30. Б.Спинозаның «Еріктік - танылған қажеттік» деген ойының өзектілігін көрсетіңіз

Еркіндіктің бар екендігін теріске шығаратын, соны негіздеуге бағышталған көзқарастар. Мүндай көзқарастардың өзі саналуан. Бірақ осы принципті логикатық шегіне жеткізе өрбіткендер - механикалық материализм бағытындағы кейбір ойшылдар деуге болады. Олар (әсіресе Т.Гоббс, Б.Спиноза, Ламетри т.б.) адам, қоғам тіршілігін де табиғи механикалық зандармен түсіндіруге үмтылған. Олар жалпы алғанда механика, геометриялық принциптердің түрғысынан еркіндік туралы адамдардың ойы жалған елес қана, ал шын нәрсе қажеттілік деуге ойысады. Б.Спинозадан бастап күдайды өлемнен, табиғаттан тыс түрған богде күш деп есептеу, яғни табиғаттан тыс қажеттілікті іздеу философия мен ғылымнан ығыстырыла бастайды. Спинозаның ойынша табиғаттың озі қүдіретті күш, күдай деп сол табиғаттың озін түсінуіміз керек, күдай да, табиғат та бір нәрсе, бір субстанция. Субстанция деп тек озі арқылы өмір сүретін, тек озіне негізделетін, тек озі арқылы корініс табатын, омір сүруін тек озі арқылы түсінуге, тануға болатын нәрсені айту керек. Табигатты немесе күдайды тек түтас алғанда ғана ол осындай қасиетке ие. Әрбір жеке зат, күбылыстар (модустар) солардан туындайды, солардың керінісі. Қүдай әрбір заттың ішкі мәні,қажеттігі, себебі. Ол сыртқы себептілік емес, ішкі себептілік. Спинозаның айтуынша ырықтың еркіндігі ғана емес, зерденің де еркіндігі жоқ. Адамдар оз әрекеттерінің себебін білмей сол әрекеттердің озін ғана білетіндіктен оздерін еріктіміз деп ойлайды.

31. Дж. Локктың мемлекет, жеке меншiк және азаматтық қоғам жөнiндегi ойларын талдаңыз

Құқықтық мемлекеттердің пайда болуы мемлекеттік – құқықтық процестердің ұзақ эволюциясының заңды салдары, реакциялық институттардың орнына озат, прогрессивті және тйімді институттардың өзіндік ерекше «селекциясы» мен мұқият іріктелгендігінің нәтижесі болып табылады. Бұған мемлекеттік басқарудың құқықтық нысанының әміршілдігі -әкімшілік және полецейлік-бұйрықтық нысандарынан басымдығын және пайдалығын теориялық ұғыну негізі болады . Құқықтық мемлекеттің теориялық бастаулары түбірімен өткен шаққа айналады деуге болады. Көне заманның озық ойшылдары (Платон, Аристотель және басқалар) 090ы0ты4 позитивті ролін ескермейінше, мемлекеттің құрылымы мықты, тұрақты және сенімді болуы мүмкін емес деген пілірлер айтып кеткен. Құқықтың ролі мемлекеттің басқарушылардың озбырлығына тепе-теңдік ретінде қаралады: заң әлдекімнің билігінде болмауы керек өйткені барлық оргындардың, лауазымды тұлғалардың жіне азаматтардың әректерін бағыттап отыруға арналған.Алғашқыларда бытыранқы және кедей жекеленген болжамдар түрінде пайда болған, кейіннен осы идеялардың негізінде құқықтық мемлекеттің тұтас тұжырымдамасы қалыптасты. Оның негізін салушылар ретінде Дж. Локкты, И. Кантты, В. Гумбольдты, Г. Еллинекті, К. Шмитті және басқаларды атауға болады. Жекеленген мәселелер бойынша бұл ойшылдардың бір біріне ерекшелігі болғанымен , басты мәселеде – құқықтық нұсқаулардың мемлекет өзі сөзсіз орындап отыруы қажет екендігінде жіне қоғамдық өмірге қатысушылардың барлығынан осыны талап етуінде – олардың ойы бір жерден щығып отырды.