2. Берілген жоспар негізінде мәтінді мазмұндаңыз.
Қазақ халқының үйленуге байланысты салт–дәстүрлері.
Құдалық – құдалардың ең алғашқы кездесуі.
Құдаларды қарсы алу.
«Өлі–тірі» ежелден келе жатқан дәстүр.
Неке қию – жас жұбайлар отауына ашылатын жол.
3. Берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Қазір жастар үйленер алдында құда түсу жасала ма?
Құдалардың бір–біріне «киіт беруі» міндетті ме?
«Өлі–тірі» қай уақытта таратылады?
Құдалық кезіндегі қызықты ойындарды көрдіңіз бе?
4. Үлгі бойынша сұхбат құрастырыңыз.
Сіздің үйленген ағаңыз ба?
Жоқ, менің емес, мына досымның ағасы үйленген.
а) әже – ата – құдалық;
ә) апа – қыз – неке;
б) Ардақ – іні – күйеу жолдас.
5. Сұхбаттасу мәтінін толықтырыңыз.
Алтынай, сенің әпкең тұрмысқа шыққан ба?
___________________________________ .
Ол қанша жасыңда тұрмысқа шықты?
___________________________________ .
Әкпеңе құда түсіп, сырға салды ма?
___________________________________ .
Олардың некелерін қай жерде қиды?
__________________________________ .
Сенің әкпеңе анасы жасау берді ме?
__________________________________ .
Әкпеңнің үйлену тойы қайда болды және ол қалай өтті?
____________________________________ .
Тапсырма. Берілген сөздерді тәуелдеңіз.
|
Жақ |
Берілген сөздер
| ||||
|
Төсек |
шырақ
|
қап | |||
|
Менің |
|
|
| ||
|
Сенің |
|
|
| ||
|
Сіздің |
|
|
| ||
|
Оның |
|
|
| ||
|
Біздің |
|
|
| ||
|
Сендердің |
|
|
| ||
|
Сіздердің |
|
|
| ||
|
Олардың |
|
|
| ||
6. Төменде берілген сөздермен сөз тіркестерін жасаңыз.
Үйде,
сол жақта, төсекте, үстел, орындық,
құдалар, отыр,
аялдамада, Қарағандыда, орын- бас дәрігер, дәрігерлер, жоқ,
дықта, емханада, тойда, туыстар, кітаптар, дәрілер бар,
дәріханада, университетте студенттер жатыр
Неке қию.
Неке
қияр – жас жұбайлардың неке қию дәстүрі.
Ол екі жастың өміріндегі аса қымбат күн
болып есептеледі. Неке қию үшін молда
шақырылады. Молда кесеге неке суын
құйып, куәгерлерді шақырады. Жастардың
үйленуге ризалығын алған соң, молда
оларға неке суын ішкізеді де, олардың
бұдан былай ерлі–зайыпты екендігін
айтып, жас отбасыға бақытты өмір тілейді.
Бұдан соң, некесі қиылған жас келіншектің беташары өткізіледі. Бұл – жас келінді жігіттің туыстарына, жора–жолдастарына таныстыру деген сөз. Сонымен қатар, келінге де жігіттің туыстары жайлы мағлұматтар беріледі. Беташар ойын–күлкі, әзіл–қалжың жағдайында өтеді. Беташардың соңында ақын (бет ашушы) жас келінге деген тілек, ниеттерін айтады.
|
Табыс септігі кімді? нені? деген сұрақтарға жауап береді, жалғаулары: -ны, -ні,- ды, -ді, - ты, -ті. М: бала-ны, студент-ті. Тәуелдік жалғауынан соң –н жалғауы жалғанады. М: баласы-н. |