Қазақ бас сәулет-құрылыс академиясы

Пән: Экономикалық теория негіздері	ҚТИМФ
2 кредита	3 семестр 2008-09 оқу жылы
Тәжірибе №5: Құн заңы	Асс.проф. Суанбаева У.Н.

Құн заңы.

Ақша– бұл жалпы эквивалент ролін атқаратын ерекше тауар. Ақшаның атқаратын қызметтері:

- құн өлшемі;

- айналыс құралы;

- төлем құралы;

- қордану (қазына жинау);

- әлемдік (валюта);

Құн заңы тауар өндірілетін тауар айналысының негізгі заңы. Құн заңы іс-әрекетінің мәні мынада: тауарды өндіру мен айырбастау оларды жасап шығаруға жұмсалған қоғамдық қажетті еңбек шығындары негізінде жүзеге асырылуы тиіс. Сондықтан құн заңы тауарлы өнімнің ең мәнді сипатын көрсетеді. Ал тауар-ақша айналысында құн заңы баға заңы болып табылады. Баға- құн заңының көрінісі.

Еңбек өнімдерінен бастап, қүн заңы тауар өндірісінің бүкіл тарихында әрекет етеді. Құн заңы әрекет етуге тек рыноктық бәсеке арқылы көрінеді.

Ақша айналыс құралы қызметін тауар ақша тауар (Т-А-Т) формасы бойынша тауарды делделдық ролін орындаған кезде атқарады. Бұл форма екі актіге бөлінеді.

1. сату тауар ақша;

2. сатып алу тауар ақша;

Ақша айналысы – төлем құралы мен айналыс құралы қызметін атқаратын ақшаның үздіксіз қозғалысы.

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:

4.Құн заңы. Құн және бага.

5.Субъсктивті багалау теориясы салыстырмалы қүндылық негізінде тауар айырбасы туралы. Шекті қүндылық ұғымы.

6.Осы күнгі ақшаның түрлерІ, олардың табиғаты жөне тұрлері.

ТЕСТ

Студенттер үшiн университетте оқудың таңдау (альтернативтi) құндылығы немен анықталады:

А) оқудың орнына жұмыс iстеп, табатын табысының ең жоғары көлемiмен.

В) алатын стипендиясының мөлшерiмен.

С) мемлекеттiң орта статистикалық маманды дайындауға жұмсаған шығындарымен.

D) студентiң тұрмысына ата-анасы жұмсаған қаржысымен.

Е) жас адамның оқуға жiберген уақытымен.

"Меншiк" санаты (категориясы) қандай қатынастарды бiлдiредi:

А) басқаруды.

В) адамның табиғатқа қатынасын.

С) адамдардың таптық белгiсi бойынша қатынастарын.

D) өндiрiс құралдарын және нәтижелерiн иелену қатынастарын.

Е) мүмкiншiлiктер жүйесiн.

"Иемдену" қатынасын қалай сипаттауға болады:

А) сыйға тарту құқығы.

В) белгiлi бiр қатынастар объектiсiнiң жеке тұлға үшiн оның өмiр сүруiне айналуы мүмкiн еместiгi.

С) өндiрiс құралдарының қоғамдастырылуы.

D) пайдалану құқығы.

Е) белгiлi бiр қатынастар объектiсiнiң жеке тұлға үшiн оның өмiр сүруiне айналуы.

"Меншiктен айыру" деген не:

А) бұл адамның өмiр сүру игiлiктерi мен ресурстарды өзiнiң тiршiлiк ету мүмкiншiлiгiне айналдыра алмауы.

В) бұл адамды табиғат өнiмдерiнен айыру.

С) бизнес мәселесiмен өзi шұғылданғысы келмейдi.

D) кәсiпорынды басқара алмау.

Е) қарызды төлеу мақсатында меншiгiнен айыру.

Қолданатын әдебиеттер:

І.Экономикалық теория негіздері. Оқулык- Алматы. Қазақ

университеті.2009 Есполов.

2.Экономикалық теория.Оқулық.Алматы. Қазақ университеті.2000.

З.Р.Дорнбуш.,С.Фишер. Макроэкономика. Оқулық. Алматы.

ҚазМБА. 1997.

4.Экономикалық ілімдер тарихы. Оқу қүралы. Алматы.

Қаз.университеті. 1997.

5.Жүнісов Б.Ж. Нарықтық экономика негіздері. Оқу қүралы.

Алматы, 1994,б.Мөдешев Б.Р. Нарықтық экономикаға кіріспе. Оқу құралы.

Алматы. Экономика, 1995.

7.Саяси экономия. Оқүлық-Алматы, Ана тілі, 1992.

В.П.Самуэльсон, С.Нордхаус. Экономикс. Оқу қүралы.

Алматы. 1996.

9.Назарбаев Н.Ә. /Қазақстан- 2030/.Алматы, 1997.„

10.Экономичсская теория (политэкономия). Учебник. Под

общ. Ред. Акад. В.Н.Видяпина, Г.П.Журавлевой.;ИНФРА,

1999.