39. Gps- қабылдағыш.

Геодезиялық GPS өлшеулер үшін төрт (одан да көп) біріңғай жер серіктерін бір уақытта ең аз дегенде екі GPS қабылдағыштармен бақылайды. Екі қабылдағыштардан артық қабылдағыштар қолдануға болатын болса да, бұл жолы екі қабылдағыштарды: базалық қабылдағышты және қабылдағыш-роверды пайдалануды талқылаймыз. Базалық қабылдауыш барлық өлшеу процессі бойы координаталары белгілі геодезиялық негіз пункттерінде орналасады. Ровер анықталатын нүктелер бойы жылжиды және нүктелерді жер бетіне шығару процессіне қатысады. Осы екі қабылдағыштармен алған деректердің біріктірілген нәтижесі – база мен ровер аралығындағы кеңістіктік вектор. Бұл вектор базалық сызық деп аталады. Базадан есептегендегі ровердың орнын анықтау үшін әртүрлі өлшеу әдістерін қолдануға болады. Бұл әдістер өлшеулерді жүргізу ұзақтығымен айрықша: нақты уақытта өлшеулер жүргізу үшін радиомодем қолданылады, ол база деректерін роверге жібереді. Нәтижелері далалық жағдайда белгілі болады. Өлшенген өлшеулерді кейін өңдеу тәсілі далалық деректерді жазып алуды және кейін офистық компьютерде өңдеуді талап етеді. Негізінен тәсілдерді таңдау келесі факторларға байланысты болады: қабылдағыштың конфигурациясына, керектілікті дәлдікке, уақыттың тығыздығына және нәтижелерді алудың нақты уақытына.

GPS өлшеу тәсілдері

Кинематикалық және дифференциалдық әдістер тек нақты уақытта немесе кейін өңдеу өлшеулеріне жарамды. Тез статистика кейін өңдеу өлшеулеріне жарамды..

Кинематикада Stop&Go ровер мен базаға ортақ төрт немесе одан да көп жер серіктерімен фазалық өлшеулер жүргізіледі. Сантиметр деңгейінде дәлдікке жету үшін ең басты өлшеулерді инициализациялау керек. Инициализацияға әртүрлі тәсілдермен жетуге болады.

Бір жиілік қабылдағыштарды пайдалануда өлшеулерді инициализациялайды, роверді координаталары белгілі пунктте орналастыру арқылы, немесе анықталатын нүктеде, немесе инициализациялауға арналған арнайы штангілермен инициализациялайды. Инициализациялауға арналған штанг жасанды қатты базалық сызық береді.

Нақты уақытта өлшеуде екіжиілік қабылдағышты пайдалануда ровер анықталатын нүктенің немесе координаталары белгілі пункттің үстіне орналастырылады. Егер ровердың On-The-Fly (OTF) (үзілмей) инициализациялау мүмкіндігі болса, және антеннаның көру өрісінде аз дегенде бес ортақ жер серіктері болатын болса, инициализация ровердің жылжу процессінде орындалады. Егер сіз екіжиілік қабылдағыштарды кейін өңдеу өлшеулерінде пайдалансаңыз, OTF инициализациялау қабылданады, қабылдағышта бұл мүмкіншілік орналастырылған ба әлде орналастырылмаған ба, оған байланыссыз.

Егер өлшеу уақытында жалпы жер серігінің саны төрттен төмен болса, кейін төрт немесе одан да көп жер серіктерінің пайда болғандарынан кейін өлшеулер қайта инициализацияланады.

Дифференциаль өлшеу әдістері координаталарды анықтауда кодтық GPS өлшеулерді (C/A-код) пайдаланылады. Дифференциальдық өлшеулер үшін инициализация немесе жер серіктерін үздіксіз бақылау керек емес. Нәтижелері көбінесе 1 м дәлдікке жетеді.

Дифференциалдық өлшеулерде біржиілік немесе екіжиілік қабылдағыштар қолданылады.

Жедел статика – бұл кейін өңдеу өлшеу әдістері, ол 1 см деңгейдегі дәлдікті қамтамасыз етеді. Базалық сызықты сегіз минута (8–30 минут) өлшеу үшін бұл әдіс көтеру фазасын өлшеуді пайдаланылады. Керекті уақыт қабылдағыш типіне, базалық сызық ұзындығына, көрінетін жер серіктерінің санына және жер серігі геометриясына (жер серіктерінің аспанда орналасуына).

Статика әдісі ең жоғары дәлдіктегі өлшеулерде қолданылады, станцияда өлшеу уақыты шамамен бір сағат. Тез статика – статикадан шыққан және жүйенің аппараттық және программалық бөліктерінің алдыңғы тағайындауларының нәтижесі болып келеді.

Тез статика әдісімен өлшеуде біржиілікті немесе екіжиілікті қабылдағыштарды пайдалануға болады.