Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь

УА “Мінскі дзяржаўны політэхнічны каледж”

Стылістыка дзелавога маўлення і рэдагавання службовых дакументаў

Метадычныя ўказанні і практычныя заданні для правядзення практычных заняткаў па раздзелу “Лексічны і фразеалагічны склад афіцыйна-дзелавога стылю”

для спецыяльнасці

2-26 02 31 “Дакументазнаўства i дакументацыйнае забеспячэнне кіравання”

Аўтар ______________ Д.Л. Бякрэнь

Указанні разгледжаны і рэкамендаваны для

выкарыстання ў навучальным працэсе на:

• пасяджэнні цыклавой камісіі філалагічнага цыкла

Пратакол № __ад___________2011.

Старшыня камісіі В. Г. Ульянава

2011

ПРАДМОВА

Агульнавядома, што слова з'яўляецца найбольш універсальнай, цэнтральнай адзінкай мовы. У той жа час яно з'яўляецца і самай рухомай моўнай адзінкай. Менавіта дзякуючы гэтым уласцівасцям слова мове увесь час удаецца захоўваць адпаведнасць паміж светам слоў і светам прадметаў і паняццяў, які няспынна мяняецца. Падкрэсліваючы значэнне слова для развіцця і ўдасканалення нашай мовы як дзейснага сродку пазнання акаляючай рэчаіснасці, заснавальнік беларускай філалогіі Я. Ф. Карскі пісаў: “Ёсць у мове народа слова для абазначэння якога-небудзъ паняцця, значыць, народу вядомы і сам прадмет, які ўвайшоў у яго свядомасць; няма слова ў народа, няма і ўяўленняў аб прадмеце, апошні не ўсвядомлены ім, хоць ён існуе ў рэчаіснасці”.

Слоўнікавы склад беларускай мовы пастаянна ўзбагачаецца за кошт новых слоў і значэнняў па меры таго, як у народа ўзнікае неабходнасць назваць адпаведнымі словамі новыя прадметы і паняцці. Калі ж пэўны прадмет ці паняцце перастае існаваць у грамадскім жыцці, то і яго слоўнае абазначэнне становіцца непатрэбным і паступова выходзіць з ужытку. Вось гэтая здольнасць слова самым непасрэдным чынам адлюстроўваць існуючыя рэаліі нашага жыцця якраз і характарызуе слова як адзінку лексікі.

Выключная рухомасць і зменлівасць лексікі, яе часавая і прасторавая ўсеабдымнасць, якая дае магчымасць занатаваць у слоўнай форме ўсю разнастайнасць пазамоўнай рэчаісчасці, у гістарычнай перспектыве мае вынікам незлічоную колькасць слоў, якімі ў розныя перыяды свайго развіцця ўзбагацілася наша мова. У яе сучасны слоўнікавы склад нават па самых сціплых падліках уваходзіць каля паўмільёна літаратурных і дыялектных слоў. Прычым многія з іх маюць некалькі лексічных значэнняў, што значна павялічвае слоўныя магчымасці беларускай мовы. Калі ж сюды дадаць і практычна неабмежаваную спецыяльную лексіку (тэрміны і наменклатурныя назвы), то не будзе здавацца вялікім перабольшаннем думка аб тым, што слоўныя багацці нашай мовы такія ж невычэрпныя ў пазнавальных адносінах, як атам і электрон.

Метадычныя ўказанні і практычныя заданні па раздзелах "Лексічны склад афіцыйна-дзелавога стылю" і "Фразеалогія афіцыйна-дзелавога стылю" прызначаюцца для навучэнцаў слецыяльнасці 2-26 02 31 “Дакументазнаўства i дакументацыйнае забеспячэнне кіравання”. Напісаны і складзены ў адпаведнасці з Рабочай вучэбнай праграмай па дысцыпліне "Стылістыка дзелавога маўлення і рэдагаванне службовых дакументаў на беларускай мове", зацверджанай дырэктарам УА “МДПК” у 2007 годзе.

Асноўная мэта дапаможніка — навучанне будучых спецыялістаў з сярэдняй спецыяльнай адукацыяй правільнаму стылістычнаму выкарыстанню лексічных і фразеалагічных сродкаў мовы ў дзелавой дакументацыі; азнакамленне навучэнцаў з сучаснымі лексічнымі і фразеалагічнымі нормамі беларускай і рускай моў, выпрацоўка ў будучых спецыялістаў лінгвістычнага чуцця.

ЗМЕСТ

№	Назва тэмы	Колькасць практычных гадзін	Старонка
1.	Моўныя асаблівасці афіцыйна - дзелавога стылю і іншых функцыянальных стыляў	2
2.	Значэнне слова і лексічная спалучальнасць	2
3.	Функцыянальна-стылістычная прыналежнасць слова	2
4.	Складанне сінанімічных радоў з рознастылёвых кампанентаў	2
5.	Амонімы і паронімы ў дзелавым маўленні	2
6.	Выкарыстанне запазычаных слоў у дзелавым маўленні	2
7.	Тыповыя памылкі на лексічным узроўні. Лексічныя памылкі, шляхі іх выпраўлення. Разбурэнне АДС у выніку ўжывання рознастылёвых кампанентаў	2
8.	Выкарыстанне фразеалогіі ў сучасных тэкстах АДС	2
9.	Лексіка-стылістычны аналіз тэкстаў дакументаў	2
УСЯГО		18