3.4 Мазмұнды басқару жүйесі

Мазмұнды (контентті) басқару жүйесі (ағылш. Content management system, CMS)— контентті (яғни мазмұнды) бір уақытта басқару, құру, процесін қамту мен ұйымдастыру үшін қолданылатын ақпараттық жүйе немесе компьютердік бағдарлама.

CMS негізгі функциялары:

• Мазмұнды құру, мазмұнмен бірге жұмыс ұйымдастыруға арналған құралдардың берілуі,

• Мазмұнды басқару: сақтау, версияларды бақылау, қол жетімділік тәртіптерін ұстану, құжаттар ағымын басқаружәне т.б.,

• Мазмұнды жариялау,

• Іздеу, навигация үшін ақпаратты ыңғайлы түрде беру.

Мазмұнды басқару жүйесінде түрлі мәліметтер орналаса алады: құжаттар, фильмдер,фотосуреттер, телефон номерлері, ғылыми мәліметтер және тағы сол сияқты. Осындай жүйе жиі құжаттаманы жариялау, қайта қарау, басқару және сақтау үшін өолданылады. Версияларын бақылау негізгі артықшылықтарының бірі болып табылады, азмұн адамдар тобымен өзгертілетін болса.

3.4.1 Түрлері

Жалпы жағдайда мақмұнды басқару жүйелері бөлінеді::

• Кәсіпорын деңгейінде мазмұнды басқару жүйесі (ағылш. Enterprise Content Management System)

• Веб-мазмұнды басқару жүйесі (ағылш. Web Content Management System)

ECMS өзз ішіндк пәндік облыстар (HRM, DMS, CRM, ERP и т. д.) бойынша терең классификацияланатынына байланысты, CMS термин өз орнына WCMS қолданылады, ол системы управления сайтами синониміне айналды. Ұқсас CMS веб-сайттың мәтндік және графикалық толтырылуын басқаруға мүмкіндік береді, қолданушыға сайт мазмұнымен жұмыс үшін интерфейс қамтиды, ақпаратты сақтау мен жариялау үшін ыңғайлы құралдар, сонымен ол ақпаратты мәліметтер қорында орналасуы мен оның HTML-да шығуын автоматтандырады.

Көптеген сайт мазмұнын басқару жүйелері бар, сонымен бірге тегін. Оларды жұмыс істеу әдісі бойынша үш топқа бөлуге болады:

1. Сұраныс бойынша беттердің генерациясы. Осындай типті жүйелер мына байланыс негізінде жұмыс істейді «Редактирлеу модулі → Мәліметтер қоры → Ұсыну модулі». Ұсыну модулі оғаг сұраныс кезінде мазмұны бар бетті генерациялайды, мәліметтер қорынан ақпарат негізінде. Мәліметтер қорында ақпарат редактирлеу модулі көмегімен өзгертіледі. Беттер қайтадан әрбір сұраныс кезінде сервермен құрылады, олар өз кезегінде жүйедік ресурстарға қосымша жүктеме жасайды. Жүктеме көп есе төменделуі мүмкін. кэштау құралдарын қолданған кезде, олар заманауи веб-серверлерде болады.

2. Редактирлеу кезінде беттердің генерациясы. Беттердің редактирлеуі үшін осындай типті жүйелер мәні сайт мазмұнына өзгерістер енгізу кезінде статикалық бттер жынтығын құрайды. Осындай әдіс кезінде қолданушылар мен сайт мазмұны арасындаңы интерактивтілік жоғалады

3. Аралас тип. Аты айтып тұрғандай, бұл тип алдыңғы екі типтің артықшылықтарынан құралған. Кәштау долымен орындала алады — ұсыну модулі бетті бір рет генерациялайды, ары қарай кэштан тезірек жүктеледі. Кэш автоматты түрде сонымен қатар белгілі бір уақыт өткеннен кейін сайттың белгілі бөлімдерінде не администратор командасы бойынша қолдмен орындалады. Басқа жағдай — сайтты редактирлеу кезеңінде белгілі ақпарат бөліктерін сақтау жәнебар бетті қолдануша сұраған кезде сол блоктардар бетті жинау.