- •Беларуская міфалогія Прадмова
- •Літаратура:
- •Персанажы ніжэйшай міфалогіі
- •Літаратура
- •Балотнік
- •Запісана ў в. Рагінь Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Салтанаўка Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Дземяхі Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Залессе Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Вадзянік
- •Літаратура:
- •Вадзянік
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Мікітаўка Брагінскага р-на
- •Запісана ў г.П. Брагін
- •Запісана ў в. Клянок Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Калініна Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Чабатовічы Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Глыбоцкае Гомельскага р-на
- •Запісана ў г.П. Новае Жыццё Гомельскага р-на
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Кірава Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Майскае Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Варатын Калінкавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Пабядзіцель Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Страдубка Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Раманаўка Мазырскага р-на
- •Студэнткамі Аскерка м., Громавай к. (2003 г.)
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Залессе Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў г. Бялынічы Магілёўскай вобл.
- •Літаратура
- •Запісана ў в. Куты Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Чамярня Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Ветка
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Студэнткай Бобрыкавай н. (2006 г.)
- •Запісана ў в. Раманаўка Мазырскага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Ваўкалак
- •Літаратура
- •Ваўкалак
- •Запісана ў в. Буркі Брагінскага р-на
- •Запісана на ст. Уза Буда-Кашалёўскага р-на ад Палуянавай Варвары Аляксандраўны, 1936 г.Н.,
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Стаўбун Веткаўскага р-на ад Зуевай Марыі Лаўрэнаўны, 1926 г.Н.,
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Вылева Добрушскага р-на
- •Запісана ў в. Дуброва Ельскага р-на
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Пабядзіцель Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Будка Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Залессе Чачэрскага р-на
- •Літаратура:
- •Ведзьма
- •Запісана ў в. Гаць Акцябрскага р-на
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Антонаўка Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Бацунь Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Клянок Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Мікітаўка Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Патапаўка Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Сінічына Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г.П. Уваравічы Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г.П. Уваравічы Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана на ст. Уза Буда-Кашалёўскага р-на ад Палуянавай Варвары Аляксандраўны, 1936 г.Н.,
- •Запісана ў в. Уза Буда-Кашалёўскага р-на ад Каленчыкавай Сафіі Аўрамаўны, 1934 г.Н.,
- •Запісана ў в. Куты Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Стаўбун Веткаўскага р-на ад Зуевай Марыі Лаўрэнаўны, 1926 г.Н.,
- •Запісана ў в. Чамярня Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель ад Плешавай Варвары Іванаўны, 1928 г.Н.,
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Глыбоцкае Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Прыбар Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Рудня-Марымонава Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Рудня-Марымонава Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Церуха Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Шарпілаўка Гомельскага р-на
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў в. Гардуны Добрушскага р-на
- •Запісана ў в. Карма Добрушскага р-на
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Бялёў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Бялёў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Радуша Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў п.Чырвонае Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Зеляночы Калінкавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Сырск Кармянскага р-на
- •Запісана ў г.П. Лельчыцы
- •Запісана ў в. Ручаёўка Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Сінск Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Раманаўка Мазырскага р-на
- •Студэнткамі Аскерка м., Громавай к. (2003 г.)
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў г. Рэчыца
- •Запісана ў в. Азершчына Рэчыцкага р-на
- •Студэнткай Згурскай т. (2005 г.)
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Коззе Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Астроўчыцы Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Астроўчыцы Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Дуброва Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Дуброва Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Дуброва Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Сярэднія Малынічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Меркулавічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Шырокае Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Рэчыца Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Цярэблічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў в. Ласіцк Пінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Гатавец Краснапольскага р-на Магілёўскай вобл.
- •Дабрахожы
- •Запісана ў в. Куты Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Чамярня Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Ветка
- •Дамавік
- •Літаратура
- •Дамавік
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Гаць Акцябрскага р-на
- •Запісана ў в. Асарэвічы Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Асарэвічы Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Гаць Акцябрскага р-на
- •Запісана ў в. Мікітаўка Брагінскага р-на
- •Запісана ў г. Буда-Кашалёва
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Антонаўка Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Калініна Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Калініна Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Клянок Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Сінічына Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Чабатовічы Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана на ст. Уза Буда-Кашалёўскага р-на ад Палуянавай Варвары Аляксандраўны, 1936 г.Н.,
- •Запісана ў г. Ветка
- •Запісана ў в. Куты Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Старыя Грамыкі Веткаўскага р-на
- •Запiсана ў в. Чамярня Веткаўскага р-на
- •Запiсана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Глыбоцкае Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Прыбар Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Церуха Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Яроміна Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Карма Добрушскага р-на
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў в. Насовічы Добрушскага р-на
- •Запісана ў в. Дуброва Ельскага р-ра
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Кірава Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Сяменча Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Старадубка Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Арцёмаўка Клімавіцкага р-на Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў в. Гатавец Краснапольскага р-на Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў в. Хамянкі Нараўлянскага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў г. Рэчыца
- •Запісана ў в. Азершчына Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Заселле Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Красны Мост Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Астроўчыцы Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Дуброва Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Нісімкавічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Сярэднія Малынічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Меркулавічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька – 2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Кікімара
- •Літаратура
- •Кікімара
- •Запісана ў в. Мікітаўка Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Глыбаўка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Дзербічы Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Уза Буда-Кашалёўскага р-на ад Каленчыкавай Сафіі Аўрамаўны, 1934 г.Н.,
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Старое Сяло Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Іванаўка Гомельскага р-на
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў в. Насовічы Добрушскага р-на
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Раманаўка Мазырскага р-на
- •Студэнткамі Аскерка м., Громавай к. (2003 г.)
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Лазавік
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Лазнік (баннік)
- •Літаратура
- •Запісана ў в. Гаць Акцябрскага р-на
- •Запісана ў в. Мікітаўка Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Куты Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Чамярня Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Яроміна Гомельскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў в. Вылева Добрушскага р-на
- •Запісана ў в. Крупец Добрушскага р-на
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Студэнткай Бобрыкавай н. (2006 г.)
- •Запісана ў в. Сырск Кармянскага р-на
- •Запісана ў в. Пабядзіцель Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Страдубка Лоеўскага р-на
- •Запісана ў г. Бялынічы Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў в. Раманаўка Мазырскага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Баннік – гэта такі нявідзімы чалавек. Трэба свяціць баню, калі баннік зусім не дае рады, чытаць малітву “Отче наш”. Запісана ў в. Дземяхі Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Нісімкавічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Залессе Чачэрскага р-на
- •Ёсць баннік. Каб яму ўгадзіць і каб добра было, трэба набраць, як памыўся, у кружку чыстай вады і венік палажыць на палок. Гэта робя, хто паследні мыецца. Запісана ў в. Меркулавічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Салтанаўка Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Літаратура:
- •Запісана ў в. Гаць Акцябрскага р-на
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Уза Буда-Кашалёўскага р-на ад Палуянавай Варвары Аляксандраўны, 1936 г.Н.,
- •Запісана ў в. Уза Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Новыя Грамыкі Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Стаўбун Веткаўскага р-на ад Зуевай Марыі Лаўрэнаўны, 1926 г.Н.,
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Глыбоцкае Гомельскага р-на
- •Запісана ў г.П. Новае Жыццё Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Прыбар Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Церуха Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Яроміна Гомельскага р-на
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Боркі Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Варатын Калінкавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Зеляночы Калінкавіцкага р-на
- •Запісана ў г.П. Лельчыцы
- •Запісана ў г.П. Лельчыцы
- •Запісана ў в. Пабядзіцель Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Страдубка Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Уборак Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Балотня Рагачоўскага р-на
- •Запісана ў в. Азершчына Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Меркулавічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Раманаўка Мазырскага р-на
- •Запісана ў в. Азершчына Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Сямігосцічы Столінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Начніцы
- •Запісана ў в. Глыбаўка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Куты Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Пабядзіцель Лоеўскага р-на
- •Палявік
- •Запісана ў в. Гаць Акцябрскага р-на
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Пушчавік
- •Запісана ў в. Глыбаўка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Расамаха
- •Запісана ў г. Гомель
- •Русалка
- •Літаратура:
- •Русалка
- •Запісана ў в. Асарэвічы Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Мікітаўка Брагінскага р-на
- •Запісана ў г. Буда-Кашалёва
- •Запісана ў в. Дубавіца Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Рагінь Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Рагінь Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Сінічына Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Сямёнаўка Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Шырокае Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Уза Буда-Кашалёўскага р-на ад Палуянавай Варвары Аляксандраўны, 1936 г.Н.,
- •Запісана ў в. Уза Буда-Кашалёўскага р-на ад Каленчыкавай Сафіі Аўрамаўны, 1934 г.Н.,
- •Запісана ў г. Ветка
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Свяцілавічы Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Стаўбун Веткаўскага р-на ад Зуевай Марыі Лаўрэнаўны, 1926 г.Н.,
- •Запісана ў в. Чамярня Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель ад Сычовай Тамары Адамаўны, 1932 г.Н.,
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Яроміна Гомельскага р-на
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў в. Вылева Добрушскага р-на
- •Запісана ў в. Крупец Добрушскага р-на
- •Запісана ў в. Дуброва Ельскага р-на
- •Запісана ў в. Роза-Люксембург Ельскага р-на
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Бабоўка Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Боркі Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Зеляночы Калінкавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Ціхінічы Рагачоўскага р-на
- •Запісана ў г. Рэчыца
- •Запісана ў в. Азершчына Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Заселле Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Светлагорск
- •Запісана ў в. Астроўчыцы Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Астроўчыцы Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Дуброва Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Слабань Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Сярэднія Малынічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Хлеўнік
- •Літаратура:
- •Хлеўнік
- •Запісана ў в. Асарэвічы Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Антонаўка Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Рагінь Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Чабатовічы Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Куты Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Чамярня Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г.П. Новае Жыццё Гомельскага р-на
- •Студэнткай Смольскай к. (2004 г.)
- •Запісана ў в. Карма Добрушскага р-на
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Сырск Кармянскага р-на
- •Запісана ў в. Ручаёўка Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сярэднія Малынічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Салтанаўка Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Літаратура:
- •Запісана ў в. Антонаўка Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў п. Баравое Ляда Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Буркі Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Дзербічы Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Мікітаўка Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Рагінь Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Уза Буда-Кашалёўскага р-на ад Каленчыкавай Сафіі Аўрамаўны, 1934 г.Н.,
- •Запісана ў г. Ветка
- •Запісана ў в. Куты Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Неглюбка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў в. Шэйка Веткаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Глыбоцкае Гомельскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Іванаўка Гомельскага р-на
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў г. Добруш
- •Запісана ў в. Карма Добрушскага р-на
- •Запісана ў в. Крупец Добрушскага р-на
- •Запісана ў в. Дуброва Ельскага р-на
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў г. Жлобін
- •Запісана ў в. Майскае Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Боркі Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Боркі Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Бялёў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў п.Чырвонае Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Ручаёўка Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Сінск Лоеўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Балотня Рагачоўскага р-на
- •Запісана ў в. Кісцяні Рагачоўскага р-на
- •Запісана ў в. Заселле Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Слабань Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Сярэднія Малынічы Чачэрскага р-на
- •Запісана ў в. Ласіцк Пінскага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Гатавец Краснапольскага р-на Магілёўскай вобл.
- •Міфалагічныя ўяўленні пра рэчыўны свет
- •Рэчыўны свет Агонь
- •Адзенне
- •Булаўка
- •Запісана ў в. Сінічына Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Майскае Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Сінічына Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Вяроўка
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Гаршчок
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Саўгасная Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Сінічына Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г.П. Новае Жыццё Гомельскага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Саўгасная Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г.П. Новае Жыццё Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Заселле Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Обручальное кольцо
- •Падкова
- •Падлога
- •Падушка
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Патэльня
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Ростані
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Будка Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Саўгасная Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Сінічына Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Спадніца
- •Запісана ў в. Вічын Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Сінічына Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Заселле Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г.П. Новае Жыццё Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Заселле Рэчыцкага р-на
- •Талерка
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Акцябр Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Прыбар Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Студэнткай Бобрыкавай н. (2006 г.)
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Малешаў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Міфалагічныя ўяўленні, звязаныя з раслінным светам
- •Раслінны свет Дрэвы
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Іванаўка Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Бялёў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Салтанаўка Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Мікітаўка Брагінскага р-на
- •Запісана ў в. Іванаўка Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Скіток Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Чкалава Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Майсеевічы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Студэнткай Бобрыкавай н. (2006 г.)
- •Запісана ў в. Салтанаўка Жлобінскага р-на
- •Літаратура
- •Міфалогія птушак і жывёл Бусел
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Кірава Жлобінскага р-на
- •Запісана ў г. Мазыр (Целепуны)
- •Запісана ў в. Будка Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Палессе Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Вавёрка
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Церуха Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Чырвоны Бераг Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Палессе Светлагорскага р-на
- •Верабей
- •Запісана ў в. Церуха Гомельскага р-на
- •2005 Г.
- •Запісана ў г. Мазыр
- •(Нарадзілася ў в.Барыскавічы Мазырскага р-на)
- •Запісана ў г.Мазыр (Целепуны)
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Бялёў Жыткавіцкага р-на
- •Запісана ў в. Церуха Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Скепня Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Антонаўка Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Сінічына Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Церуха Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Мядзведзь
- •Запісана ў в. Саўгасная Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў г. Гомель
- •Запісана ў в. Палессе Светлагорскага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Калініна Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Іванаўка Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў г. Бабруйск Магілёўскай вобл.
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Будка Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Ведрыч Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Вічын Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •Запісана ў в. Саўгасная Буда-Кашалёўскага р-на
- •Запісана ў в. Церуха Гомельскага р-на
- •Запісана ў в. Брынёў Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Пірэвічы Жлобінскага р-на
- •Запісана ў в. Сякерычы Петрыкаўскага р-на
- •Запісана ў в. Будка Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў г. Васілевічы Рэчыцкага р-на
- •Запісана ў в. Вулька-2 Лунінецкага р-на Брэсцкай вобл.
- •2005 Г. Птушкі
Беларуская міфалогія Прадмова
Міф у перакладзе з грэчаскай мовы (mythos) – слова, казанне, паданне.
Міф заснаваны на фантазіі, звязаны са сферай сакральных і таямнічых ведаў, з’яўляецца формай пераходу ад магічнага да мастацкай рэальнасці (Ю. Бораў). Гаворачы пра міф, даследчыкі ў першую чаргу маюць на ўвазе асаблівасці ўспрымання і першаснай народнай інтэрпрэтацыі з’яў рэчаіснасці (на ўзроўні пачуццяў, эмоцый, суперажыванняў, настрояў). Беларускія вучоныя, вызначаючы сутнасць паняцця міф, пагаджаюцца з азначэннем, прапанаваным Я.А. Касцюхіным: “1) сістэма архаічных уяўленняў аб свеце, выражаных у канкрэтна-пачуццёвай форме; 2) апавяданні, якія ўвасобілі гэтыя ўяўленні” [1, с. 150].
У гісторыі развіцця духоўнай культуры чалавецтва не знойдзецца іншай такой з’явы, як міф, пра якую б выказваліся такія шматлікія, нават супрацьлеглыя меркаванні. Гэта невыпадкова: міф з’яўляецца аб’ектам даследавання розных навук – гісторыі, фалькларыстыкі, літаратуразнаўства, этнаграфіі, псіхалогіі, філасофіі і інш., кожная з якіх імкнецца даць гэтаму паняццю найбольш прыдатнае азначэнне з улікам спецыфікі свайго прадмета даследавання. Адзінай жа думкі ў сучаснай навуцы наконт азначэння міфа так і не склалася. Паколькі амаль да ХІХ стагоддзя еўрапейцы ведалі толькі апавяданні старажытных грэкаў і рымлян пра багоў і іншых звышнатуральных істот, то і была надзвычай устойлівай тэндэнцыя разумець пад міфамі старажытныя казкі, займальныя гісторыі, створаныя ў антычнасці. Пры такім падыходзе ігнаруюцца галоўныя перадумовы своеасаблівай міфалагічнай логікі (стан нявылучанасці першабытнага чалавека з прыродна-сацыяльнага асяроддзя, сінкрэтызм мыслення, наіўнае ачалавечванне звышнатуральных сіл, уласцівасцей і розных фрагментаў космасу), якія даюць падставы сцвярджаць, што міф – гэта не што іншае, як своеасаблівы спосаб асэнсавання навакольнага свету, уласцівы для людзей першабытнай формы грамадскай свядомасці. Яскравым доказам таго, што ў міфе пераважае эмацыянальна-асацыятыўны пачатак, з’яўляецца выказванне А.К. Сержпутоўскага: “Каб добра зразумець сучаснае жыццё людзей, трэба азірнуцца назад, у глыб стагоддзяў, падглядзець і падслухаць, як раней жыў, думаў і верыў старажытны чалавек. Ён глядзеў на з’явы і рэчы так, як на самога сябе. Ён думаў, што ўвесь свет, усе рэчы гэтак сама жывуць, адчуваюць і думаюць, як і ён сам” [2, с. 1].
Старажытную аснову міфаў складала адзінства чалавека і прыроды ў першабытную эпоху, калі галоўным прынцыпам міфалагічнай свядомасці людзей было ўспрыманне імі прыродных з’яў як жывых істот. Вынікам гэтага стала адухаўленне навакольнага свету, шырокае метафарычнае супастаўленне прыроды і грамадства, увасабленне рэчаў і з’яў.
Асноўныя рысы, звязаныя з міфам, з міфалагічнай свядомасцю, – гэта антрапамарфізм (чалавек пераносіў на прыродныя аб’екты свае ўласныя асаблівасці), заамарфізм (уласцівасці жывёл), сінкрэтызм (непадзельнасць з’явы і сутнасці, прадмета і яго назвы), сімвалізм (канкрэтныя прадметы і з’явы, не трацячы сваёй канкрэтнасці, станавіліся знакамі іншых прадметаў і з’яў, сімвалічна замяняючы іх), генетызм (паходжанне прадмета выдаецца за яго сутнасць), этыялагізм (растлумачыць асаблівасці якога-небудзь прадмета або з’явы – расказаць, як яны ўзніклі), амбівалентнасць (супярэчлівасць, дваістасць, наяўнасць супрацьлеглых уяўленняў, усе боствы то дапамагаюць, то шкодзяць).
Міф як своеасаблівы тып мыслення выконваў у першабытным грамадстве асноўную функцыю разумення свету. Міфалагічны характар успрымання рэчаіснасці, аснову якога складае пазнанне рэчаў праз прызму ўласных пачуццяў, перажыванняў, уласцівы не толькі для культуры мінулых часоў, але выяўляецца і ў сучаснасці. Аднак сёння гэта ўжо не тыя міфы, у якіх тлумачацца з’явы прыроды, пераважная іх большасць мае сацыяльны, палітычны характар.
Гаворачы пра міф, варта нагадаць і пра яго суадносіны з казкай і легендай. Агульным у казках і міфах з’яўляецца прынцып увасаблення з’яў прыроды і чалавечых уласцівасцей: і там, і тут жывёлы, прадметы, прыродныя з’явы паводзяць сябе як людзі, мае месца фантазія. Міф адрозніваецца ад казкі этыялагічнай функцыяй: у казцы няма тлумачэнняў (расказваецца для забавы, заключае ў сабе дыдактычна-павучальны сэнс), у міфе тлумачацца тыя ці іншыя з’явы навакольнага свету. Паняцці міфа і легенды даволі часта не адрозніваюць, размежаваць іх надзвычай складана, аднак варта мець на ўвазе, што калі міфы – гэта апавяданні, пазбаўленыя гістарычнай асновы, то легенды – гэта творы, звязаныя з гістарычнымі падзеямі.
У міфах-аповедах (гэта толькі адна з праяў міфалогіі) гаворыцца пра багоў, тлумачыцца, як узніклі неба і зямля, чалавек, расліны і жывёлы і інш. Акрамя гэтага, міф уключаўся ў бязмежна шырокі міфалагічны свет, у які ўваходзілі рытуалы і абрады, прыкметы і павер’і, з’явы прыроды і прадметы побыту і г.д. У сувязі з гэтым і абумоўлена разуменне міфа як сінтэтычнай формы, у якой арганічна з’ядналіся народная мудрасць, сапраўдныя веды аб прыродзе, мастацкія вобразы, маральныя нормы, рэлігійныя вераванні. У адрозненне ад міфаў іншых народаў міфы беларусаў грунтоўна не вывучаны. Між іншым, менавіта для гэтага славянскага народа характэрна шырока распрацаваная народная міфалогія. Нават пасля прыняцця хрысціянства міфалагічныя аповеды пра духаў розных локусаў, ведзьмаў, русалак і інш. працягвалі сваё актыўнае бытаванне ў народнай свядомасці. Штогадовыя запісы фалькларыстаў у палявых экспедыцыях з’яўляюцца яскравым пацвярджэннем устойлівасці захавання беларусамі рэшткаў старадаўняй міфалагічнай традыцыі (асабліва на тэрыторыі Палесся). Шкада, што не захаваліся тэксты сапраўдных славянскіх міфаў, што так і не склалася цэласная сістэма славянскай міфалогіі, што можна весці гаворку толькі пра асобныя элементы, міфалагемы, міфалагічныя мадэлі, якія захоўваюцца ў сучаснай народнай культуры.
Міфалагічная проза мае сваю гісторыю збірання і вывучэння адпаведных звестак. Сярод апошніх навуковых прац, прысвечаных даследаванню міфалагічных уяўленняў нашых продкаў, вылучаецца кніга Н. А. Крынічнай “Русская мифология: мир образов фольклора” (М., 2004), якая з’яўляецца вынікам шматгадовых навуковых пошукаў аўтара ў гісторыі развіцця рускай міфалогіі. Выяўляючы тыпалагічныя паралелі, даследчыца шырока выкарыстоўвае міфалагемы, якія сфарміраваліся ў традыцыях розных народаў свету. Выкарыстоўваючы прыёмы комплекснага аналізу, Н. А. Крынічная раскрывае вытокі і полісемантызм вобразаў, выяўленых у былічках, бывальшчынах, легендах, павер’ях і іншых фальклорных творах. На думку даследчыцы, “фарміраванне матываў і сюжэтаў народнай міфалагічнай прозы адбываецца ў кантэксце агульнага фальклорнага працэсу, які абумоўлены аднымі і тымі ж вытокамі…” [3, с. 10].
Цікавымі і грунтоўнымі з’яўляюцца такія працы Н. А. Крынічнай, як “Дом: его облик и душа (к вопросу о тождестве символов в мифологической прозе и народном изобразительном искусстве)” (Петрозаводск, 1992); “Домашний дух и святочные гадания (по материалам северно-русских обрядов и мифологических рассказов)” (Петрозаводск, 1993); “Лесные наваждения (мифологические рассказы и поверья о духе – “хозяине” леса)” (Петрозаводск, 1993); “Нить жизни: реминисценции образов божеств судьбы в мифологии и фольклоре, обрядах и верованиях” (Петрозаводск, 1995), “Русская народная мифологическая проза. Истоки и полисемантизм образов” (Петрозаводск, 2000) і інш., «Русская мифология. Мир образов фольклора (М., 2004)».
Н. А. Крынічная ў асноўным разглядае дэманічныя персанажы і пацвярджае гэта тым, што сутнасць звязаных з імі міфалагічных уяўленняў можна растлумачыць “прачытаннем” толькі пазнейшых міфалагічных аповедаў, у якіх былыя язычніцкія боствы былі пераасэнсаваны і трансфармаваны ў нячыстую сілу. У апошнім выданні Н.А. Крынічная прыводзіць багаты ілюстрацыйны матэрыял, раскрывае вытокі і полісемантызм вобразаў, выяўленых у былічках, бывальшчынах, легендах, павер’ях і іншых творах.
Заслугоўвае ўвагі і з’яўляецца надзвычай карысным выданнем для студэнтаў і выкладчыкаў энцыклапедыя па славянскай міфалогіі, складзеная Н.С. Шапаравай (Шапарова, Н.С. Краткая энциклопедия славянской мифологии: Ок. 1000 статей. – М., 2003). Каштоўнасць дадзенай кнігі заключаецца ў тым, што ў ёй растлумачаны многія тэрміны, якія выкарыстоўваюцца пры даследаванні розных міфалагічных тэм.
Важнай працай для вывучэння міфалагічнага светапогляду з’яўляецца кніга сусветна вядомага французскага лінгвіста і семіётыка літоўскага паходжання Альгірдаса Юліюса Грэймаса “Пра багоў і людзей. У пошуках этнічнай памяці” (Мн., 2003), у якой аўтар гаворыць пра праблемы даследавання літоўскай міфалогіі.
У невялікай прадмове аўтар высвятляе сутнасць міфалогіі як аб’екта, сцвярджаючы, што гэтае паняцце – своеасаблівая ідэалагічная структура, а не проста “назбіраная нейкім адным народам калекцыя міфаў”. У гэтай сувязі даследчык звяртаецца да высноў, зробленых Ж. Дзюмезілем, які як кампаратывіст, вывучаючы міфічныя структуры індаеўрапейскіх народаў, сцвярджаў, што “міфалагічныя даследаванні не могуць пачацца з апрыёрнае дэфініцыі “міфу” як літаратурнага жанру, стварэння корпусу апавяданняў, што завуцца “міфамі”, і аналізу гэтага корпусу, як вучаць нас працэдуры навуковага апісання, выпрацаваныя яшчэ ў XIX стагоддзі: наадварот, міфічныя апавяданні – гэта толькі адна са шматлікіх крыніцаў, якія могуць дапамагчы ў адбудове міфічных структураў” [4, с. 17].
Міфалогію трэба разглядаць як ідэалогію, як філасофію і як культуру – у гэтым перакананы літоўскі даследчык, які лічыць яе і сродкам вывучэння культур розных этнічных супольнасцей, і структурнай катэгорыяй, бо “напісанне міфалогіі, што назіраецца праз смугу гісторыі, можна назваць рэканструкцыяй, якая імкнецца з паасобных міфічных урыўкаў, паскіданых аскялепкаў ды ізаляваных кавалкаў аднавіць звязную, арганізаваную цэласць” [4, с. 23].
Падрабязна характарызуе А.Ю. Грэймас такіх міфалагічных персанажаў, як каўкасы і айтварасы: каўкасы – хтанічныя істоты, а айтварасы – паветраныя істоты, калі першыя – антрапаморфныя, то апошнія могуць мець зааморфны выгляд.
У кнізе “Гавораць чарнобальцы” (Мн., 1994) змешчаны артыкул пра сучасны стан усходнепалескай міфалагічнай традыцыі В.В. Казначэева, які ўласныя выказванні-меркаванні аргументуе аб’ёмным фактычным матэрыялам, запісаным на тэрыторыі Усходняга Палесся. Даследчык высвятляе, што “міфалагічныя персанажы Гомельскай вобласці, набор якіх з’яўляецца, у асноўным, тыповым, і іншыя аб’екты сакральнага ўспрымання валодаюць пэўнымі адметнымі асаблівасцямі. Міфалагічная і каляміфалагічная тэрміналогія, улічваючы фанетычныя і словаўтваральныя мадыфікацыі, складаюцца са значнай колькасці лексічных адзінак, дыстрыбуцыя якіх на тэрыторыі Гомельшчыны звязана з дыялектным драбленнем як у галіне мовы, так і ў галіне традыцыйнай народнай культуры” [5, с. 206].
Навуковую цікавасць выклікаюць і даследаванні вучоных Інстытута славяназнаўства РАН. У энцыклапедычным слоўніку “Славянская мифология” (М., 1995) прадстаўлены вобразы і сімвалы традыцыйнай духоўнай культуры, якія належаць роднасным этнасам. У гэтым выданні разглядаюцца персанажы ніжэйшай і вышэйшай міфалогіі, міфалогія жывёльнага, расліннага і рэчыўнага свету, прыродных стыхій. У шматтомным выданні “Славянские древности” (Этнолингвистический словарь в 5-ти томах / Под ред. Н.И. Толстого. – Т. 1: А – Г. – М. : 1995; Т. 2: Д – К. – М., 1999; Т. 3: К – П. – М. : 2004. Т. 4: П – С. – М., 2009”) аўтары імкнуцца на аснове рэліктаў мінулага ўзнавіць цэласную традыцыйную карціну свету, сістэмна ахарактарызаваць светапогляд старажытных славян, выявіць зместавыя катэгорыі славянскай народнай культуры, адлюстраваныя ў ёй ментальныя, маральныя і сацыяльныя стэрэатыпы і каштоўнасці. Артыкулы дадзеных энцыклапедычных выданняў надзвычай важныя не толькі для выкладчыкаў, навукоўцаў, студэнтаў, але і шырока запатрабаваны іншымі чытачамі, бо знаёмяць з рознымі бакамі духоўнага жыцця славянскіх народаў, адкрываюць таямніцы народных вераванняў аб будове свету, знаёмяць з народным календаром, міфалагічнымі асаблівасцямі сямейнага ўкладу славян, прыкметамі і павер’ямі.
У зборніку “Язык культуры: Семантика и грамматика” (М., 2004) змешчаны артыкулы, у якіх даследуюцца міфалагічныя матывы ў народных апавяданнях пра старцаў, запісаных на тэрыторыі Рускай Поўначы, у прыватнасці, асэнсоўваецца міфалагічная семантыка двух сюжэтаў, якія характэрны для апавяданняў пра Міколу.
У кнізе «Народная Библия: Восточнославянские этиологические легенды» (М., 2004), падрыхтаванай В.У. Бяловай, упершыню прадстаўлены архіўныя і палявыя матэрыялы, што ўводзяцца ў навуковы ўжытак. Прыведзеныя ў кнізе народныя легенды на біблейскія сюжэты, а таксама прыкметы і павер’і, звязаныя з фальклорнымі “біблейскімі” наратывамі паказваюць, што “народная Біблія” ўключае кананічныя і апакрыфічныя сюжэты, архаічныя вераванні і этнакультурныя стэрэатыпы. Несумненна, што прадстаўлены вопыт каменціраванага выдання тэкстаў, якія адлюстроўваюць багаты тэматычны склад “народнай Бібліі”, дапаможа глыбей спасцігнуць жанры фальклорнай няказкавай прозы. Вялікую цікавасць уяўляе народная традыцыя інтэрпрэтацыі біблейскіх сюжэтаў.
Варта адзначыць, што ў 2010 годзе быў апублікаваны зборнік фальклорных тэкстаў “Беларуская “народная Біблія” ў сучасных запісах” (Мн., 2010), падрыхтаваны А.М. Боганевай. Дадзенае выданне – першая спроба сістэмна прэзентаваць сучасную народна-біблейскую традыцыю ў беларускай фалькларыстыцы. Змешчаныя ў ім тэксты (этыялагічныя і эсхаталагічныя легенды, пераказы біблейскіх падзей у народнай інтэрпрэтацыі) “народнай Бібліі” – выдатная крыніца даследавання светапогляду беларусаў і раскрыцця іх ментальнасці.
Манаграфія Л.М. Вінаградавай “Народная демонология и мифо-ритуальная традиция славян” прысвечана даследаванню ніжэйшай міфалогіі славян – народным вераванням, звязаным з русалкамі, ведзьмамі, дамавымі і інш. Аўтар закранае праблемы, звязаныя з цяжкасцямі ідэнтыфікацыі дэманалагічных персанажаў, прыводзіць доказы іх ўключанасці ва ўсе сферы бытавога і абрадавага жыцця традыцыйнага грамадства. Даследчыца прапануе пры характарыстыцы персанажаў карыстацца падрабязна распрацаванай схемай іх апісання, у якой прадстаўлены такія параметры, як назвы, імёны, інтэрпрэтацыі; іпастасі; “сацыяльны статус, характарыстыка знешняга вобліку; атрыбуты і спадарожнікі; узаемаадносіны міфалагічных персанажаў; генезіс; локусы; час; уласцівасці, здольнасці, прыхільнасці; характэрныя веды, дзеянні, прывычкі; функцыі і прэдыкаты; аб’екты, адрасаты і рэцыпіенты; модусы; камунікацыя з міфалагічнымі персанажамі; характэрныя матывы; характарыстыка крыніц ведаў пра міфалагічныя персанажы [6, с. 60–67].
У кнізе А.Я. Леўкіеўскай «Мифы русского народа» (М., 2005) змешчана характарыстыка вышэйшага міфалагічнага ўзроўню, разглядаюцца народныя ўяўленні, звязаныя з культамі зямлі, вады, дрэў, камянёў, аналізуюцца вядомыя міфы аб стварэнні зямлі, прыроды, чалавека, таксама на вялікім фактычным матэрыяле разглядаюцца ніжэйшыя міфалагічныя персанажы.
Л.М. Вінаградава і А.Я. Леўкіеўская з’яўляюцца ўкладальнікамі асобнага тома, прысвечанага людзям са звышнатуральнымі ўласцівасцямі (Народная демонология Полесья: публикации текстов в записях 80-90-х гг. ХХ века. Т. 1 (М., 2010)). У дадзенай кнізе прадстаўлены аб’ёмны фактычны матэрыял па народнай міфалогіі, запісаны ў 80-90-х гг. ХХ ст. Палескай экспедыцыяй.
Змест “Русского демонологического словаря” (СПб, 1995) (аўтар-складальнік – Т.А. Навічкова), складаюць артыкулы, у аснову якіх пакладзены міфалагічныя аповеды (былічкі) аб сутыкненнях самога апавядальніка з нячыстай сілай і бывальшчыны (успаміны аб кантактах з ёю якога-небудзь іншага). Прадстаўленыя ў слоўніку матэрыялы ўзяты з розных крыніц XIX – пачатку XX стст. і ілюструюць веру ў дэманаў у яе найбольш тыповых праявах.
Заслугоўваюць увагі і слоўнікавыя выданні, падрыхтаваныя М.М. Уласавай («Русские суеверия: Энциклопедический словарь» – СПб., 1998; «Новая АБЕВЕГА русских суеверий» – СПб., 1995). Матэрыялы гэтых кніг знаёмяць чытача са складаным комплексам вераванняў, вобразамі народнай дэманалогіі, якія складаюць значны пласт сучаснай традыцыйнай культуры рускага народа.
Шэраг грунтоўных прац, звязаных з даследаваннем з’яў сусветнай і славянскай міфалогіі, належыць Т.І. Шамякінай: “Міфалогія Беларусі (нарысы)” (Мн., 2000), “Беларуская класічная літаратура і міфалогія” (Мн., 2001), “Беларуская класічная літаратурная традыцыя і міфалогія” (Мн., 2001); “Славянская міфалогія: курс лекцый для студэнтаў-філолагаў” (Мн., 2005), “Міфалогія і беларуская літаратура: нарысы і эсэ для старэйшага школьнага ўзросту” (Мн., 2008) і інш. Т.І. Шамякіна ў кнізе “Міфалогія Беларусі (нарысы)” прадставіла беларускую міфалогію як адметную сістэму ў кантэксце сусветнай (індаеўрапейскай). Даследчыца паказала, у чым заключаецца сутнасць міфалогіі як тыпу мыслення, раскрыла сутнасць асноўных элементаў міфалагічнай свядомасці і акрэсліла асноўныя асаблівасці міфалогіі як важнай з’явы чалавечай культуры. Даследчыца ў шырокім культуралагічным кантэксце разгледзела тыпы міфаў, засяродзіла ўвагу на міфалогію чалавечага жыцця, прадэманстравала, што міф – гэта сінтэз філасофіі, рэлігіі і мастацтва. У кнізе “Славянская міфалогія: курс лекцый для студэнтаў-філолагаў” Т.І. Шамякіна вылучае асноўныя тыпы мастацкай міфалагізацыі, падкрэслівае, што “міфалогія – знакавая сістэма, “сімвалічная мова”, у тэрмінах якой чалавек мадэляваў і абагульняў з’явы свету” [7, с. 8]. Заслугоўваюць увагі абагульненні даследчыцы адносна рысаў, характэрных для катэгорыі міфа:
“а) сакралізацыя часу першастварэння;
б) нераздзеленасць вобраза і значэння;
в) усеагульнае адухаўленне і персаніфікацыя;
г) моцная сувязь з рытуалам;
д) цыклічная мадэль часу;
е) метафарызм;
ё) сімвалізм;
ж) сінтэтызм, дзякуючы якому з міфалогіі генетычна паходзяць філасофія, рэлігія, мастацтва, нават навука;
з) гармонія, цэласны і ў многім эстэтычны падыход да свету [7, с. 9].
У энцыклапедычным слоўніку “Беларуская міфалогія” (Мн., 2004) (Беларуская міфалогія. Энцыклапедычны слоўнік. 2-ое выданне, дапоўненае – Мн., 2006) упершыню ў гісторыі развіцця айчыннай навукі зроблена спроба сістэматызаваць і поўна апісаць шматлікія факты традыцыйнай культурнай спадчыны беларусаў, дзякуючы якім выразна прадстаўлена “протабеларуская” мадэль свету. У 2011 г. з’явіўся новы, істотна дапрацаваны варыянт названага слоўніка (“Міфалогія беларусаў” (Мн.: Беларусь)), над артыкуламі якога працавалі многія беларускія навукоўцы. На думку аўтараў прадмовы і навуковых рэдактараў выдання Т.В. Валодзінай і С. Санько, “прапанаванае ўвазе чытачоў выданне ўяўляе досвед сістэматычнага і дастаткова поўнага апісання традыцыйнай культурнай спадчыны беларусаў, шматлікія фрагменты якой дажылі да нашага часу і па-ранейшаму гарантуюць адметнасць і жыццёвасць сучаснай беларускай культуры. Такім чынам, “Слоўнік” мае справу з жывой яшчэ беларускай “антычнасцю”, якая не выглядае занядбанай і бляклай у параўнанні як з культурамі старажытнасці, што задаюць свайго кшталту эталон міфапаэтычнага (касмалагічнага) светаўспрымання, так і з культурамі, сінхроннымі, генетычна ці арэальна суадноснымі з нашай. Можна, відаць, з поўным правам казаць пра нейкую спецыфічную транстэмпаральнасць беларускай традыцыйнай культуры” [8, с. 5]
Важнае месца ў вывучэнні міфалагічнай спадчыны беларусаў займаюць навуковыя выданні, падрыхтаваныя У.А. Васілевічам. Гэта найперш тры кнігі, прысвечаныя беларускім народным прыкметам і павер’ям: “Зямля стаіць пасярод свету…” (Мн., 1996), “Жыцця адвечны лад” (Мн., 1998), “Зямная дарога ў вырай” (Мн., 1999), 2-е выданне гэтых кніг – Мн., 2010. У. А. Васілевіч сістэматызаваў, раскласіфікаваў прыкметы і павер’і, запісаныя найперш фалькларыстамі XIX–ХХ стст. Вышэйназваны трохтомнік, які з’яўляецца сапраўднай энцыклапедыяй народнай мудрасці і фантазіі, утрымлівае адказы на шматлікія пытанні, звязаныя з побытам беларусаў, іх заняткамі і клопатамі, навакольным светам, самім жыццём ад нараджэння да смерці, верай нашых продкаў у магічную сілу чарадзейнага слова, багоў, дэманаў і духаў. “Міфы Бацькаўшчыны” (Мн., 1994), а таксама кнігі “Беларуская міфалогія” (Мн., 2001, 2-е выд. – Мн., 2002), падрыхтаваныя У.А. Васілевічам, з’яўляецца выдатнымі дапаможнікамі-хрэстаматыямі, у якіх прадстаўлены своеасаблівы звод народных уяўленняў пра багоў, дэманаў, нячысцікаў, якімі калісьці беларусы насялялі навакольны свет.
Дзякуючы натхнёнай працы У.А. Васілевіча як укладальніка матэрыялаў і аўтара прадмовы, а таксама яго сумеснай з Л.М. Салавей перакладчыцкай рабоце, убачыла свет і стала даступным для беларускага чытача фундаментальнае даследаванне Часлава Пяткевіча пра Усходняе Палессе, якое было напісана на польскай мове і надрукавана за межамі Беларусі. Значнае месца ў названым выданні (“Рэчыцкае Палессе”. – Мн., 2004) займаюць шматлікія народныя вераванні, звязаныя з прыроднымі з’явамі і стыхіямі, жывёльным светам і інш.
У манаграфіі Кастрыцы А.А. “Міфалагічныя ўяўленні ў беларускіх прыкметах і павер’ях аб прыродных з’явах і гаспадарчай дзейнасці” (Гомель, 2009) прыкметы і павер’і разглядаюцца як самастойныя фальклорныя жанры вусна-паэтычнай творчасці беларусаў. Аўтар даследавання вызначае месца, час, механізм узнікнення прыкмет і павер’яў, глыбока асэнсоўвае іх жанравую спецыфіку, сцвярджае факт архаічнасці адлюстраваных у іх міфалагічных уяўленняў.
Прыгадаем выдадзеныя А.М. Ненадаўцом кнігі па міфалогіі: “Пакланіцеся дубу” (Мн., 1993), “Святло таямнічага вогнішча” (Мн., 1993), “Каму пакланяліся продкі” (Мн., 1996), “За смугою міфа” (Мн., 1998), “Чорт у легендах і паданнях беларусаў” (Мн., 1999), “Сілаю слова. Чорная і белая магія” (Мн., 2002), “Міфалогія. Духоўныя вершы (у сааўтарстве)” (Мн., 2003), “Праклятыя словам” (Бабруйск, 2006), “Чароўныя змеі” (Бабруйск, 2007), “Замак ведзьмы” (Чарнігаў, 2008), “Скарбы роднай зямлі” (Чарнігаў, 2009), “Міфалогія маіх продкаў” (Чарнігаў, 2009). У названых выданнях аўтар аналізуе шматлікія з’явы міфалогіі беларускага народа, спасылаючыся на асабіста запісаныя фактычныя матэрыялы, архіўныя і шматлікія літаратурна-мастацкія крыніцы.
У манаграфіі І.В. Казаковай (“Сімволіка і семантыка славянскіх міфалагем” (на матэрыяле беларускага фальклору), Мінск, 1999) сістэмна даследуецца сімволіка і семантыка такіх міфалагем як Сонца, Зямля, Месяц (Поўня), Доля (Лёс), Эротыка, Жанчына і інш., а таксама грунтоўна прааналізаваны асноўныя канцэпцыі міфа, выкладзеныя ў шматлікіх тэарэтычных выданнях.
Швед І.А. у манаграфіі “Дэндралагічны код беларускага традыцыйнага фальклору” (Брэст, 2004) асэнсоўвае катэгорыі “мадэлі свету” і “карціны свету” на аб’ёмным фактычным матэрыяле розных фальклорных жанраў, у якіх важнае месца займаюць павер’і, звязаныя з дрэвамі. Аўтар даказвае, што “дрэва як адзін з найбольш сінтэтычных архаічных фальклорных вобразаў аб’ядноўвае і структуруе ўвесь спектр натурфіласофскіх уяўленняў у сістэме Чалавек – Сусвет…” [9, с. 271].
Карыстаецца попытам у студэнцкім асяроддзі кніга А.А. Шамака “Міфалогія Старажытнай Беларусі” (Мн., 2004), у якой у папулярнай форме тэарэтычна асэнсаваны матэрыялы, звязаныя з міфалагічнымі ўяўленнямі беларусаў аб стварэнні свету, узнікненні багоў, духаў, а таксама змешчаны звесткі пра міфалогію жывёльнага свету.
У навучальна-метадычным дапаможніку “Міфалогія беларусаў” (Мн., 2005) І.Р. Вугліка разглядаюцца пытанні аб структуры міфалогіі, яе спецыфіцы, а таксама характарызуюцца міфалагічныя канстанты.
Асобны раздзел у вучэбным дапаможніку “Мифология древнего мира” (Мн., 2007), падрыхтаваным М.Ю. Шода, адведзены характарыстыцы розных міфалагічных сістэм народаў старажытнасці, у тым ліку і славян.
Надзвычай грунтоўнай і цікавай з’яўляецца манаграфія ўкраінскай даследчыцы Вольгі Парыцька “Украïнська народна демонологія у загальнослов’янському контексті (XIX – поч. XX ст.)” (Киïв, 2004), у якой пададзена класіфікацыя персанажаў ніжэйшай міфалогіі, выяўлена ступень пашыранасці міфалагічных уяўленняў, звязаных з дэманалагічнымі вобразамі.
Комплексным даследаваннем па міфалогіі з’яўляецца кніга ўкраінскага даследчыка Віктара Давыдзюка “Первісна міфологія украïнського фольклору” (Луцьк, 2007). У гэтым выданні знайшлі адлюстраванне матэрыялы па міфалогіі казкі, каляндарна-абрадавай паэзіі і замоўнай творчасці.
У выданнях (“Народная міфалогія Гомельшчыны” (Мн., 2003), “Міфалогія беларусаў” (Гомель, 2005), “Славянская міфалогія” (на матэрыялах Гомельскай вобласці) (Мінск, 2009), “Міфалагічныя ўяўленні беларусаў” (Мн., 2010)), падрыхтаваных ва УА “Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Францыска Скарыны”, шырока прадстаўлены аўтэнтычныя міфалагічныя матэрыялы, запісаныя ў розных мясцовасцях Гомельшчыны і іншых рэгіёнах Беларусі.
Сістэматычнае дэталёвае вывучэнне этнічных міфалагічных уяўленняў беларусаў дае падставы сцвярджаць, што гэты фрагмент народнай культуры, які звязаны з ніжэйшай міфалогіяй, мае шырокую геаграфію распаўсюджання і багатую лакалізацыю (аб гэтым сведчыць багацце прадстаўленых у кнізе мясцовых варыянтаў), яшчэ недастаткова вывучаны і мае вялікія перспектывы для даследавання.
Недастаткова даследаванымі яшчэ застаюцца сёння міфалагічныя аповеды, прысвечаныя вобразам ніжэйшай міфалогіі. Як заўважыла Н.А. Крынічная, “фарміраванне матываў і сюжэтаў народнай міфалагічнай прозы адбываецца ў кантэксце агульнага фальклорнага працэсу, які часткова вызначаецца аднымі і тымі ж вытокамі, часткова наступным міжжанравым узаемадзеяннем, як і спецыфікай кожнага з кампанентаў гэтага працэсу” [10, с. 10].
У прапанаваным выданні “Беларуская міфалогія: персанажы ніжэйшага міфалагічнага ўзроўню” змешчана пэўная частка сучасных міфалагічных звестак, звязаных з персанажамі ніжэйшай міфалогіі. Адзначым, што фактычныя матэрыялы ў дадзеным дапаможніку-хрэстаматыі прадстаўлены з дакладным захаваннем асаблівасцей мясцовай гаворкі. Народныя аповеды пра найбольш “прадуктыўных” міфалагічных персанажаў суправаджаюцца пэўнымі тэарэтычнымі фрагментамі.