Теодолиттік түсіру кезіндегі камеральдік жұмыстар

Жұмыстың мақсаты: дала жұмыстары кезінде алынған нәтижелерді өңдеуді үйрену; осы алынған мәліметтер негізінде жер учаскесінің планың құру.

Керек құрал-жабдықтар: координаттарды есептеу ведомості, жер учаскесінің абрисі, тригонометриялық функцияның нақты шамалары бар кесте, А-4 және А-3 форматты миллиметрлік қағаз, калькулятор, сызу құралдары.

Жалпы мәлімет:

Теодолиттік түсіру жергілікті жердің тек жергілікті заттардың көрінісі бар планын үшін жасалады және теодолиттік жүрісті салумен орындалады.

Теодолиттік түсіру деп - теодолит пен өлшеуіш лента көмегімен түсіру арқылы контурлық план шығаруді атайды.

Теодолиттік жүріс нүктелері топографиялық жүріс және салу мен жоспаралау проектісін затқа көшіру үшін планның дәлелдеу қызметін атқарады.

Теодолиттік жүріс – жергілікті жердегі, бұрыштары теодолитпен, ал қабырғалары өлшегіш құралдармен немесе дәлдігі сәйкес дальномермен өлшенген сынық сызық жүйесі. Теодолиттік жүрісті тірек пунктері аралығына немесе тұйық полигон түрінде салады.

Теодолиттік жүрістің нүктелері мен жақтарынан түсіру ситуациясы орындалады. Мынадай ситуациялық түсіру тәсілдері қолданылады: перпендикуляр тәсілі (тікбұрышты координаталар), сызықтық қиылыстыру тәсілі, бұрыштық қиылыстыру тәсілі, полярлық координаталар тәсілі.

Тәсілді таңдау түсіру масштабынан, жергілікті заттың теодолиттік жүрістің нүктесі мен жағына қатысты түрі мен орналасуына бағытты. Жергілікті жерде заттардың теодолитті жүріске қатысты өзара орналасуын көрсететін, еркінше алынған масштабта, қолдан құрастырылған, схемалық сызба – абрис д.а. Абрис негізгі құжат болып табылады, ол арқылы камеральді жағдайда план құрастырылады, сондықтан ол уқыпты және нақты орындалуы керек.

Тапсырма

Теодолиттік түсіру материалдары бойынша жергілікті учаске планын құрастыру

1 Теодолиттік жүрістің шыңын координаталарын анықтау

2 Теодлолиттік жүрістің мәліметтері бойынша жергілікті жердің участке планың құру

Негізгі мәліметтерді тапсырма нөмері бойынша таңдау (қосымша Ж) немесе оны оқытушыдан алу.

Тапсырманы орындауға нұсқаулар:

1 Теодолиттік жүрістің нүктелерінің координаталарын анықтау

1.1 Бұрыштық үйлеспеушілікті мына формуламен анықтау:

( 1 )

мұндағы - өлшенген бұрыштардың практикалық қосындысы;

- бұрыштардың теориялық қосындысы.

мұндағы - өлшенген бұрыштардың практикалық қосындысы;

- бұрыштардың теориялық қосындысы.

Тұйық жүрістің өлшенген бұрыштарының теориялық қосындысы мына формуламен анықталады

, ( 2 )

мұндағы n - бұрыштардың саны.

Бұрыштық үйлеспеушілік мына шартты қанағаттандырады, демек, рұқсат етіледі:

( 3 )

Егер бұрыштық үйлеспеушілік рұқсат етілетін шамадан аспаса, онда ол кері белгімен, 0,1 –қа дейін дөңгелектеніп, барлық бұрыштар арасында тең бөліктерге бөлінеді. Бұрыштарға барлық түзетулер қосындысы қарама-қарсы таңбалы үйлеспеушілікке тең болуы керек, ал түзетілген бұрыштар қосындысы (2) формуласын қанағаттандыруы керек.

1.2 Тұйық жүріс жақтарының дирекциондық бұрыштары мен румбаларын анықтау.

1.2.1 1-2 жақтарының берілген дирекциондық бұрышы және түзетілген бұрыш арқылы полигонның барлық жақтарының дирекциондық бұрыштарын анықтау

мұндағы - жүрістің оң жағы бойынша, сызықтар арасындағы бұрыш. ( 4 )

Тексеру:

Дирекциондық бұрыштың есептелуі соңында алынған 1-2 жағының дирекциондық бұрыштардың мәні бойынша бақыланады.

Ескерту. Егер дирекциондық бұрыш 360 үлкен болса, одан 360 алынып тасталады.

1.2.2 Дирекциондық бұрыштар арқылы 1-кестені қолданып, сәйкес румбаларды есептеу. Румбыға айналдыру.

;

1 – Кесте. Дирекциондық бұрыштар мен румбалардың арасындағы арақатынас

Дирекциондық бұрыштың мәні	Румб атауы	Дирекциондық бұрыштар мен румбалар арасындағы арақатынас	Коородинат өсімшелерінің таңбалары
	СШ		+	+
	ОШ		–	+
	ОБ		–	–
	СБ		+	–

1.3 Координаталар өсімшелерін анықтау

Румб және сызықты горизонталь салу арқылы координат өсімшелерін мына формула бойынша анықтайды

( 5 )

( 6 )

Координат өсімшелерін тригонометриялық функцианның нақты шамалары бар кесте бойынша анықтайды. Есептеуді жүздікке 0,01 м дейін айналдыру арқылы жүзеге асырады.

Координаталар өсімшелерін анықтаудың дұрыстығының бақылау:

( 7 )

1.4 Координаталар өсімшелеріндегі үйлеспеушілікті анықтау

1.4.1 Бұрыштар мен сызықтар өлшеу нәтижелері қате шығуы мүмкін, сөйтіп іс жүзінде Результаты измерений углов и линий содержат ошибки, вследствии которых практически

( 8 )

( 9 )

Величины и называются линейными невязками в приращениях координат соответственно по оси абсцисс и по оси ординат

( 10 )

( 11 )

+66,74

Үйлеспеушіліктер жіберілуін абсолюттік және салыстырмалы үйлеспеушіліктерді мына формулалармен тауып тексереді:

( 8 )

( 9 )

мұндағы P - жүріс периметрі

Егер болса, табылған ƒx және ƒy жарамды болып саналады.