Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
СТИЛИСТИКА_ЭКЗАМЕН.docx
Скачиваний:
210
Добавлен:
19.04.2015
Размер:
193.15 Кб
Скачать

4.1.4. Το ύφος ως επιλογή ( επιλεκτική υφολογία)

Το λογοτεχνικό ύφος είναι αποτέλεσμα επιλογής ανάμεσα σε προαιρετικές γλωσσικές δυνατότητες. Οι επιλογές είναι σημασιολογικά ισοδύναμες (δηλαδή συνώνυμες), αλλά έχουν διαφορετικό υφολογικό αποτέλεσμα. Όσο μεγαλύτερο συνωνυμικό απόθεμα έχει ο συγγραφέας τόσο περισσότερες δυνατότητες επιλογής έχει. Η μερική συνωνυμία ( απόλυτη δεν υπάρχει) σε λεξιλογικό ή προτασιακό επίπεδο έχει μεγάλη υφολογική σπουδαιότητα.

Enkvist: οι επιλογές του συγγραφέα είναι πραγματολογικές (περίσταση), γραμματικές, υφολογικές.

4.1.5. Στατιστική υφολογία ή υπολογιστική

Στηρίζεται σε εμπειρικά, ποσοτικά κριτήρια. Το ύφος περιορίζεται σε τυπικά γνωρίσματα και εξαρτάται από τη συχνότητα εμφάνισής τους. Γίνεται απλή καταγραφή της συχνότητας εμφάνισης κάποιων γνωρισμάτων. Αυτά που εμφανίζονται πιο σπάνια έχουν υφολογική αξία.

4.2). Γλωσσολογία

4.2.1. Οι απόψεις του Roman Jakobson για το ύφος

Είναι κοντά στη λογοτεχνική προσέγγιση του ύφους.

Σύμφωνα με τον Jakobson η γλώσσα επιτελεί 6 λειτουργίες:

  • Συναισθηματική ή βιωματική ( emotive). Εκφράζει τη διάθεση, τη στάση, τα συναισθήματα του ομιλητή.

  • Προθετική (conative). Εκφράζει την πρόθεση του ομιλητή.

  • Αναφορική (referencial): με τα γλωσσικά σημεία μπορούμε να περιγράψουμε την εξωγλωσσική πραγματικότητα ( αντικείμενα, ιδιότητες, γεγονότα) αναφερόμενοι σε αυτήν. Η εξωγλωσσική πραγματικότητα δηλαδή είναι το αντικείμενο αναφοράς.

©Ποιητική (poetic) Η ποιητική λειτουργία έχει σχέση με το ύφος μιας εκφώνησης. Εστιάζει στο ίδιο το μήνυμα, στη μορφή του μηνύματος και όχι στο περιεχόμενό του. Ένα από τα κριτήρια της ποιητικής λειτουργίας του μηνύματος θεωρείται η επανάληψη (ολική ή μερική) ήχων, σημασιών ή ολόκληρων λέξεων και τα ρητορικά μέσα. Σημαντικό μέσο της ποιητικής λειτουργίας αποτελεί η μεταφορά.

  • Φατική (phatic) λειτουργία. Ανοίγει το κανάλι επικοινωνίας ανάμεσα στους συνομιλητές. Δημιουργεί και διατηρεί τον κοινωνικό ιστό ανάμεσα στους συνομιλητές (π.χ. λέμε καλημέρα μόνο για να επικοινωνήσουμε και να δείξουμε κοινωνικοί, ακόμα κι αν δεν εννοούμε τη σημασία της λέξης).

  • Μεταγλωσσική ( metalingual). Περιγράφει την ίδια τη γλώσσα. Μεταγλωσσική λειτουργία επιτελεί η ορολογία της γραμματικής ή του συντακτικού. Εδώ η γλώσσα μιλάει για τη γλώσσα.

4.2.2. Η Περιγραφική υφολογία, (Bally) δίνει έμφαση στη μελέτη του προφορικού λόγου. Δε συμπεριλαμβάνει τη λογοτεχνική γλώσσα, η οποία εξυπηρετεί καθαρά αισθητικούς σκοπούς.

Ατομικό ύφος έχει ο κάθε ομιλητής. Αποτελείται από συναισθηματικά και εκφραστικά στοιχεία. Ύφος είναι το σύνολο των ιδιαιτεροτήτων που χαρακτηρίζουν το άτομο στον γραπτό και προφορικό λόγο. Το ύφος θεωρείται ατομική χρήση της γλώσσας, τρόπος και ποιότητα ομιλίας και γραφής (δες ομιλία ή ατομική πραγμάτωση του Saussure, ιδιόλεκτο στην κοινωνιογλωσσολογία).

4.2.3. Γενετική υφολογία

Ερμηνεύει το ύφος στο συντακτικό επίπεδο ως αποτέλεσμα ορισμένων μετασχηματισμών που δημιουργούν τις εκφραστικές ποικιλίες ( ύφος).

Περιορίζει την ερμηνεία του ύφους στα όρια της πρότασης, ενώ θα έπρεπε να αξιολογείται καλύτερα στις υπερπροτασιακές δομές, στο σύνολο του κειμένου.