir, Ahmed: 2/117, ibni Hibban: 616’da.
Kendileri akşamdan sonra iki rekat yatsıdan sonra da iki rekat, sabahdan önce de iki rekat kılardı.339 İşte bu on iki tane tertib sünnetidir. Farzlarda on yedi rekattır. Kendisi gecede on rekat kılardı. Bazen de on iki rekat kılardı. Bir defasında da vitir kılardı.340 Bu da kırk rekat olmuş oldum. İşte bu devamlıca ifa ettiği virdi idi. Farzlar, sünnetler, gece namazı ve vitir.
(339) Buhari: 3/41 Tedavvu’da, farzdan sonra tetavvu (sünnet) kılmak babında ve tatavvu hakkındaki babda ve öğleden önce iki rekat namaz babımnda: Müslim: 729 misafirlerin namazında: Tertib sünnetlerin fazileti babında: Ebu Davud: 1252 Namazda: Tatavvu kapılarının teferruatı ve sünnetlerin rekatları babında da rivayet ettiler.
(340) Buhari: 3/16 Teheccüdde, Nebi (s.a.v.)’nin namazı nasıldı? Babında: Müslim: 738 Misafirlerin namazı bölümünde: Gece namazı ve Nebi (s.a.v.) namaz rekatlarının sayısı babında rivayet ettiler.
Sabah ve ikindi namazlarından sonra dua okuması sünnetlerinden değildir. Bunlar ancak namazdaki duasında getirdikleri dualardır ancak ve selamdan önceki dualar. Nitekim konu ile ilgili açıklamalar geçti. Allah en iyisini bilir.
Kitap bitti.