- •1.Мұнайгаз ұңғыларын бұрғылауда қолданылатын бұрғылау қондырғылары.
- •2.Турбобұрғылардың құрылымы, жұмыс жасау принципі.
- •3.Бұрғылау қондырғысының тәл жүйесі.
- •Билет № 2
- •1. Бұрғылау тізбегін және қашауды айналдыруға арналған жабдықтар.
- •2. Шегендеу құбырларының түрлері, құрылымы.
- •3. Бұрандалы қозғалтқыштар.
- •1. Түпкі қозғалтқыштар принциптік сұлбалары конструкциялық ерекшеліктері.
- •2. Бұрғылау қашауларының конструкциясы.
- •3. Бұрғылау құбырларының түрлері, өлшемдері мен классификациясы.
- •1. Электробұрғылар, арналуы, конструкциясы.
- •2. Бұрғылау қондырғысының көтеру кешені.
- •3. Ұңғының құрылымы жайлы қысқаша мәліметтер.
- •1. Бұрғылау құбырларының құлыптары, арналуы, құрылымы.
- •2. Ұршықтар, арналуы, конструкциясы.
- •3. Тәл жүйесі, құрамы, арналуы.
- •1. Түпкі қозғалтқыштардың түрлері, артықшылықтар мен кемшіліктері.
- •2. Бұрғылау шығырының қосымша тежегіштері.
- •3. Бұрғылау қондырғысы жетектерінің түрлері, таңдалуы.
- •1. Бұрғылау қондырғысының қозғалтқыштары, оларды таңдау принциптері.
- •2. Бұрғылау ерітіндісін тазартуға арналған жабдықтар.
- •3. Шегендеу тізбегінің құрылымы, түрлері.
- •2. Бұрғылау сораптарының құрылымы.
- •1. Жоғарғы күштік жетектің (жкж) құрылымы, қолдану орыны.
- •2. Бұрандалы түпкі қозғалтқыштар, құрылымы, қолданылуы.
- •3. Бұрғылау қондырғыларының қозғалтқыштары.
- •2. Тәл арқандары – тағайындалуы, өлшемдері, негізгі параметрлері.
- •3. Пкр – құрылымы мен жұмыс істеу принципі.
- •2. Бұрғылау сораптарының компенсаторлары.
- •3. Плашкалы превентордың конструкциясы мен жұмыс істеу принципі.
- •1. Әмбебап превенторлар, тағайындалуы, конструкциясы мен жұмыс істеу принципі.
- •1,2 – Айдаушы клапандар; 3,4 – сорушы клапандар; 5,6 – сол жақ және оң жақ аумақтар; 7 – шток
- •3. Бұрғылау шығырларының гидродинамикалық тежегіштері.
- •1. Бұрғы қашауларының топталынуы.
- •2. Бұрғылау қондырғыларының тәл жүйесін жабдықтау.
- •3. Бұрғылау шығырлары, негізгі талаптар мен классификациясы
- •1. Ұңғыны бұрғылау тәсілдері.
- •3. Тәл арқанын таңдау, тәл жүйесін жабдықтау
- •1. Сорапты-циркуляциялық кешеннің қабылдау желісі, айдау манифольді, тіреу сораптары.
- •2. Күштік берілістер, муфталар.
- •3. Бұрғылау мұнаралары негіздері, көпірлер, стеллаждар.
- •2. Сорапты-циркуляциялық кешеннің механикалық және гидравликалық араластырғыштары.
- •3. Лақтыруға қарсы жабдықтар (лқж), құрамы, орналасу сұлбасы.
- •1.Тәл блогының арналуы, құрылымы.
- •2. Бұрғылау сұйығынан құм айыруға арналған агрегаттар.
- •3. Виброелектің құрылымы, арналуы.
- •2. Гидроциклонның арналуы, жұмыс жасау принципі.
- •3. Муфталардың арналуы, құрылымы, классификациясы.
- •1.Шинно-пневматикалық муфталардың арналуы, құрылымы, және жұмыс істеу принципі.
- •2. Айналмалы превенторлардың конструкциясы. Жұмыс істеу принципі.
- •3. Бұрғылау мұнараларын есептеу негіздері.
- •2. Фрезерлі-ағынды диірмендердің құрылымы, арналуы.
- •3. Электромагнитті муфталардың арналуы, құрылымы және жұмыс істеу принципі.
- •1. Ұңғыға цемент құйуға арналған жабдықтың (цементтеу головкасы) құрылымы, жұмыс жасау принципі.
- •2. Превенторларды басқару жүйесі.
- •3. Пневмокомпенсаторлар, жұмыс жасау принципі, түрлері.
- •1. Бұрғылау шығырының тежегіш түрлері, функциялары.
- •3. Дегазаторлардың және центрифугалардың қолданылатын орыны, жұмыс жасау принципі.
- •1.Шарошкалы қашаулардың қолданылу мүмкіншілігіне қарай топталуы.
- •2.Діңгекті мұнаралардың құрылымы, қолданылуы, ерекшеліктері.
- •1. Бұрғылау құбырлары тізбегі, құрамы, арналуы.
- •2. Бұрғылау қондырғысын таңдау принциптері.
- •3.Бұрғылау сорабын таңдау.
1. Ұңғыны бұрғылау тәсілдері.
Мұнай мен газды жер қойнауынан өндіру әдетте тек ұңғы арқылы іске асырылады. Ұңғы дегеніміз жер қыртыстарында арнайы бұрғылау аспаптарының көмегімен қазылатын диаметрі тереңдігінен бірнеше есе кіші цилиндр пішінді тау-кен құрылыс орны.Бұрғылау тәсілдерін тау жыныстарын талқандаушы аспаптардың ұңғыларды бұрғылау кезіндегі тау жыныстарына әсер етуіне қарай төмендегідей бөлінеді: механикалық, термиялық, физико механикалық, электржалынды т.б. Ең көп тарағаны механикалық бұрғылау тәсілі. Механикалық бұрғылау тәсілінде тау жыныстарын талқандау қол күшін немесе қозғалтқыштарды қолдану арқылы іске асырылады. Механикалық бұрғылау соққылау және айналдыру тәсілдері арқылы жүргізіледі. Соққылама бұрғылау тәсілі алпыс жылдан астам уақыттан бері мұнай, газ өндіру саласында қолданылмайды. Мұнай газ ұңғыларын бұрғылауда тек айналмалы бұрғылау тәсілі қолданылады. Бұл тәсілде тау жыныстарын қашауға остік салмақ пен айналдыру моментінің әсерінен талқандалады. Айналмалы бұрғылау роторлық және түптік қозғалқыштармен бұрғылау тәсілдері арқылы іске асырылады.
2. Мұнаралы мұнараның құрылымы, арналуы, ерекшеліктері.
Жоғарғы негізінде тұтаспісірлген кронблокасты рама және тіреулер орнатылады. Тіректер мұнараны монтаждау кезінде қолданылатын блоктармен жабдықатлған. Аталған типті мұнаралар өте жоғары қаттылыққа және тәлді арқанның жүрісті және өлі ұштарының тартылуымен туатын айналуға қарсы шыдамдылыққа ие. Ұзындығы 24 және 26 м тізбектерді қолмен орнату кезінде жұмысшыға арналған бір немесе екі балконы болады. Балкон төртбұрышты, жоғарғы жұмысшыға арналған люлькасы бар алаң болып келеді. Балкон қорғаныс каркаспен және тібектерді орнататын саусақашалрмен жабдықталған. Балконның ені 750 мм кем емес, ұстағыштар 1200 мм кем емес. Мұнарадағы сатының ені 650 мм. Башенді мұнаралардың торларының құрылымдары келесі сұлбаларда жасалады:
айқастырмалы; - ромбты;
қосайқастырмалы; - жартылайкерегелі.
3. Тәл арқанын таңдау, тәл жүйесін жабдықтау
Болат арқандардың ұзақтұрақтылығы материал мен оның құрылымына байланысты. Болат өзекшелер сығылуға қатысты үлкен кедергіге ие, соныдқтан олардың ұзақтұрақтылығы пластмассалыға қарағанда жоғары, ол олар өз кезегінде пенькалыларға қарағанда ұзағырақ шыдайды (30%).
Ұзақтұрақтылққа ең көп әсер ететін коррозидан сақтау және арқандарды майлау болып табылады (техникалық вазелин, гурдон мен битумның қоспасы, полиамидті майлар және т.б.). майлау өзіндік жабысқақтыққа ие болу керек (адгезия).
Тәл жүйесі бұрғылау қондырғысының ең маңызды бөліктерінің бірі болып табылады. Бұрғылау қондырғысының тәл жүйесі шығырдың айналмалы қозғалысын тәлді блоктың ілгер-кейінді қозғалсына ауыстыру және канаттағы жүктемені азайту үшін арналған.
Ұңғыларды бұрғылауда тәл жүйесін айқастыра жабдықтау кеңінен қолданылады. Онда кронблок осі, шығыр барабаны өсіне паралель, ал тәл блогының осіне перпендикуляр етіліп орналасуы тиіс. Тәл жүйесін жабдықтауды төмендегідей ретпен жүргізеді. Арқан шумағын металл білікке орналастырып, оның шетіне кендір арқан жалғап, арқан ұшын тәл блогы мен кронблок шығыршығынан бір ізбен өткізеді. Содан кейін арқанның жылжымалы шетін шығыр барабанындағы арнайы тетікке бекітіп, арқанды барабанға 8-10 айналдыра орап, тәл блогын еденге түсіріп, тәл арқанның қозғалмайтын шетін арнайы механизмге бекітеді. Тәл арқанның жылжымайтын шетін бекіту және оны қайта жабдықтау кезінде жіберіп, беру үшін арнайы механизмдер қолданылады.
Билет № 15