2.4.1 Жуу сұйығының түрін таңдау және оның параметрлерін әр тереңдік аралықтары үшін тағайындау

Ұңғыны бұрғылау процесінде жуу сұйығының параметрлері қабат қысымы ескеріле отырып, ұңғы ішінде мүмкін болатын шиеленіс жағдайларына байланысты реттелуі тиіс. Жуу сұйығының түрлері мен параметрлерін геологиялық жағдай және Боранкөл алаңындағы бұрғылау тәжірибесі бойынша таңдап аламыз.

Бұрғылау тәжірибесі ұңғыны бұрғылап бастаған бойда саз балшық ерітіндісін қолдану тиімділігін көрсетеді. Бағыттау құбырын түсіріп, цементтеп, техникалық шегендеу тізбегі түсірілетін аралыққа бұрғылауда саз балшық ерітіндісінен дайындалған жуу сұйығын қолданумен бастаймыз.

Әр бір аралықтар үшін керекті бұрғылау сұйығының көрсеткіштерін және химиялық өңдеу жүйесін келтіреміз:

1. 0 дан 400 м-ға дейін техникалық сумен;

2. 400 ден 800 м-ға дейін жергілікті тығыздығы 2600 кг/м³, ылғалдылығы 20 % саздардан дайындалған саз ерітіндісімен бұрғыланады. Ерітіндіні КССБ, КМЦ, мұнай-графит, сульфаил, кальцинирленген содамен өңдейді.

2.5 – кесте -Жуу сұйығы сипаттамасы

Бұрғылау аралықтары (м)	Бұрғылау сұйығының түрі	Тығыздығы кг/м3	Тұтқырлығы, т	Су бергіштігі в см3/30 м	СНС 1/10 д Па	Қабыршақ қалыңдығы (мм)	рН
0-30	Тех. су	1,08	50-70	4-5	0,8-1,2	2-3	8,5-9,5
30-450	Сазды бұрғылау сұйығы	1,16	50-70	5-6	0,8-1,2	1,5-2,0	9,5-10
450-1200		1,18	40-50	6-7	0,4-0,7	0,5-1	8,5-9,5
1200-2250		1,22	40-50	6-7	0,4-0,7	0,5	8,5-9,5

Бұрғылау сұйығының сапасын арттыру үшін келесі химиялық реагенттерді қолданамыз.

800 - 2250м аралығында - КССБ, КМЦ, графит-мұнай, сульфанол, Т-80, кальцинирленген сода, полиакриламид, ПЭК.

2. Жуу сұйығының барлық түрі үшін саздың, судың, химиялық

реагенттердің, ауырлатқыштың және т.б. материалдардың

шығымдарын анықтау

1м³ бұрғылау саз ерітіндісін дайындау үшін керекті саз ұнтағының мөлшері келесі формула бойынша анықталады:

, (2.36)

мұнда п – саз ылғалдылығы, п = 0,05;

- саз тығыздығы, г/см³;

- су тығыздығы, г/см³;

- бұрғылау ерітіндісінің тығыздығы, г/см³.

0-30м аралық үшін =1,08 г/см³ болғанда (техникалық су):

30-450м аралық үшін =1,16г/см³ болғанда:

450-1800м аралық үшін =1,18г/см³ болғанда:

1800-2800м аралық үшін =1,22г/см³ болғанда:

Ұңғыма бұрғылау үшін керекті бұрғылау ерітіндісінің көлемі келесі формула бойынша табамыз:

,м³, (2.37)

мұнда п₁, п_2, п₃, п₄ – 1м бұрғылауға шығын нормасы, бұрғылау жылдамдығын, ұңғыма диаметрін және ерітінді сапасын ескергенде;

L₁, L₂, L₃ , L₄ – бір диаметрлі қашаулармен бұрғылау аралықтары, м

СУСН сәйкес : п₁ =2,34, сонда: п₁ L₁=140,4 м³;

п_2,=0,72 п₂ L₂=1080 м³;

п₃=0,25 п₃ L₃=532,5 м³;

п₄=0,15 п₄ L₄=585 м³;

м³.

Ұңғыма көлемі келесідей анықталады:

(2.38)

Аралықтар бойынша ұңғыма көлемін анықтаймыз:

м³

м³

м³

м³;

Ұңғыма бұрғылау үшін керекті жалпы бұрғылау ерітіндісінің көлемі (қорды ескергенде) төмендегі формуладан табылады:

- бұрғылау сораптарының қабылдау сыйымдылықтарының көлемі, 30 м³;

- желоб жүйесінің көлемі, 5 м³;

а – бұрғылау ерітіндісі қорын ескеретін сандық коэффициент, 1,5;

сонда аралықтар бойынша:

0- 30м: м³

0-450 м: м³

0-1200м: м³

0-2250м: м³

Саз ұнтағы көлемі келесідей анықталады:

, (2.39)

сонда аралықтар бойынша:

0-30м 186,65·136,8=25533,72 кг

0-450м 1170,62·274=320749,88 кг

0-1200м 694,21·171=118709,91 кг

0-2250м 773·376=290903,68 кг

Бұрғылау ерітіндісін дайындау үшін керекті су көлемін келесі формула бойынша анықтаймыз:

, (2.40)

сонда арлықтар бойынша:

0-450м т/м³

0-1200м т/м³

0-2250м т/м³

Аралықтар бойынша судың жалпы көлемі:

(2.41)

0-30м 186,65·0,9=167,98 м³

0-450м 1170,62·0,9=153,55 м³

0-1200м 694,21·0,887=615,76 м³

0-2250м 773,68·0,863=667,68 м³